Około pół miliona lat temu doszło do oddzielenia się homo sapiens od linii ewolucyjnej prowadzącej do neandertalczyków i denisowian. Jednocześnie u przedstawicieli naszego gatunku zaszło kilka drobnych zmian w biochemii mózgu. Wpływają one na stabilność i ekspresję genetyczną enzymu liazy adenylobursztynianowej, czyli ADSL. Enzym ten bierze udział w biosyntezie puryn – związków chemicznych, które są podstawowymi składnikami nukleotydów budujących DNA i RNA. Niedobór ADSL jest rzadką i dziedziczną chorobą metaboliczną, która prowadzi do poważnych zaburzeń neurologicznych, w tym opornej na leczenie padaczki oraz upośledzenia umysłowego. Wyniki najnowszego badania zostały opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences.
Ten gen wpływa na zachowanie człowieka
Międzynarodowy zespół naukowców z Okinawskiego Instytutu Nauki i Technologii (OIST) w Japonii i Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Niemczech odkrył, że zaobserwowane zmiany mogą odgrywać istotną rolę w naszym zachowaniu. Naukowcy zbadali wersję genu, która powszechnie występuje u współczesnych ludzi, ale nie występowała u neandertalczyków ani denisowian. Wszystko wskazuje na to, że ta zmiana musiała pojawić się u homo sapiens po oddzieleniu się od linii ewolucyjnej, ale jeszcze przed opuszczeniem Afryki. Biorąc pod uwagę fakt, że mutacje genu ADSL mogą powodować dysfunkcje mózgu, badacze zaczęli zastanawiać się, czy zmiany w tym genie nie były czynnikiem, który zapewnił homo sapiens przewagę poznawczą lub behawioralną.
Czytaj więcej
Analiza skamieliny sprzed około 500 mln lat wykazała wyjątkowe podobieństwo między mózgami wymarł...
„Jestem przekonany, że istnieje pewna fundamentalna różnica między współczesnym człowiekiem a innymi wcześniejszymi formami człowieka” – powiedział Svante Pääbo z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka i jeden z autorów badania. „Neandertalczycy i denisowianie nigdy nie osiągnęli liczebności większej niż kilkaset tysięcy osób, ich technologia przez setki tysięcy lat prawie się nie zmieniła – a współcześni ludzie w ciągu zaledwie stu tysięcy lat rozprzestrzenili się po całej planecie i rozwinęli technologię i kulturę, które tak szybko się zmieniły” – dodał.
Co stoi za sukcesem ewolucyjnym homo sapiens?
W najnowszym badaniu naukowcy dokładnie zbadali enzym ADSL. Składa się on z łańcucha 484 aminokwasów. Co ciekawe, współczesne i pradawne warianty tego enzymu różnią się tylko jednym aminokwasem. W pozycji 429 u naszych przodków występuje alanina, zaś u współczesnych ludzi – walina. Naukowcy zaobserwowali w warunkach laboratoryjnych, że współczesna wersja genu zmieniła stabilność enzymu. Kiedy wprowadzili tę wersję do organizmu myszy, odkryli, że wywołała ona u samic pewną zmianę w zachowaniu.
