Czy i jak konsument ma pozywać pożyczkodawcę

SR pyta TSUE, czy wymóg posiadania interesu prawnego do uwzględnienia powództwa o ustalenie nieważności lub bezskuteczności umowy nie jest jednak sprzeczny z art. 7 ust. 1 dyrektywy konsumenckiej (93/13) i z zasadą jej skuteczności. Jeśli bowiem konsument zażąda ustalenia oraz wykaże bezskuteczność lub nieważność umowy albo jej części, a nie wykaże swego interesu prawnego, to sąd krajowy będzie w świetle art. 189 k.p.c. zmuszony oddalić jego pozew. Pojęcie interesu prawnego nie zostało zdefiniowane w polskim prawie, więc oceny, czy powód posiada interes prawny, dokonuje za każdym razem sąd. Zdarza się, że ów interes w podobnych lub wręcz identycznych sprawach może zostać różnie oceniony. W razie stwierdzenia, że pożyczkobiorcy nie przysługuje interes prawny w świetle art. 189 k.p.c., konieczne będzie oddalenie powództwa, nawet jeśli sąd uzna, że sporne postanowienia umów pożyczki były niedozwolone i nie wiążą konsumenta. A w sprawach o zapłatę pozwany może zgłaszać swoje roszczenia wzajemne, z czego Provident korzysta.

W pytaniu SR zaznaczył, że nie stwierdził, aby Provident udzielał nierzetelnych informacji ani by umowy pożyczek zawierały sformułowania niejasne. Konsument powinien więc mieć pojęcie, jakie koszty wiążą się z ich zawarciem.

Jedyną wątpliwą okolicznością w tych umowach jest to, że obciążają konsumentów rażąco wysokimi opłatami.

Podczas rozprawy przed TSUE przedstawiciele polskiego rządu oraz KE przychylali się do stanowiska, by uznać, że procedura na podstawie art. 189 k.p.c. zapewniała konsumentowi wybór roszczenia, z jakim chce wystąpić przeciw przedsiębiorcy. Mec. Bartłomiej Wodzicki, pełnomocnik Providenta, wskazywał zaś, że regulacja art. 189 k.p.c. i jej wykładnia są prawidłowe, a roszczenie o ustalenie ma jednak pomocnicze znaczenie.

Sygnatura akt: C-321/22