Smog i papierosy zbierają żniwo

Płuca to wrażliwy narząd, odpowiedzialny za jedną z podstawowych czynności życiowych. Niestety, wskutek chorób płuc, w tym raka płuca, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, astmy czy też samoistnego włóknienia płuc, umierają tysiące Polaków. Z roku na rok coraz więcej, bo do wzrostu zachorowań przyczynia się palenie papierosów i coraz bardziej zanieczyszczone powietrze.

Jak przyspieszyć diagnozę

Statystyki są przerażające. Jak tłumaczył podczas debaty dotyczącej nikotynizmu zorganizowanej przez Naczelną Radę Lekarską, główny inspektor sanitarny Jarosław Pinkas, co roku 70 tys. Polaków umiera z powodu chorób odtytoniowych.

Swoje żniwo zbiera także smog. – W Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza co roku umiera od 45 do 50 tys. pacjentów. Badania pokazują, że średnioroczny wzrost poziomu pyłów zanieczyszczonych o 10 proc. powoduje 6-proc. wzrost śmiertelności – mówił w ramach cyklu podcastów „Rz" „Dr Internet i Pani Rozum" Piotr Dąbrowiecki, alergolog z z Wojskowego Instytutu Medycznego. Przypomniał zimę w 2017 r., kiedy z powodu smogu zmarło o 10 tys. osób więcej niż w styczniu 2016 i 2015.

By zwrócić uwagę na problem, „Rzeczpospolita" rozpoczyna akcję społeczną #oddychaj, podczas której wspólnie z zaproszonymi ekspertami będziemy dyskutować m.in. o tym, jak zmniejszyć wzrost zachorowań na choroby płuc, poprawić sytuację chorych oraz jak przyspieszyć diagnozę. Pokażemy nowe trendy w leczeniu i profilaktyce.

Głównym problemem rak płuca i POChP

Najgorzej wyglądają statystyki dotyczące raka płuca i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Rak płuca jest najczęstszą przyczyną śmierci z powodu nowotworu w Polsce. Do niedawna diagnozowano go głównie u mężczyzn, jednak coraz częściej chorują na niego kobiety. Obecnie więcej kobiet umiera na raka płuca niż na raka piersi.

Na rozwój chorób układu oddechowego narażeni są także bierni palacze – w tym dzieci palących matek.

Główną przyczyną nowotworu płuca jest palenie papierosów, które odpowiada za 85 proc. zachorowań. Dym tytoniowy zawiera około 7000 związków chemicznych – nie wszystkie zostały dobrze poznane. Stwierdzono w nim jednak obecność ponad 50 związków o różnym potencjale rakotwórczym, z czego dziewięć zakwalifikowano jako kancerogeny o udowodnionym działaniu rakotwórczym u człowieka. W dymie tytoniowym znajdują się także substancje toksyczne, jak tlenek węgla czy mające właściwości drażniące akroleina i amoniak.

Z kolei na POChP według szacunków choruje ponad 2 miliony Polaków. To też czwarta przyczyna zgonów w naszym kraju. Tu także lekarze wskazują dwie przyczyny: papierosy i smog.

Problem jednak w tym, że płuca nie bolą i chorzy bardzo późno zdają sobie sprawę z problemu. To powoduje, że często zgłaszają się do lekarza już w zaawansowanym stadium choroby. Szacunki mówią o tym, że opieką lekarską objęty jest zaledwie co czwarty chory na POChP w Polsce.

Inne choroby atakujące płuca

Często wydaje się, że zapalenie płuc i oskrzeli to choroby popularnie i niegroźne. To nieprawda. Na zapalenie płuc zapada rocznie ok. 450 milionów osób we wszystkich regionach świata z czego 3,1 miliona osób rocznie umiera.

Najbardziej zagrożone śmiercią z powodu tej choroby są dzieci do piątego roku życia i osoby powyżej 75. roku życia. Etiologia chorób dolnych dróg oddechowych może mieć charakter zarówno bakteryjny, jak i wirusowy. Rzadziej przyczynę stanowią grzyby, pasożyty, choroby autoimmunologiczne czy reakcje na leki.