Ukraina czy Rosja, kto pierwszy zbankrutuje?

Około 100 myśliwców Rafale, systemy rakietowe ziemia-powietrze SAMP-T, drony i bomby: dostawy broni, jakie w poniedziałek uzgodnili w Paryżu prezydenci Emmanuel Macron i Wołodymyr Zełenski wyglądają imponująco. Tyle, że to tylko „wyraz intencji” czyli planów, które w przemyśle zbrojeniowym się często nie spełniają. 

Tak, jak w całej Europie, także i we Francji brakuje pieniędzy na wsparcie Kijowa. Na razie Francuzi są gotowi uruchomić łącznie 120 mln euro na pomoc Ukrainie, co nie starczy nawet na jeden myśliwiec Rafale. Chodzi więc bardziej o sygnał, że Paryż ma pomysł, jak wykorzystać unijny fundusz na rozwój zbrojeń SAFE (150 mld euro na najbliższe lata), którym zainteresowanych jest jednak rzecz jasna znacznie więcej państw.

Czytaj więcej

Biznes

Tak Unia Europejska pomaga Putinowi. Polska niechlubnym liderem

Eksport rosyjskich nawozów do Wspólnoty okazał się w ciągu trzech kwartałów najwyższy od napaści...

Problem jest jednak znacznie szerszy. Ukraina, której gospodarka (200 mld dol.) jest pięciokrotnie mniejsza od polskiej, a ludność żyjąca na terenach kontrolowanych przez Kijów (29 mln osób) niemal dwukrotnie mniejsza, niż w chwili uzyskania niepodległości w 1991 r., przeznacza całość środków uzyskanych z podatków (63 mld dol. w tym roku) na siły zbrojne. Pozostałe funkcje państwa zależą więc od pomocy zagranicznej.

Od kiedy Donald Trump wstrzymał wsparcie USA, Ukraina zasadniczo polega w tym względzie na zjednoczonej Europie. W liście skierowanym w poniedziałek do przywódców UE, szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen uznała, że w latach 2026 i 2027 Unia musi przekazać Ukrainie 135 mld euro. Jej zdaniem pierwsze przelewy musiałyby się pojawić na kontach ukraińskich władz już w II kwartale przyszłego roku.

Czy Europa zdecyduje się przekazać Ukrainie rosyjskie rezerwy walutowe?

Jak znaleźć takie środki? Każde rozwiązanie jest bolesne – przyznaje von der Leyen. Zaproponowała trzy rozwiązania. Pierwsze polegałoby na bezpośrednich przekazach krajów UE. Ponieważ polska gospodarka stanowi około 5 proc. unijnej, oznaczałoby to, że nasz kraj musiałby wysupłać niemal 7 mld euro w nadchodzących dwóch latach. Rzecz bardzo trudna, biorąc pod uwagę rekordowy (ponad 6 proc. PKB) deficyt budżetowy naszego kraju. Ale w podobnej sytuacji jest wiele innych państw UE, jak Francja, Włochy czy Hiszpania, których dług grubo przekracza 100 proc. PKB. 

Możliwe jest więc inne rozwiązanie. To zaciągnięcie wspólnego długu przez kraje Unii. Tak został sfinansowany Fundusz Odbudowy po pandemii. Niemcy, podobnie jak szereg innych państw, nie chcą jednak powtarzać tego precedensu. Obawiają się, że doprowadzi to do stałego układu, w którym bogate państwa spłacają zobowiązania biedniejszych. Inny problem: odsetki, jakie należałoby zapłacić za pożyczkę.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Czy Ukraina i Rosja powrócą do rozmów w Stambule? Putin się nie śpieszy

Ukraina i Rosja wracają do rozmów stambulskich w sprawie wymiany jeńców. Nie ma mowy o zawieszeni...

Pozostaje więc opcja trzecia: wykorzystanie około 185 mld euro rosyjskich rezerw znajdujących się w systemie pośrednictwa w transakcjach kapitałowych Euroclear z siedzibą w Brukseli. Von der Leyen proponuje, aby jednorazowo przekazać Kijowowi 140 mld euro z tego źródła w postaci nieoprocentowanej pożyczki. Zaletą takiego rozwiązania byłoby zapewnienie Ukrainie z góry środków na prowadzenie wojny przynajmniej do końca 2027 r. A to mogłoby zniechęcić Putina do dalszej ofensywy.