Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał za uzasadnione roszczenie mężczyzny przeciwko prezydentowi miasta, który odmówił mu wglądu do teczki dowodowej brata prababki. Teczka taka jest zakładana każdemu obywatelowi przy okazji składania wniosku o dowód osobisty. Organ argumentował, że wnioskodawca nie należy do kręgu osób najbliższych zmarłego. Zainteresowany początkowo odwołał się do wojewody, ale ten poparł stanowisko prezydenta miasta, powołując się na art. 23 kodeksu cywilnego będący podstawą udostępnienia najbliższej rodzinie, a więc wstępnym i zstępnym zmarłego, dokumentacji z koperty dowodowej jako dobra osobistego.
Opinię tę zakwestionował WSA, podkreślając, że także daleka rodzina ma prawo do kultu osoby zmarłej. Skład sędziowski nie miał wątpliwości, że jest to jedno z jej dóbr osobistych, którego ochrona może stanowić interes prawny. Przywołał przy tym liczne orzeczenia sądów powszechnych w tej materii, które potwierdziły, że prawo do kultu przysługuje m.in. siostrze żony zmarłego lub jego konkubinie, a więc osobom nawet niespokrewnionym. Tym bardziej, zdaniem sądu, nie można odmawiać tego dobra członkowi rodziny, nawet dalszej. Jeżeli zaś ktoś odczuwa potrzebę kultywowania pamięci zmarłego, to ma interes prawny w uzyskaniu informacji o nim.
Czytaj więcej
Przy ustalaniu uprawnień do dysponowania miejscem pochówku konieczne jest uwzględnienie różnych uprawnień.
– W kontekście dobra osobistego, jakim jest kult pamięci osoby zmarłej, przy ocenie bliskości trzeba mieć na uwadze okoliczności faktyczne, które towarzyszyły konkretnym relacjom rodzinnym. Ponadto rozróżnić należy kontakty osobiste od więzi psychicznej pomiędzy osobami. Z oceną bliskości zawsze wiąże się pewien element subiektywny, czyli poczucie bliskości – uzasadniała sędzia Hanna Knysiak-Sudyka i dodała: – Z tak ogólnie określonego prawa podmiotowego możliwe jest wywiedzenie dwóch zasadniczych uprawnień: prawa do dobrej pamięci o zmarłym oraz prawa do pamięci prawdziwej, tj. niezafałszowanej i nieprzekłamanej. Pierwszemu z tych uprawnień odpowiada obowiązek osób trzecich respektowania dobrego imienia osoby zmarłej, drugiemu – obowiązek podawania prawdziwych informacji dotyczących zmarłego.
Orzeczenie jest szczególnie ważne dla osób zajmujących się naukowo lub amatorsko tworzeniem drzew genealogicznych swojej rodziny oraz badaniem jej losów. Niewątpliwie pozwoli im ono na swobodniejszy wgląd w dokumenty bliskich zmarłych.
