Wstrząs dla Rosji, kłopot dla Unii

Wśród doradców amerykańskiego prezydenta Baracka Obamy trwa dyskusja, jakie sankcje wobec  Rosji należy wprowadzić, by jak najmocniej to odczuła. Unia Europejska przygotowuje się  do wprowadzenia sankcji w ciągu kilku dni. Początkowo mogą one objąć zakazy wizowe i zamrożenie kont osób odpowiedzialnych za atak na Krym. Zawieszone zostały rozmowy o liberalizacji handlu i ruchu wizowego z Rosją. Później mogłyby zostać wprowadzone sankcje wizowe i finansowe na rosyjskich decydentów. Jeśli to ich nie skłoni do opamiętania, w grę wchodzą bliżej niesprecyzowane sankcje gospodarcze – być może embargo na kupno rosyjskiej broni i obostrzenia handlowe.

Scenariusze starcia

Eksperci wskazują, że poważne sankcje mogłyby bardzo mocno uderzyć w rosyjską gospodarkę, ale straty poniósłby również Zachód.

Dla UE traktowanej jako całość Rosja nie jest najważniejszym rynkiem. Europejski eksport do Federacji Rosyjskiej to zaledwie 1 proc. unijnego PKB. Rosyjski eksport do UE to zaś 15 proc. PKB Rosji.  Analitycy firmy badawczej Oxford Economics wyliczyli, że europejsko-rosyjska wojna handlowa kosztowałaby Unię 1,5 proc. PKB w ciągu roku. Głównie byłby to skutek wzrostu cen surowców energetycznych i zaburzeń w ich dostawach. Gaz ziemny dla europejskich odbiorców zdrożałby o 15 proc.,  ropa – 10 proc.

Rosyjska gospodarka skurczyłaby się w ciągu roku aż o 10 proc., czyli najmocniej od 1994 r. Doszłoby  do załamania kursu rubla  i do znacznego przyspieszenia inflacji w Rosji.

Zakaz kupna rosyjskiej broni mógłby się okazać mało skuteczny, gdyż najwięksi klienci rosyjskiej zbrojeniówki to Indie, państwa byłego ZSRR i dyktatury Trzeciego Świata.

Handlowe obostrzenia dotknęłyby europejskich krajów w nierówny sposób. Wśród mocniej poszkodowanych znalazłyby się Niemcy.

– Niemcy są zależne od rosyjskiego gazu, w tym surowca idącego przez Ukrainę. Bardzo wiele niemieckich spółek inwestowało w Rosji, dlatego że uznawało ten kraj za rynek wzrostowy na wiele lat – przypomina Carsten Brzeski, ekonomista z Banku ING.

Szacunki analityków mówią, że 200 tys. miejsc pracy w Niemczech jest zależnych od handlu z Rosją.

Stratni byliby Brytyjczycy. Według danych za 2011 rok (nowsze statystyki nie są dostępne) całość brytyjskich inwestycji w Rosji była warta 46 mld funtów. Wartość rosyjskich inwestycji w Wielkiej Brytanii szacowana jest na 27 mld funtów.

Przedstawiciele rosyjskich władz wielokrotnie się odgrażali, że ostro odpowiedzą na sankcje. W Radzie Federacji, izbie wyższej rosyjskiego parlamentu, prowadzone są prace nad ustawą przewidującą konfiskatę własności amerykańskich i europejskich koncernów działających w Rosji, gdyby Zachód wprowadził sankcje. Uderzyłoby to m.in. w brytyjski koncern BP, który ma  prawie 20 proc. udziałów Rosnieftu i w amerykański ExxonMobil, który wspólnie z Rosnieftem założył spółkę joint venture szukającą ropy w Arktyce. Konfiskata własności oznaczałaby, że przez długie lata żadna zachodnia spółka nie zainwestowałaby w niezbędne Rosji wydobycie ropy i gazu np. na północnej Syberii.

Doradca Putina Siergiej Głaziew straszył, że w przypadku sankcji rosyjskie firmy przestaną spłacać kredyty zaciągnięte w rosyjskich bankach warte w trzecim kwartale 2013 r. 144 mld dol. Analitycy traktują jednak jego groźby jako błazenadę.