Reklama

Sąd Najwyższy o skardze pauliańskiej urzędu skarbowego

Aby sąd wzruszył umowę, by chronić przyszłego wierzyciela, ten musi wykazać, że dłużnik chciał go celowo pokrzywdzić. W praktyce może to być bardzo trudne.

Publikacja: 25.08.2015 16:05

Sąd Najwyższy o skardze pauliańskiej urzędu skarbowego

Foto: 123RF

Sąd Najwyższy w najnowszym wyroku zajmował się skargą pauliańską wytoczoną przez urząd skarbowy. Sprawa jest tym bardziej doniosła, że widać ostatnio zwiększoną aktywności organów podatkowych w korzystaniu z drogi cywilnej. Budzi to zastrzeżenia części prawników, o czym pisaliśmy w „Rzeczpospolitej" z 9 sierpnia w artykule pt. „Fiskus ściga podatników na wszelkie sposoby".

Ze skargi pauliańskiej skorzystał też naczelnik urzędu skarbowego w Katowicach. Domagał się uznania za bezskuteczne kilku umów sprzedaży nieruchomości i aut małżonków M., prowadzących firmę transportową na rzecz spółki z o.o., której byli też udziałowcami. Uznanie umowy za bezskuteczną pozwoliłoby US ściągnąć swoje należności z tytułu PIT i VAT.

Sądy Okręgowy i Apelacyjny w Katowicach uwzględniły powództwo, ale tylko w stosunku do podatków istniejących w dacie zawierania umów. Uznały bowiem, że US nie wykazał, że M. zamierzali wyraźnie go pokrzywdzić.

Fiskus w skardze kasacyjnej do SN zarzucił, że SA wbrew doświadczeniu życiowemu i zasadom logiki błędnie ocenił, że M. nie zamierzali pokrzywdzić go jako przyszłego wierzyciela. Należności podatkowe można było przecież przewidzieć.

SN zwrócił sprawę SA do ponownego rozpoznania i wyjaśnił, jak stosować skargę pauliańską do podatków. Sędzia SN Anna Kozłowska wskazała w uzasadnieniu, że kodeks cywilny wyraźnie rozróżnia „świadomość pokrzywdzenia" wymaganą u aktualnych wierzycieli (art. 527) i „zamiar pokrzywdzenia" w przypadku przyszłych wierzytelności (art. 530).

Reklama
Reklama

Świadomość pokrzywdzenia to rozeznanie, że przesunięcia majątkowe dłużnika mogą uniemożliwić spłatę długów wobec ogółu wierzycieli. Natomiast przy stosowaniu art. 530 nie wystarczy sama świadomość. Trzeba dłużnikowi wykazać zamiar pokrzywdzenia wierzyciela. Są tu dwa podejścia: pierwsze, że trzeba wykazać zamiar bezpośredni, w drugim ewentualny.

SN opowiedział się za tym pierwszym stanowiskiem, wskazując, że choć skarga pauliańska ma na celu ochronę przed nielojalnym dłużnikiem, to istotnie ingeruje w swobodę kontraktów.

Dr Zbigniew Banaszczyk, adwokat i cywilista z Uniwersytetu Warszawskiego, uważa, że wykazanie umyślnej ucieczki przed spłatą podatku, zwłaszcza bezpośredniego zamiaru, jest niezmiernie trudne. – US musiałby dysponować jakimś dowodem. A w biznesie przyszłe podatki są do przewidzenia, powinny być więc traktowane jak istniejące – uważa.

Prawo w Polsce
Gdzie wyrzucać stare ubrania? Od 1 stycznia nie wszyscy będą musieli wozić je na PSZOK
Praca, Emerytury i renty
Aż cztery zmiany w grudniu 2025. Nowy harmonogram wypłat 800 plus
Prawo na świecie
Czy będzie problem z uznawaniem rozwodów administracyjnych za granicą?
Nieruchomości
Nowe obowiązki dla właścicieli nieruchomości. Które budynki obejmą w 2026 roku?
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Nieruchomości
Książeczka mieszkaniowa wciąż jest trochę warta
Materiał Promocyjny
Nowa era budownictwa: roboty w służbie ludzi i środowiska
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama