Tysiące emigrantów odzyska polskie obywatelstwo

Od dzisiaj osoby, które utraciły obywatelstwo polskie, mogą występować o jego przywrócenie

Publikacja: 15.05.2012 08:30

Tysiące emigrantów odzyska polskie obywatelstwo

Foto: www.sxc.hu

Dotychczas przywrócenie obywatelstwa było niemożliwe. Zainteresowani mogli się starać jedynie o jego nadanie, tak jak inni cudzoziemcy. Teraz umożliwia to ustawa o obywatelstwie, która właśnie weszła w życie.

– Przepisy dotyczące przywrócenia obywatelstwa polskiego są skierowane do wszystkich, którzy utracili obywatelstwo polskie przed 1 stycznia 1999 r. i wyrażą wolę jego ponownego nabycia, czyli złożą wniosek do ministra spraw wewnętrznych – mówi Małgorzata Woźniak, rzecznik prasowy MSW.

Ci natomiast, którzy utracili obywatelstwo po 1 stycznia 1999 r., będą mogli występować, tak jak poprzednio, o nadanie go przez prezydenta RP. Taki tryb przewidywała m.in. ustawa z 1962 r.

Posiadanie obywatelstwa polskiego stwierdzają wojewodowie. Rozpatrują oni po kilka tysięcy wniosków rocznie, głównie z państw b. ZSRR, Izraela, USA i Niemiec.

– Generalnie ich orzeczenia są poprawne, a do sądów nie wpływa wiele skarg – mówi sędzia Małgorzata Jarecka z Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który w ubiegłym roku rozpoznał 120 takich spraw. – Ale trudno przewidzieć, ile ich napłynie teraz.

– To sprawiedliwe rozwiązanie – ocenia adwokat Józef Forystek – gdyż wiele osób utraciło obywatelstwo wbrew swej woli. Ustawa z 1951 r. o obywatelstwie polskim nie zezwalała na jednoczesne posiadanie obywatelstwa innego państwa. Odczuli to emigranci marcowi z 1968 r. oraz wyjeżdżający do Niemiec w akcji łączenia rodzin. Prawo przywrócenia obywatelstwa polskiego może więc mieć ogromne znaczenie, zwłaszcza dla osób mieszkających poza UE, które chciałyby mieć swobodę pracy i poruszania się.

Liczebność emigracji może mieć rozległe skutki. – Przywrócenie polskiego obywatelstwa oznacza, że miało się je w sposób nieprzerwany – mówi adwokat Roman Nowosielski. – A więc np., że polscy oficerowie pozbawieni obywatelstwa za pozostanie na Zachodzie utracili bezprawnie swoją własność. Innym, potraktowanym jako cudzoziemcy, odmówiono zezwolenia na kupno ziemi czy udziałów w spółkach. Mogą się też pojawić, mimo upływu terminu, wnioski o rekompensaty za mienie zabużańskie, uzależnione właśnie od posiadania obywatelstwa polskiego. Stwarza to nowe sytuacje i poważne wyzwania dla organów stosujących prawo.

podstawa prawna:

- ustawa z 2 kwietnia 2009 r. DzU z 14 lutego 2012 r., poz. 161

Opinia dla „Rz"

Dorota Pudzianowska Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Przepisy dotyczące przywracania obywatelstwa zawarte w ustawie z 2 kwietnia 2009 r. są wyrazem dążenia do zadośćuczynienia za niesprawiedliwości przede wszystkim okresu komunistycznego. O przywrócenie mogą się starać m.in. osoby, które zostały go pozbawione na mocy ustaw o obywatelstwie polskim z 1951 r. i 1962 r. (np. w związku z naruszeniem obowiązku wierności PRL, działaniem na szkodę PRL, nielegalnym opuszczeniem państwa po 9 maja 1945 r., odmową powrotu do kraju). Jednakże ustawa odnosi się też do utraty obywatelstwa w okresie wcześniejszym, przewidując, że o przywrócenie będzie mogła występować np. osoba, która je utraciła przez nabycie obywatelstwa obcego, na podstawie art. 11 ustawy o obywatelstwie państwa polskiego z 1920 r.