Rząd może sięgnąć po zyski firm

Od lat jednym z największych płatników do budżetu jest KGHM. Z zysku za 2008 r. wypłaci prawie miliard złotych. Na WZA przedstawiciele skarbu przeforsowali wyższą wypłatę od zatwierdzonej dzień wcześniej przez radę nadzorczą (11,68 zł na akcję zamiast 7,16 zł), argumentując to poprawą warunków makroekonomicznych i rosnącymi cenami miedzi.

– Sytuacja na rynku się zmienia i jako jeden z akcjonariuszy Polskiej Miedzi chcemy skorzystać z prawa do udziału w zyskach

– mówi „Rz” Maciej Wewiór, rzecznik resortu skarbu. – Jednak przed każdą tego typu decyzją upewniamy się, że dana spółka może działać bez problemów. I tak jest w przypadku KGHM.

Niebagatelne zyski w ubiegłym roku miała cała grupa kapitałowa PGE – 2,7 mld zł. Nie wiadomo jednak, ile pieniędzy Skarb Państwa pobierze z PGE. Zarząd grupy chce przeznaczyć na dywidendę zaledwie ok. 100 mln zł. Decyzję podejmie jednoosobowo minister skarbu, który pełni rolę WZA.

Pozostałe spółki branży już nie są tak potencjalnie dochodowe. Tauron i Energa są już po walnym. Pierwszy odda do budżetu 51 mln zł (ok. 89 proc. zysku), druga – zero zł (bo spółka matka całej grupy miała straty). 30 czerwca okaże się, jak dużą dywidendę wypłaci poznańska Enea. Jej zarząd rekomendował WZA pozostawienie w firmie całego zysku, czyli ponad 203 mln zł. Ale choć spółka jest giełdowa, to MSP ma decydujący głos na WZA i – jak przyznał niedawno wiceminister Jan Bury – opowiada się za wypłatą dywidendy.

Dużo mniej dochodowe dla budżetu w tym roku okażą się firmy paliwowe. Orlen i Lotos zakończyły 2008 r. ze stratą, więc o dywidendzie nie ma mowy. Ważą się losy krajowego potentata gazowego. PGNiG miało zysk i skarb mógłby teoretycznie dostać ponad 730 mln zł. A zarząd rekomenduje wypłatę tylko 236 mln zł, z czego 167 do budżetu.

W poszukiwaniu większych źródeł pieniędzy rząd posunął się nawet do zmiany ustawy. Chodzi o pieniądze z Giełdy Papierów Wartościowych i Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Przez 18 lat podmioty te nie wypłacały dywidendy, więc uzbierało się w sumie 500 mln zł.

– Nie ma sensu zostawiać zysku na GPW, bo te pieniądze nie pracują. Sensowne było to wówczas, gdy zakładano, że GPW ma przejmować inne parkiety. Ale skoro ten plan się zmienił i giełda będzie prywatyzowana, to należy tę dywidendę wypłacić – uważa poseł PO Sławomir Neumann z sejmowej podkomisji finansów. Plany rządu może pokrzyżować prezydent, jeśli ustawę zawetuje.

Chemia i górnictwo, choć to spore gałęzie przemysłu, kroci budżetowi nie przyniosą. Sześć spółek górniczych wypłaciło dywidendę z zysku za 2008 r. – 113 mln zł (z czego 88 mln zł wchodząca na giełdę Bogdanka). – Waldemar Pawlak, wicepremier i minister gospodarki dotrzymał słowa – mówi branża.

Gdyby jednak rząd nadzorujący firmy węglowe, w których państwo ma 100-proc. udział, zdecydował się na wypłatę całej dywidendy z zysku, mógłby zwiększyć wpływy do budżetu aż o 760 mln zł.

Największa firma chemiczna – Ciech – nie wypłaci w tym roku dywidendy. W miniony czwartek akcjonariusze zdecydowali o przeznaczeniu zysku na kapitał zapasowy. Skarb może natomiast sięgnąć po pieniądze ZA Tarnów. Firma wypracowała 74,6 mln zł zysku. W ubiegłym roku nie wypłaciła dywidendy. Na udział w zyskach prawdopodobnie będą mogli liczyć akcjonariusze ZA Puławy. Decyzje zapadną jednak za kilka miesięcy. Rok obrotowy kończy się tu w czerwcu. Za pierwsze trzy kwartały Puławy zanotowały 177 mln zł zysku netto.

O swoje Skarb Państwa zapewne upomni się w takich firmach, jak Totalizator Sportowy czy Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych. Zyski z totolotka za ubiegły rok to ok. 260 mln zł. Z kolei z Telekomunikacji Polskiej rząd może liczyć na ok. 82 mln zł.

Spośród trzech ostatnich państwowych producentów leków – Polf Tarchomin, Pabianice i Warszawa, dwie ostatnie miały zysk w 2008 r. i wypłacą go akcjonariuszom w formie dywidendy.

[ramka]Państwowe spółki płacą do budżetu

W ubiegłym roku dywidenda pobrana przez resort skarbu ze spółek, w których państwo ma nadal udziały, wynosiła średnio 51,5 proc. zysku netto. Największymi płatnikami oprócz KGHM były kolejno: PKO BP, PGE, Totalizator Sportowy, Pekao SA, Enea, TP, PKN Orlen i Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych. Kwota dochodów z dywidend uzależniona jest głównie od wyników największych firm, czyli KGHM, PKN Orlen, Totalizatora Sportowego, PKO BP i spółek energetycznych.

Do tego dojdą dywidendy z GPW i Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, a także wypłaty z zysku od kilku wyjątkowo dobrze prosperujących dużych państwowych spółek (np. Mennicy Polskiej czy Totalizatora). Skarb Państwa jako mniejszościowy udziałowiec może liczyć na TP (w 2008 r. otrzymał z tej spółki 83 mln zł).

Przez trzy ostatnie lata dochody z dywidend skarbu z zysków spółek były nawet wyższe od przychodów z prywatyzacji (które w tym roku zaplanowano na 12 mld zł).