„W tym roku widzimy bardzo duże zróżnicowanie dynamiki M&A na poszczególnych rynkach Europy Środkowo – Wschodniej. Z jednej strony mamy Rosję, dla której 2018 rok był najsłabszym od sześciu lat, a jednocześnie obserwujemy znaczące wzrosty wartości transakcji w Rumunii, Czechach, na Węgrzech czy na Bałkanach, a także wysoką aktywność transakcyjną na polskim rynku" - zauważa Marek Sawicki, partner zarządzający zespołem transakcyjnym kancelarii CMS w Polsce.
W Polsce również byliśmy świadkami 12% wzrostu liczby M&A z 323 przejęciami ogłoszonymi w ostatnim roku. Jednocześnie - po latach 2016-2017, w których obserwowaliśmy duże transakcje podnoszące wartość polskiego rynku do poziomów powyżej 10 mld euro - ostatni rok przyniósł nam prawie 40% spadek wartości M&A do 6,5 mld euro. Nadal jednak Polska utrzymuje w regionie drugą pozycję, po Rosji, pod względem zarówno wartości, jak i liczby ogłaszanych transakcji. W ostatnim roku na rynku rosyjskim miało miejsce 605 przejęć o wartości 27 mld euro, co oznacza odpowiednio 10% i 26% spadek w stosunku do roku ubiegłego. Trzecie miejsce w ujęciu wartościowym przypadło Rumunii z 70% wzrostem M&A do 5,65 mld euro, a pod względem liczby zawieranych transakcji Czechom z 188 transakcjami (7% wzrost rok do roku).
"Do zainteresowania przejęciami w Polsce wciąż skłania podaż ciekawych aktywów oraz obserwowany wzrost gospodarczy, który daje nadzieję, że w podobnym tempie może rozwijać się nabywana spółka. Ponadto, obecny poziom wycen - urealniony w ostatnim czasie - pozwala obu stronom na efektywne zamykanie kolejnych transakcji, czego najlepszym dowodem jest rosnąca liczba ogłaszanych u nas fuzji i przejęć" – kontynuuje Marek Sawicki, partner zarządzający zespołem transakcyjnym CMS w Polsce.
„Patrząc na zainteresowanie inwestorów nowymi akwizycjami w Polsce oraz obecnie realizowane transakcje, w najbliższych miesiącach spodziewałbym się utrzymania dotychczasowej dynamiki na rynku transakcyjnym. I choć aktualnie nie widzimy sygnałów świadczących o tym, aby apetyt na inwestycje malał, to jednak utrzymanie obecnego poziomu aktywności w dłuższej perspektywie wydaje się mało prawdopodobne" – podkreśla Jakub Marcinkowski, partner z zespołu transakcyjnego CMS w Polsce.
Zważywszy na znaczny stopień niepewności związanej z kondycją gospodarki globalnej i europejskiej, coraz częściej pojawia się pytanie o możliwość utrzymania w Europie Środkowo – Wschodniej obecnego poziomu aktywności w najbliższych dwóch latach.
„Istnieje szansa, że gdy wyjaśnią się najważniejsze kwestie związane z Brexitem, będziemy obserwować w naszym regionie pewien wzrost na rynku fuzji i przejęć wynikający z realizacji wstrzymanych obecnie planów inwestycyjnych. Wolny kapitał zgromadzony w funduszach private equity oraz emerytalnych nie powinien długo pozostawać niezagospodarowany" – podkreśla Stefan Stoyanov, dyrektor globalny bazy danych dot. fuzji i przejęć, EMIS. „Choć Europa Środkowo - Wschodnia może być postrzegana jako nieco mniej stabilny region niż miało to miejsce wcześniej, trzeba pamiętać, że zmiany w otoczeniu gospodarczym mogą jednocześnie przynosić nowe możliwości. W szczególności dla tych inwestorów, którzy mają zgromadzone znaczne środki i wykażą się umiejętnością szybkiego dostosowania się do zmieniających się warunków rynkowych".
Rosnące zapotrzebowanie w zakresie telefonii komórkowej, sieci szerokopasmowej i usług kablowych w połączeniu z falą konsolidacji na rynkach europejskich sprawiło, że sektor telekomunikacyjny i IT uplasował się w 2018 r. na pierwszym miejscu w Europie Środkowo –Wschodniej pod kątem wartości transakcji, która wyniosła 18,18 mld euro. Po raz kolejny najbardziej aktywny okazał się sektor nieruchomości i budownictwa, na który przypadło ponad 20% przejęć w regionie.
W Polsce w ostatnim roku najwięcej M&A ogłoszono w sektorach: nieruchomościowym (24%), przemysłowym (16%), telekomunikacyjnym i IT (13%), usługowym (12%), a także handlowym (9%) oraz finansowo – ubezpieczeniowym (9%). Segment największych transakcji był w 2018 roku wyraźnie zdominowany tradycyjnie przez akwizycje w sektorze nieruchomościowym (aż siedem z dwudziestu największych transakcji nieruchomościowych w regionie dotyczy Polski) oraz konsolidacje w sektorze finansowym, gdzie obserwowaliśmy m.in. sprzedaż aktywów Raiffeisen, Euro Banku oraz BNP Paribas.
Fundusze private equity aktywne w Polsce i regionie Europy Środkowo – Wschodniej
W ostatnim roku bardzo aktywne okazały się w Polsce fundusze private equity, które dwukrotnie zwiększyły wartość inwestycji w nowe spółki, dokonując 42 akwizycji o wartości 1,1 mld euro w porównaniu do 602,5 mln w 2017 r.* Jednocześnie fundusze PE przeprowadziły 19 wyjść z inwestycji o wartości jedynie 418 mln euro.* Na polski rynek przypadło 68 z rekordowej liczby 305 transakcji zamkniętych z udziałem funduszy PE w ostatnim roku w Europie Środkowo – Wschodniej (14% wzrost liczby i 2% wartości M&A rok do roku w regionie CEE).
„Przewaga inwestycji potwierdza atrakcyjność naszego rynku dla funduszy private equity i jest najlepszym dowodem, że w dalszym ciągu można znaleźć u nas interesujące spółki obiecujące wysokie zwroty z inwestycji, w szczególności w porównaniu do bardziej dojrzałych rynków Europy Zachodniej. Obserwowane w ostatnim czasie atrakcyjne wyceny spółek publicznych oznaczają dodatkowe możliwości dla inwestorów, w tym funduszy private equity, którzy poszukują atrakcyjnych aktywów na warszawskim parkiecie" – zauważa Rafał Zwierz, partner w warszawskim zespole transakcyjnym CMS. „Kolejne miesiące dają nadzieję na zmiany na rynku kapitałowym i wzrost zainteresowania także debiutami giełdowymi w związku z większą podażą środków wynikającą z planowanego rozwoju Pracowniczych Planów Kapitałowych"
Główni inwestorzy w regionie
Najwięcej kapitału w 2018 r. wpłynęło do Europy Środkowo – Wschodniej z Wielkiej Brytanii (9,77 mld euro, co oznacza trzykrotny wzrost wartości inwestycji), USA (5,1 mld euro) oraz Kataru (3,8 mld euro), natomiast najwięcej przejęć przeprowadzili gracze z USA (89), Niemiec (71) i Wielkiej Brytanii (68). Po kilku głośnych chińskich inwestycjach ostatnich lat, w 2018 r. byliśmy świadkami mniejszej aktywności inwestorów pochodzących z Chin, co widzimy w prawie 40% spadku liczby i 60% wartości transakcji (piąta pozycja w zestawieniu).
„Na uwagę zasługuje widoczny wzrost zainteresowania naszym regionem inwestorów z Bliskiego Wschodu, w szczególności Kataru i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Podobnie w Polsce coraz częściej spotykamy się z zainteresowaniem rodzimymi aktywami ze strony inwestorów z relatywnie nowych kierunków geograficznych, w tym np. Arabii Saudyjskiej " – komentuje Marek Sawicki.
Ostatni rok przyniósł 20% wzrost zainteresowania inwestorów pochodzących spoza Europy Środkowo -Wschodniej, z inwestycjami na poziomie 53,4 mld euro. Jednocześnie wartość zaangażowania kapitału z krajów regionu utrzymała się na stabilnym poziomie 27,1 mld euro.
„Wciąż utrzymuje się wysoka aktywność transakcyjna inwestorów z krajów niemieckojęzycznych, z Niemcami i Austrią odpowiednio na drugiej i czwartej pozycji w regionie pod względem wartości zawieranych transakcji. Co istotne, rośnie także zaangażowanie polskich przedsiębiorstw w ekspansję w Europie Środkowo Wschodniej – w ostatnim roku polski kapitał brał udział w 192 przejęciach ogłoszonych w naszym regionie" – podkreśla Błażej Zagórski, partner w zespole transakcyjnym kancelarii CMS.
