To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, ważnej, gdyż w polskiej praktyce do podziału majątku przez osoby rozwiedzione nie dochodzi przy rozwodzie, ale po kilku, a nawet kilkunastu latach. W takim czasie wartość składników wspólnego majątku może się zmienić.

Tak było w sprawie Marii i Jana D., którzy rozwiedli się w 2010 r., a do sądowego podziału majątku doszło w 2015 r. W skład wspólnego majątku wchodziły dwa lokale i udziały w dwóch kolejnych, nieduża firma i trzy samochody oraz mniej wartościowe ruchomości. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże składniki majątku ustalił na dzień rozwodu, ale według cen z daty wydawania wyroku o podziale. Postanowienie to zaskarżyły obie strony, choć z innych przyczyn. Rozpatrując apelację, Sąd Okręgowy w Szczecinie powziął wątpliwości, z którymi zwrócił się do SN. Otóż czy w sprawie o podział majątku wspólnego ustalenie wartości poszczególnych przedmiotów wchodzących w jego skład następuje według cen tych przedmiotów na dzień ustania wspólności majątkowej czy na dzień orzekania podziału. Sąd podał przykład, że po kilku latach od rozwodu auto pięcioletnie staje się kilkunastoletnie, zastosowanie więc aktualnej ceny może być krzywdzące.

Dodajmy, że przepisy nie rozstrzygają wprost, z jakiej daty stan i cena przedmiotów powinna być brana pod uwagę przy podziale. Jedynie art. 567 § 3 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżonków stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku, ale prawo spadkowe tej kwestii nie rozstrzyga. Tylko z orzecznictwa wynika, że stan spadku ocenia się według otwarcia spadku czy dnia śmierci spadkodawcy, a wartość według cen z chwili podziału. I te przepisy stosuje się odpowiednio przy podziale majątku dorobkowego byłych małżonków. Były też, ale nieliczne, orzeczenia, by uwzględniać zmniejszającą się wartość składników majątkowych między rozwodem a podziałem.

Sąd Najwyższy opowiedział się jednak za tradycyjnym stanowiskiem, że w takich sytuacjach skład majątku wspólnego ustala się według chwili ustania wspólności majątkowej, a jego wartość według stanu tego majątku oraz cen w chwili dokonywania podziału.

– To tradycyjne stanowisko, i da się je stosować, uwzględniając przy podziale nakłady poszczególnych małżonków na wspólny majątek, jak też korzyści dla poszczególnych małżonków w tym przejściowym okresie – powiedział w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Jacek Gudowski. ©?

Sygn. akt CZP 103/17