Proces legislacyjny bezpłatnych porad prawnych dla osób niezamożnych jest chaotyczny. Z jednej strony trwają bowiem prace nad ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, z drugiej następują zmiany w ustawie o PIT wprowadzające zwolnienie z podatku dochodowego dla niektórych osób otrzymujących bezpłatną pomoc prawną.
Ustawa o PIT przewiduje zwolnienie z początkiem 2015 r. z podatku dochodowego od osób fizycznych wartości nieodpłatnej pomocy prawnej otrzymanej przez osobę pobierającą świadczenie z pomocy społecznej albo zasiłek rodzinny, przyznane decyzją administracyjną (art. 21 ust. 1 pkt 117a ustawy). Osoba ta zobowiązana jest złożyć oświadczenie o pobieraniu ww. świadczeń, podając m.in. swoje dane identyfikacyjne oraz numer decyzji przyznającej.
Czy to racjonalne
Zwolnienie nie ma wpływu na korzystanie z innego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy, przysługującego po otrzymaniu bezpłatnej pomocy prawnej od świadczeniodawcy, który udziela jej w związku z promocją lub reklamą. Wówczas wolna od podatku będzie wartość pomocy, jeżeli nie przekroczy kwoty 200 zł i nie będzie dokonywana na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej z nim w stosunku cywilnoprawnym.
Tak więc bezpłatna pomoc prawna, której wartość nie przekracza jednorazowo 200 zł, może być zwolniona z podatku dochodowego bez spełniania dodatkowych warunków. Gdy przekroczy jednorazowo tę kwotę, beneficjent powinien spełnić dodatkowe warunki, m.in. korzystać z pomocy społecznej.
Najbardziej jednak racjonalne i uzasadnione społecznie byłoby wprowadzenie w ustawie o PIT zwolnienia z opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej bez względu na kryterium majątkowe i bez względu na to, kto takiej pomocy udziela. Nie znajduje bowiem racjonalnego uzasadnienia zwolnienie z podatku dochodowego jedynie tych osób, którym organy państwa przyznały świadczenia z pomocy społecznej. Są bowiem niezamożne osoby, które z różnych względów z pomocy społecznej nie korzystają.
