Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi osób, które ukończyły aplikację radcowską, a nie przystąpiły jeszcze do egzaminu radcowskiego. Według stanowiska Ministra Sprawiedliwości z 27 stycznia taka osoby tracą status aplikanta. W rezultacie takie osoby nie mogą zastępować radcy prawnego przed sądami i organami ścigania, nie mogę również sporządzać i podpisywać pism procesowych.
Utrata statusu
W połowie marca do Ministra Sprawiedliwości uregulowania tej kwestii wystąpił też Rzecznik Praw Obywatelskich. W opinii RPO rozstrzygnięcie prawne powinno „zmierzać w kierunku zapewnienia tej kategorii podmiotów (przynajmniej do momentu przystąpienia do egzaminu, a w przypadku jego zdania także do momentu złożenia ślubowania) takich uprawnień jakie przysługiwały im w toku odbywania aplikacji".
W sprawie problematycznego statusu prawnego aplikantów interwencje podejmował wcześniej samorząd radców prawnych. W stanowisku z 27 stycznia Departament Nadzoru nad Aplikacjami Prawniczymi stwierdził, iż osoba, która ukończyła aplikację radcowską i uzyskała zaświadczenie o jej odbyciu, traci status aplikanta.
Niejednolite orzecznictwo
W piśmie skierowanym do prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych – Macieja Boborowicza – Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło uwagę, że w orzecznictwie sądów brak jest jednolitego stanowiska, co do oceny takich osób.
Za przykład podano orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 10 listopada 2010 r. (II Akzw 959/10), w którym sąd wyraził pogląd, że osoba, która ukończyła aplikacje adwokacką i uzyskała zaświadczenie o jej odbyciu jest osobą nieuprawnioną do sprawowania obrony w postępowaniu karnym. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Lublinie stwierdził, iż „utrata statusu aplikanta adwokackiego następuje z mocy prawa na skutek upływu terminu z którym aplikacja zostaje zakończona. Skoro bowiem po ukończeniu aplikacji osoba, która ją odbyła otrzymuje zaświadczenie o odbyciu aplikacji i nabywa uprawnienie do przystąpienia do egzaminu zawodowego, to równocześnie przestaje być aplikantem i nie ma potrzeby skreślania jej z listy aplikantów".
