Z najnowszego orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, iż komornik jest płatnikiem podatku VAT w razie sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości. W ocenie NSA komornik w celu spełnienia swego obowiązku powinien wystąpić do sądu o przekazanie mu odpowiedniej kwoty na poczet podatku VAT.
Interpretacja ta jest niezgodna z obowiązującymi przepisami i nakłada na komorników obowiązek, którego nie mają możliwości zrealizować. W postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości komornik jest organem egzekucyjnym wyłącznie do czasu zakończenia licytacji. Dalsze czynności należą do sądu i komornik nie jest o nich informowany, bo nie jest stroną postępowania egzekucyjnego. Nałożenie tego obowiązku z góry musi więc zakładać niemożność wywiązania się z niego, co nie daje się pogodzić z zasadą racjonalnego ustawodawcy. Co więcej, spełnienie obowiązku podatkowego nie może być uzależnione od działania lub zaniechania innego podmiotu, czyli sądu.
Art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku VAT stanowi, że komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. W postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości komornik nie dokonuje jednak żadnych czynności egzekucyjnych, które można by uznać za dostawę. Takie czynności (przybicie i przysądzenie własności) są sprawą wyłącznie sądu.
Rozwiązanie zawarte w art. 18 ustawy o VAT jest sprzeczne z dyrektywą UE nr 112 nakładającą obowiązek zapłaty podatku na podatnika, którym jest dłużnik. W art. 199 ust. 1 lit. d dyrektywy 112 wprowadzono możliwość uznania za płatnika wyłącznie nabywcę dostarczanej w drodze egzekucji nieruchomości. Dyrektywa nie przewiduje zaś możliwości uczynienia płatnikiem innej, poza dłużnikiem lub nabywcą, osoby – w tym komornika sądowego.
Wszystkie te okoliczności jednoznacznie wskazują, że nie ma podstaw do uznania komornika sądowego za płatnika podatku VAT w razie egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości.
