Stypendia aplikantów KSSiP: Składki na ZUS mają znacznie obniżyć wypłaty

Obecnie aplikanci aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej objęci są jedynie ubezpieczeniem zdrowotnym. Nie płacą natomiast składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, chorobowe ani wypadkowe. W razie choroby czy macierzyństwa nie przysługują im żadne zasiłki, nie mają prawa do renty ani emerytury z ZUS. Mogą liczyć najwyżej na pomoc społeczną. To dlatego, że po ukończeniu aplikacji  będą  m.in. sędziami i prokuratorami, a ci nie podlegają powszechnemu systemowi ubezpieczeń społecznych – składki płaci za nich budżet państwa, a zamiast na emeryturę przechodzą w stan spoczynku i otrzymują wtedy 75% swego uposażenia.

Postanowiła to zmienić grupa posłów Solidarnej Polski, którzy złożyli do laski marszałkowskiej projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 1540).

- Status ubezpieczeniowy aplikantów KSSiP powinien być taki sam, jak słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej.  Jedni i drudzy otrzymują stypendium i mają obowiązek świadczenia pracy po zakończeniu nauki pod rygorem zwrotu stypendium. Brak zabezpieczenia dla aplikantów KSSiP wyraźnie ich krzywdzi, co kłóci się z zasadą państwa prawa i zasadą równości wobec prawa – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Jego autorzy uważają, że należy ubruttowić stypendia aplikanckie, a koszty tej operacji powinien ponieść Skarb Państwa. Jak wyliczyli, obciążenie budżetu z tego tytułu w skali roku wyniosłoby blisko 5 mln 233 tys. zł przy liczbie aplikantów takiej, jak obecnie, czyli ponad 650.

Żaden z konsultantów społecznych, którzy opiniowali projekt,  nie podważył potrzeby objęcia aplikantów KSSiP ubezpieczeniem społecznym. Jedynie ZUS zwrócił uwagę, że projekt trzeba dopracować w szczegółach i określić sześciomiesięczne vacatio legis dla wprowadzonych zmian z powodu konieczności dostosowania programu Płatnik i aplikacji e-Płatnik.

Stanowczo wypowiedziała się natomiast Rada Ministrów:

- Budżet wymiaru sprawiedliwości nie ma możliwości sfinansowania wydatków wynikających z projektu. Przyznanie aplikantom powyższych uprawnień jest możliwe jedynie pod warunkiem, że nie zwiększy kwoty stypendium, co oznacza, że składki na ubezpieczenie społeczne powinny stanowić część obecnie wypłacanego świadczenia  – czytamy w stanowisku RM.

Jaka to część? Niestety spora. Rada Ministrów twierdzi, że wysokość stypendium obecnie wypłacanego aplikantom sędziowskim i prokuratorskim (3800 zł) zostałaby pomniejszona o pełną kwotę składek na ZUS i Fundusz Pracy, czyli ok. 1650 zł. Biorąc pod uwagę, że stypendium jest też pomniejszane o podatek i składkę na ubezpieczenie zdrowotne, aplikant dostawałby na rękę poniżej 2 tys. zł.

Aplikanci nie chcą zmian, których skutkiem byłaby obniżka stypendium. Część z nich deklaruje, że zrezygnuje z aplikacji, gdyż nie utrzyma siebie i rodzin. Zaznaczają, że stypendium musi im wystarczyć na  sfinansowanie kosztów aplikacji - podróże do i z  Krakowa oraz zakwaterowanie w Domu Aplikanta podczas zjazdów.

Potwierdzają to władze KSSiP. Odnosząc się do projektowych zmian przypominają, że  stypendium jest w zasadzie jedynym dochodem aplikantów, gdyż co do zasady nie wolno im podejmować zatrudnienia. Szkoła popiera włączenie aplikantów w system ubezpieczeń społecznych i jest w stanie wziąć na siebie obowiązki płatnika składek.

- Pod jednym wszakże warunkiem: państwo zagwarantuje ich sfinansowanie – mówi zastępca dyrektora KSSiP Rafał Dzyr.