W jaki sposób należy dziś „świętować"?
W kulturze chrześcijańskiej zazwyczaj odwiedzamy cmentarze, wspominając przy tym swoich bliskich zmarłych. Miesiąc też jest szary, bury, czyli sprzyjający refleksji. Wielu ludzi zamawia msze święte za zmarłych krewnych. Dodatkowo 2 listopada i przez kolejnych osiem dni, czyli oktawę, możemy odwiedzać, w sposób nabożny, cmentarze. Dzięki temu w Kościele katolickim możemy otrzymać odpust zupełny, który można ofiarować za dusze przebywające w czyśćcu.
Czy ten dzień jest także ważny dla niewierzących?
Według badań socjologicznych, które przeprowadziłem kilka lat temu, 92 proc. Polaków deklaruje 1–2 listopada swoją obecność na cmentarzu. Kult zmarłych jest ważny we wszystkich religiach, a także dla ludzi deklarujących się jako niewierzący. Przychodzi taki moment, że każdy z nas zaczyna się zastanawiać nad nieuchronnością śmierci.
W każdym kraju te dni obchodzone są w taki sam sposób?
Inaczej jest we Francji, a inaczej w Polsce. Inna jest przede wszystkim oprawa estetyczna. U nas ważne są znicze, kwiaty, świece, lampiony. W innych krajach tak dużej wagi się do tego nie przywiązuje. W Niemczech na przykład Dzień Wszystkich Świętych jest dniem wolnym od pracy tylko w Nadrenii Północnej-Westfalii. Dla innych landów jest to dzień pracujący. Oba te święta są mocno osadzone w polskiej kulturze.
