Zachęca ministra sprawiedliwości do podjęcia inicjatywy ustawodawczej i prac międzyresortowych mających na celu wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych. Chodzi zwłaszcza oprawną pomoc ubogim.
"Rz" ostatnio w artykule Renaty Krupy-Dąbrowskiej i Konrada Piłata "Bezpłatne porady prawne nie muszą być opodatkowane" 21 grudnia 2006 r. upominała się o takie rozwiązanie i krytykowała obecne przepisy. -Mamy problemy ze znalezieniem prawników, którzy udzielaliby bezpłatnych porad prawnych. Chętnych nie brakuje, ale obawa przed fiskusem jest silniejsza -mówił wówczas "Rz" Tomasz Schimanek z Akademii Rozwoju Filantropii.
Organizacje pozarządowe apelowały do ministra finansów o zwolnienie tego typu usług z VAT. Bezskutecznie. W 2004 r. obciążono VAT nieodpłatne świadczenie usług prawnych na rzecz osób ubogich w sytuacji, gdy wykonywanie tych usług nie jest związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. A nie ma przepisów, które uprawniałyby adwokata, radcę prawnego czy notariusza do udzielenia pomocy prawnej bez pobierania wynagrodzenia. Zgodnie z ustawami o adwokaturze, radcach prawnych, notariuszach oraz aktami wykonawczymi do nich świadczący usługi prawnicze zobowiązani są do pobrania przynajmniej stawki minimalnej. Tylko wyjątkowo mogą odstąpić od pobrania wynagrodzenia.
Zdaniem Ministerstwa Finansów VI dyrektywa Rady Europy z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych nie przewiduje możliwości zwolnienia z VAT nieodpłatnych porad prawnych. Rzecznik praw obywatelskich uważa jednak, że nie wykorzystano możliwości, jakie daje dyrektywa. Państwa członkowskie mogą bowiem odstąpić od opodatkowania nieodpłatnie świadczonych usług, jeżeli nie będzie to prowadzić do pogorszenia warunków konkurencyjności.
Rzecznik chciałby wprowadzenia takich zmian legislacyjnych, dzięki którym fakt nieodpłatnego udzielenia pomocy prawnej byłby odnotowany w ewidencji w sposób pozwalający na jednoznaczną weryfikację osoby, która uzyskała poradę. Jeżeli w ustawie o VAT nie zostaną dokonane takie zmiany albo nie będzie odpowiedniego przepisu w przygotowywanej ustawie o pomocy prawnej, to korporacje prawnicze mimo gotowości udzielenia bezpłatnej pomocy przestaną jej udzielać - przestrzega Janusz Kochanowski. Zadaniem państwa jest tworzenie mechanizmów, które będą promować działalność pro bono, w tym usługi świadczone społecznie przez prawników.
