Wyroki sądów nie pozostawiają wątpliwości. Nie ma podstawy prawnej do tego, by Skarb Państwa zwrócił marszałkowi województwa środki, które ten wyłożył, by sprowadzić klientów upadłego biura podróży do kraju. Tak wynika z wyroków Sądu Apelacyjnego w Poznaniu i Sądu Okręgowego w Warszawie.
Z pisemnego uzasadnienia tego drugiego orzeczenia jasno wynika też, że nasz ustawodawca nie zapewnił właściwej transpozycji dyrektywy 90/314/EWG w sprawie zorganizowanych podróży. Jednak na niewłaściwą implementację unijnego prawa powoływać się mogą jedynie klienci biura, które zbankrutowało, a nie marszałek województwa.
Zgodnie z jednym z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE (C-178/94) prawo do odszkodowania mają jedynie osoby fizyczne, które poniosły szkodę. Dyrektywa przyznaje im konkretne prawo – pełnego zwrotu wpłaconych przez nich pieniędzy w razie bankructwa biura. Polski ustawodawca im tego nie zapewnił.
– Choć sprawa dotyczy upadłości z sierpnia 2012 r., a więc sprzed wejścia w życie nowelizacji ustawy o usługach turystycznych, uwagi te są wciąż aktualne. Klienci biur, które ogłosiły bankructwo, powinni się zwrócić z wezwaniem do zapłaty do Prokuratorii Skarbu Państwa. Jeśli w ten sposób nie odzyskają środków, muszą iść do sądu – radzi prof. Hanna Zawistowska z Katedry Turystyki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Dodaje, że sąd zapewne zwróci się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem prejudycjalnym. Jeśli Trybunał dojdzie do wniosku, że Polska wciąż nie implementowała unijnych przepisów, wszyscy turyści, którzy stracili pieniądze w wyniku bankructwa biura, będą mieli otwartą drogę do uzyskania odszkodowania.
– Być może zmobilizuje to ustawodawcę do szybkich zmian prawa i powołania wreszcie turystycznego funduszu gwarancyjnego – zauważa prof. Zawistowska. Sąd Okręgowy w Warszawie w pisemnym uzasadnieniu wyroku zauważył, że ustawodawca powinien był stworzyć regulacje umożliwiające marszałkowi uzyskanie dotacji celowej w razie wyczerpania środków z gwarancji. Skoro nie ma takich przepisów, marszałek nie może dochodzić roszczeń na podstawie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
