"Dane osobowe? To mnie nie dotyczy" - Każdy powinien dbać o swoją prywatność

Wielu z nas posiada mylne wyobrażenie, że ochrona danych osobowych to sprawa wyłącznie instytucji oraz przedsiębiorstw, w szczególności dużych korporacji. Tymczasem my jako jednostki również mamy wpływ na to, czy będą one bezpieczne. W jaki sposób?

Publikacja: 25.11.2023 17:09

"Dane osobowe? To mnie nie dotyczy" - Każdy powinien dbać o swoją prywatność

Foto: Adobe Stock

Nasze dane osobowe są przetwarzane każdego dnia. Warto wiedzieć, jak dbać o swoją prywatność.

Po pierwsze, bądź świadomy!

Chcesz sprawdzić, jak będziesz wyglądać za 20 lat, skomponować ciekawy zestaw treningowy, zoptymalizować wydatki czy po prostu dostać się do wyznaczonego miejsca? W tym celu często korzystamy z aplikacji mobilnych. Wybór jest ogromny – możemy porównywać ich funkcjonalności, sprawdzać, testować, a to wszystko w większości przypadków zupełnie za darmo! Czy rzeczywiście? Czy ktoś włożył wiele trudu w ich przygotowanie, rozwój, zatrudnił pracowników, zakupił potrzebny sprzęt, zainwestował w reklamę, byśmy mogli zupełnie nieodpłatnie realizować swoje plany, dokonywać optymalizacji, czy po prostu się bawić? Raczej nie.

Twórcy aplikacji zazwyczaj mają swoje cele w oferowaniu produktów bez opłat. Jedni zarabiają na wyświetlaniu reklam. Inni liczą, że użytkownicy zdecydują się na płatną subskrypcję po zakończeniu okresu próbnego albo będą chcieli skorzystać z pełnej funkcjonalności niedostępnej w wersji demonstracyjnej. Wreszcie, mogą domagać się zapłaty danymi osobowymi.

Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że nasze dane osobowe, jako np. klientów banków, sklepów, dostawców usług sportowych czy rozrywkowych, są bardzo wartościowe. Karty lojalnościowe, aplikacje mobilne, rabaty czy usługi (takie jak np. udział w webinarium lub e-book) w zamian za zgody marketingowe to transakcje, w których walutą są nasze dane.

Jeżeli masz okazję uczestniczyć w ciekawym webinarium i nie widzisz żadnego problemu, a może nawet jesteś zainteresowany otrzymywaniem newslettera od organizatora, nie ma w tym nic złego. Ważne jednak, żebyś był świadomy, jaka jest forma płatności w tym przypadku. Jeżeli nie chcesz udzielić takiej zgody na kontakt w celach marketingowych, możesz dopytać, jaki jest koszt danego szkolenia czy e-booka oraz zapłacić za usługę w taki sposób.

Czytaj więcej

Ile warte są dane osobowe w internecie i za co nimi płacimy

Po drugie, czytaj!

Przed instalacją nowej aplikacji, zweryfikuj, do jakich danych chce mieć ona dostęp, np. do danych geolokalizacyjnych, pamięci telefonu, kontaktów. Sprawdź, czy dana aplikacja posiada regulamin i politykę prywatności. Polityka prywatności powinna zawierać informacje o zakresie zbieranych danych, celu ich przetwarzania, podmiocie, który jest ich administratorem oraz tych, którym dane zostaną udostępnione. Na stronach internetowych zapoznaj się z polityką cookies oraz sprawdzaj swoje ustawienia ciasteczek.

Po trzecie, analizuj!

Jeśli aplikacja, którą chcesz zainstalować, nie posiada polityki prywatności albo informacja ta jest bardzo ogólna i nie sposób dowiedzieć się z niej, jak administrator będzie postępował z Twoimi danymi, jak się z nim skontaktować lub masz wątpliwości odnośnie do zbyt szerokiego zakresu pobieranych danych (np. aplikacja do inwentaryzacji książek wymaga danych o Twojej lokalizacji) albo z doniesień medialnych wynika, że dany produkt nie jest bezpieczny, wstrzymaj się z jej instalacją.

Zwracaj uwagę na informacje o karach nałożonych z tytułu nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych na podmioty, które dopuszczają się naruszeń (np. na skutek zastosowania niewystarczających zabezpieczeń dochodzi u nich do wycieków danych lub osoby, które skorzystały z ich usług mają problemy z dochodzeniem swoich praw, np. wycofaniem zgody, usunięciem danych). Ucz się na błędach innych. Bądź też szczególnie ostrożny, gdy podajesz dane innych osób, np. zdjęcia dzieci, znajomych, członków rodziny.

Po czwarte, pytaj!

Recepcjonista w hotelu prosi cię o wypełnienie trzystronicowego formularza zawierającego pytania o dane osobowe? Sprzedawca pyta o wiele różnych danych? Zapytaj, czy dane, o które proszą, są niezbędne do zawarcia umowy. Ustal, w jakim celu potrzebują konkretnych informacji. Pamiętaj, że podmiot, z którym np. zawierasz umowę, może domagać się od ciebie danych, które są niezbędne do jej zawarcia, wykonania oraz rozliczenia.

W wielu przypadkach jednak jesteś proszony o podanie większej ilości informacji: dotyczących Twoich preferencji, danych do kontaktu w celach marketingowych, danych, które pozwolą na rozwój oraz ulepszanie usług danego dostawcy. Możesz wówczas zostać poproszony o wyrażenie zgody. Jeżeli chcesz podać swoje dane, np. w celach marketingowych, ponieważ jesteś zainteresowany uzyskiwaniem informacji o aktualnych promocjach, nowych produktach oferowanych przez danego sprzedawcę, zrób to, ale najpierw przeczytaj formularz zgody. Upewnij się, że znasz cele przetwarzania i zakres danych. Sprawdź, w jaki sposób możesz wycofać zgodę w przyszłości, na wypadek gdy np. nie będziesz już zainteresowany otrzymywaniem newslettera.

Po piąte, bądź ostrożny!

Podajesz swój PESEL oraz nazwy leków w aptece na głos, dzięki czemu osoby w kolejce mogą dowiedzieć się, ile masz lat i na co chorujesz? A może dyktujesz swój numer telefonu w supermarkecie, żeby kasjer mógł naliczyć Ci punkty za zakupy? Albo podczas rozmowy telefonicznej w pociągu czytasz mamie swoją historię choroby?

Pamiętaj, że najlepsze przepisy oraz najsurowsze procedury nie zapewnią nam bezpieczeństwa i prywatności, jeśli sami nie będziemy o to dbać. Może podczas wizyty w aptece, w banku, w sklepie czy u lekarza warto zapisać swoje dane osobowe na karteczce i przedstawić osobie nas obsługującej zamiast referować na głos? Nie wiadomo przecież, jak inni je wykorzystają.

Po szóste, reaguj!

Zdarza ci się, że dzwoni do ciebie telemarketer i jesteś zaniepokojony skąd ma twoje dane? Zapytaj o ich źródło oraz o administratora danych. Pewnie nieraz zastanawiałeś się, po co wyświetlane, wyczytywane oraz wywieszane są wszędzie informacje zaczynające się zazwyczaj od słów: Administratorem twoich danych osobowych jest … . Twoje dane osobowe będą przetwarzane w celu… przez okres…. W celu dochodzenia swoich praw skontaktuj się poprzez … . Otóż dzieje się tak w celu wypełnienia przez administratora danych tzw. obowiązku informacyjnego. Masz prawo wiedzieć, kto przetwarza Twoje dane, w jakim celu, jak długo, na jakiej podstawie, skąd je uzyskał, komu je udostępnia itd. Wykorzystaj to prawo! Zapytaj, czy dany podmiot pozyskał te dane bezpośrednio od ciebie (np. wyraziłeś zgodę na kontakt marketingowy podczas zakupu jakiegoś produktu i już o tym nie pamiętasz) czy od innego podmiotu, a jeżeli tak, to na jakiej podstawie. Możesz poprosić o dostęp do danych, wycofać zgodę, żądać usunięcia danych czy złożyć sprzeciw wobec przetwarzania. Musisz jednak wiedzieć, w jaki sposób. Dopytaj o te kwestie. Zwróć uwagę, czy twój rozmówca odpowiada na twoje pytania w sposób jasny, czy też unika odpowiedzi, zmienia temat albo (co najbardziej zaskakujące) nie udziela ich, zasłaniając się RODO. Reaguj podczas rozmowy. Zdarza się, że właśnie ta rozmowa jest próbą uzyskania od ciebie informacji, np. telemarketer pyta o twój adres zamieszkania, stan zdrowia czy stan rodzinny, żeby sprawdzić, czy bliżej nieokreślona oferta będzie dla ciebie dostępna.

Po siódme, uważaj!

Zwracaj uwagę na to, co publikujesz w internecie, np. w mediach społecznościowych czy na forach. Ile razy widziałeś, że ktoś zdał egzamin na prawo jazdy i dodał formularz ze swoim numerem PESEL albo potwierdzenie certyfikatu szczepień czy świadectwo maturalne? Warto przemyśleć dokładnie, co publikujemy na swój temat, jakie dane podajemy. Wrzucenie skanu historii leczenia na forum czy wstawienie zdjęcia bobasa w kąpieli może być niebezpieczne. Nie wiesz, jak wykorzystają je inni użytkownicy.

Po ósme, zabezpieczaj!

Chcesz przesłać Twojemu lekarzowi wyniki badań? A może dosyłasz dokumenty ubezpieczycielowi? Żeby zwiększyć bezpieczeństwo danych, warto je np. zaszyfrować. Pamiętaj jednak, żeby hasło podać innym kanałem, np. dokumenty wysłać e-mailem, a hasło SMS-em. W niektórych sytuacjach można również zanonimizować dokument, czyli usunąć dane osobowe albo podać dane zagregowane.

Nasze dane osobowe są przetwarzane każdego dnia. Warto wiedzieć, jak dbać o swoją prywatność.

Po pierwsze, bądź świadomy!

Pozostało 99% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"