Dokumentaliści szukają inwestorów w sieci

Ponad 300 projekcji za granicą, w tym około 160 pokazów konkursowych i więcej niż 50 nagród dla reżyserów – to bilans sukcesów polskich filmów dokumentalnych w 2010 r. opublikowany na stronie polishdocs.pl. Produkcje te obejrzeli widzowie 140 międzynarodowych festiwali i przeglądów, także tych najbardziej znaczących w branży – Hot Docs w Toronto, IDFA w Amsterdamie czy DOK Leipzig.

Rekord należy do Pawła Łozińskiego. Film „Chemia”, w którym sportretował ludzi chorych na raka, uhonorowano aż siedmioma najwyższymi wyróżnieniami, m.in. Anasy Documentary Awards, DOXA Feature Documentary Award i Gold World Medal na festiwalu w Nowym Jorku.

[srodtytul]Zaporowe telewizje[/srodtytul]

Długa lista osiągnięć reżyserów pokazuje, że tzw. polska szkoła dokumentu jest doceniania na świecie. A w kraju?

W połowie grudnia 52 twórców, a wśród nich Jacek Bławut, Marcel Łoziński i Maria Zmarz-Koczanowicz, sprzeciwiło się sposobowi traktowania tego rodzaju kina w TVP. Podpisali apel do władz telewizji publicznej, w którym zaprotestowali przeciwko m.in. zastępowaniu dokumentów „szybko robionymi” reportażami, ograniczaniu produkcji filmów do trzech – czterech rocznie, emisji w porach o znikomej oglądalności i blokowaniu z powodów politycznych.

Później doszło do spotkania dokumentalistów w Warszawie, którego efektem było powstanie wstępnej listy postulatów do TVP. Jednym z nich była stała emisja filmów dokumentalnych w cyklicznym paśmie pozwalająca zwiększyć produkcję.

Dyskusja przeniosła się do Internetu. Na Facebooku utworzono grupę Komitet Obrony Dokumentu. Odpowiedzią na apel była zapowiedź uruchomienia na przełomie marca i kwietnia kanału tematycznego TVP Dokument.

Nie lepiej jest w stacjach komercyjnych. TVN i HBO zamawiają i pokazują filmy dokumentalne, ale jest ich także zaledwie kilka rocznie.

– Dokumenty są absolutnie na topie, ludzie chcą je oglądać, ale telewizje na nich nie zarabiają, bo reklamodawcy wolą promocję przed serialami „M jak miłość” czy „Klan” – mówi Krzysztof Spór, redaktor naczelny serwisu stopklatka.pl. – Polski Instytut Sztuki Filmowej finansuje produkcję tylko w jakimś procencie, więc to też nie załatwia sprawy. Wiemy, jak robić filmy dokumentalne, mamy ogromny potencjał, ale na razie nie ma odpowiedzi na pytanie, kto będzie za nie płacił.

[srodtytul]„Fanatycy” są hitem, będzie i Pospieszalski?[/srodtytul]

Pomysł na pozyskanie sponsorów mają dokumentaliści Jerzy Morawski i Michał Szymanowicz. Przed Bożym Narodzeniem uruchomili portal balladafilm.pl, na którym za darmo można oglądać seriale dokumentalne. Za pieniądze z umieszczanych na stronie reklam chcą przygotowywać kolejne odcinki, a w przyszłości kupować filmy od innych autorów.

– Żadna telewizja, ani publiczna, ani komercyjna, nie znalazła miejsca dla naszych filmów, dlatego postanowiliśmy nie czekać, aż ktoś nas dofinansuje – mówi Szymanowicz i dodaje, że nowy portal miał od startu już 200 tys. odsłon.

Internautów miała skusić m.in. „Ballada o lekkim zabarwieniu erotycznym 2” Ireny i Jerzego Morawskich. To kontynuacja serialu, który przed laty gromadził miliony widzów przed ekranami. Hitem okazali się jednak „Fanatycy” Filipa Dzierżawskiego i Krzysztofa Łoniewskiego – film o kibicach piłki nożnej. – Rozjeb... trzy wagony kur... doszczętnie jak dzicz – mówi na początku pierwszego odcinka jeden z głównych bohaterów.

– Chcemy wywołać dyskusję o zjawiskach, z którymi żyjemy, ale zamiatamy je pod dywan – podkreśla Szymanowicz. – Nie jesteśmy wplątani w żadne rozgrywki, o emisji decyduje widz. Jak przyjdzie Jan Pospieszalski z dobrym filmem o katastrofie smoleńskiej, to też będzie na portalu.

– Stronie tylko z filmami dokumentalnymi nie będzie łatwo przebić się bez wsparcia finansowego i promocji. One rzadko stanowią główny element portali, zwykle są jeszcze jedną propozycją po filmach fabularnych – ocenia Krzysztof Spór.

– W Internecie rządzą te same prawa rynku. Już dawno nie jest tak, że dobry produkt musi się sprzedać – dodaje Bartosz Wójcik, dyrektor Europejskiego Festiwalu Filmów Dokumentalnych dokumentART.

A konkurencja w sieci jest ogromna. Dokumenty oprócz kina fabularnego oferuje np. serwis iplex.pl. Są też na docalliancefilms.com. Wiele filmów zawiera również portal TVP.pl m.in nominowanego do Oscara „Królika po berlińsku” Bartosza Konopki.