Instytut Wymiaru Sprawiedliwości ogłosił właśnie raport „Poradnictwo obywatelskie w świetle badań prawnoporównawczych".
Z przeprowadzonych analiz wynika, że poradnictwo obywatelskie – w ścisłym tego słowa znaczeniu – obowiązuje jedynie w Wielkiej Brytanii. W rozwiązaniach innych państw (Szwecja, Ukraina) można jedynie wskazać instytucje, które sprawują tylko niektóre jego funkcje. Nie jest to jednak kompleksowy państwowy system.
Czytaj też: Prosta informacja bez żargonu prawniczego, czyli poradnictwo obywatelskie
W Szwecji działa instytucja poradnictwa prawnego, a na Ukrainie instytucja pierwotnej pomocy prawnej.
Z porównania zakresu spraw mogących być przedmiotem pomocy w badanych państwach wynika, że rozwiązania przyjęte w Wielkiej Brytanii zapewniają zarówno najszerszą pomoc prawną, jak i poradnictwo obywatelskie.
W dalszej kolejności daleko idącą pomoc przewidziano w ustawodawstwie ukraińskim. Najmniejsza jest świadczona w szwedzkim systemie.
Raport IWS zauważa, że szwedzkie rozwiązania w swojej pierwotnej wersji sprzed 1993 r. zapewniały najszerszą pomoc prawną spośród trzech analizowanych państw.
W poradnictwie obywatelskim czy też prawnym duże znaczenie mają instytucje (podmioty) udzielające tej pomocy. Zarówno Ukraina, jak i Szwecja wprowadziły stabilne systemy – czytamy w raporcie. Zakładają one, że instytucje udzielające tej pomocy mają zapewnione stałe finansowanie od państwa czy też od organów samorządu terytorialnego.
W tym też autorzy raportu widzą ryzyko dla świadczonej pomocy. Dla obserwatora założenia brytyjskie mogą być postrzegane jako zbyt rozbudowane i w pewnych miejscach mogą być dublowane. Podobnie było w Szwecji, gdzie dopiero znaczące utrudnienia finansowe doprowadziły do zreformowania systemu.
Nie bez znaczenia jest również odpowiedź na pytanie, czy w każdym z badanych państw pomoc osobom w różnych formach przyjętych w konkretnych państwach jest nieodpłatna.
Odpowiedź jest twierdząca w Wielkiej Brytanii oraz na Ukrainie.
Odmienne podejście da się zauważyć w rozwiązaniach przyjętych w Szwecji, która wprowadziła udział finansowy obywatela praktycznie w każdym rodzaju poradnictwa prawnego. Całkowita nieodpłatność staje się jedynie wyjątkiem.
Ukraińskie rozwiązania ze względu na krótki okres istnienia analizowanych konstrukcji ilustrują interesujący rozwój i przy umiejętnym zarządzaniu mogą stać się modelowe. System powinien zawierać racjonalne kryteria warunkujące dostęp potrzebujących do poradnictwa obywatelskiego czy też pomocy prawnej.
