Reprezentacja z urzędu pod bacznym okiem sądu

Sejm zakończył pracę nad nowelą [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=256DBF10CCEED344453FF4C9F8773F2A?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link], która istotnie zmienia zasady korzystania z prawnika za państwowe pieniądze.

Oto najważniejsza nowość: jeżeli strona we wniosku o przyznanie prawnika z urzędu wskaże adwokata lub radcę prawnego, to właściwa rada adwokacka (radcowska) „w miarę możliwości” i w porozumieniu z danym prawnikiem ma wyznaczyć właśnie jego.

[b]Nawet osoba, która nie dostała zwolnienia z kosztów sądowych, będzie mogła się starać o prawnika z urzędu.[/b] Tę zmianę wymusił wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który w czerwcu 2008 r. orzekł, że takie uzależnienie jest niekonstytucyjne, są bowiem osoby, które mają pieniądze na opłaty sądowe, ale nie stać ich na prawnika.

[srodtytul]Nie będzie prościej [/srodtytul]

Jeżeli adwokat lub radca ustanowiony przez sąd ma podjąć czynności poza siedzibą sądu orzekającego, to sąd będzie się zwracał („w razie potrzeby”) do rady adwokackiej (radców) o ustanowionego prawnika z innej miejscowości. Senat chciał tę nową regulację skreślić, gdyż ogranicza ona adwokatów i radców w możliwości samodzielnego decydowania (w sytuacjach kolizyjnych), w której ze spraw wezmą udział osobiście, a którą powierzą koledze.

Sejm nie uwzględnił jednak tej senackiej poprawki, jak zresztą prawie wszystkich. – Zmierzały one do zwiększenia roli samorządu prawniczego, tymczasem chodzi o państwowe pieniądze na pomoc z urzędu, tak więc to sąd powinien decydować – argumentuje poseł sprawozdawca Jerzy Kozdroń (PO).

Senat proponował też zmienić zasady postępowania, gdy adwokat lub radca ustanowiony przez sąd stwierdza brak podstaw do kasacji (lub innego odwołania, w którym udział prawnika jest konieczny). Chodziło o to, aby sąd nie musiał oceniać opinii prawnika o tym, że nie widzi podstaw do wniesienia kasacji. Ale tu też Sejm przeforsował swoje rozwiązanie: sądy będą oceniać pełnomocników.

– Tyle się mówi o odciążeniu sądów, a tu nakłada się nowe obowiązki, które dziś z powodzeniem wypełniają samorządy adwokacki i radcowski – powiedział „Rz” Marcin Łochowski, sędzia cywilista z Sądu Okręgowego Warszawa-Praga. – Nowela niepotrzebnie komplikuje procedurę ustanawiania pełnomocnika z urzędu. Orzeczenie TK można było wprowadzić w życie prostszą zmianą. Tymczasem zamiast jednego artykułu regulującego te kwestie wprowadza się kilka przegadanych, skomplikowanych.

[srodtytul]Inne zmiany[/srodtytul]

Nie budzi zaś kontrowersji nowy przepis, że w razie ustanowienia adwokata (radcy) przed upływem terminu do wniesienia kasacji termin ten biegnie jakby na nowo, aby prawnik zdążył odwołanie napisać. Z innych ułatwień wspomnijmy, że [b]adwokaci (radcowie) będą doręczać sobie nawzajem bezpośrednio, a nie via sąd, odpisy pism procesowych[/b] (teraz robią to w sprawach gospodarczych).

Na przyspieszenie postępowania ma wpłynąć podwyższenie grzywny, jaka może być wymierzona w sprawach cywilnych (gospodarczych, pracowniczych) za naruszenie porządku podczas rozpraw czy np. nieusprawiedliwioną nieobecność świadka. Chodzi o podwyżkę z 1 tys. zł obecnie do 5 tys. zł.