Niesłuszne skazanie: państwo coraz więcej płaci za zabraną wolność

Z roku na rok rośnie średnia kwota zadośćuczynień i odszkodowań za niesłuszne skazanie. Prawnicy komentują te statystyki jednym zdaniem: skoro państwo się pomyliło, musi płacić.

Publikacja: 30.07.2019 07:00

Niesłuszne skazanie: państwo coraz więcej płaci za zabraną wolność

Foto: Adobe Stock

Sąd Okręgowy w Opolu rozpoczął w poniedziałek proces o odszkodowanie i zadośćuczynienie dla Tomasza Komendy. Mężczyzna żąda od państwa prawie 19 mln zł – 18 mln zadośćuczynienia za 18 lat spędzonych w zakładzie karnym oraz dodatkowe odszkodowanie w wysokości niespełna 812 tys zł. Druga kwota obliczona została na podstawie średnich zarobków z pracy, jakie Komenda mógłby osiągnąć, gdyby nie został niesłusznie skazany.

Czytaj także: Ćwiąkalski: Te pieniądze nikomu tak jak Komendzie się nie należą

Niesłuszne skazanie: wina, jej brak lub brak dowodów schodzą czasem na dalszy plan

To zdecydowanie największa kwota dochodzona przed polskimi sądami.

Ze statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2018 r. wypłacono 12 osobom w sumie 846 tys. zł zadośćuczynień za niesłuszne skazanie – średnie świadczenie to 70,5 tys. zł. Odszkodowań (dla pięciu osób) wypłacono 343 tys. zł – średnia kwota to 68,5 tys. zł.

W tym samym czasie miliony poszły na zadośćuczynienia dla niesłusznie tymczasowo aresztowanych. Łączna ich kwota w ubiegłym roku wyniosła 10 mln 200 tys. zł. Na odszkodowania za takie pomyłki przeznaczono kolejne 6 mln 600 tys. zł.

Z zestawienia jasno wynika, że sądy płacą coraz więcej za pomyłki wymiaru sprawiedliwości.

– Słusznie – twierdzą prawnicy. I przekonują, że sądy coraz lepiej sobie uświadamiają, jak dotkliwe są konsekwencje niesłusznego zatrzymania, aresztu czy skazania. Zabrana wolność prowadzi do utraty rodziny, firmy czy pracy.

– Dla policji zatrzymanie to czynność mechaniczna czy techniczna. Dla zatrzymanego, w dodatku niesłusznie, życiowa trauma i dramat – podkreśla Mariusz Paplaczyk, poznański adwokat.

Ustalenie wysokości odszkodowania czy zadośćuczynienia nie jest łatwe. Nie istnieje żaden taryfikator dla tego typu spraw. Nie ma przelicznika, że za dzień niesłusznego aresztu należy się konkretna kwota, którą wystarczy przemnożyć przez liczbę dni spędzonych za kratami i ostateczna wartość jest gotowa.

Co zatem sąd bierze pod uwagę, zasądzając konkretną kwotę? Czynników jest wiele: długość tymczasowego aresztowania, wiek klienta, stan zdrowia, status społeczny, wcześniejszą karalność, stan rodzinny. To nie wszystko. Pod uwagę bierze się także indywidualne okoliczności, jak doznania psychiczne, ciężkie przeżycia – w tym także za kratami.

Najwyższą kwotę za niesłuszne aresztowanie wywalczył do tej pory pomorski biznesmen. Mężczyzna został aresztowany we wrześniu 2001 r. Zza krat wyszedł niemal osiem miesięcy później. Prokuratura zarzuciła prowadzonej przez niego firmie oszustwa skarbowe. Domagał się 10 mln zł. Sąd okręgowy zasądził na rzecz mężczyzny 4,7 mln zł. Sąd Apelacyjny w Gdańsku przyznał mu ostatecznie 6 mln zł.

2,85 mln zł wywalczył z kolei Czesław Kowalczyk. Dwadzieścia lat temu został oskarżony o zabicie w 1998 r. instruktora jazdy konnej. Był skazany na dożywocie, odsiedział 12 lat i 3 miesiące. W sierpniu 2012 r. został prawomocnie uniewinniony. Wnioskował o 3 mln zł odszkodowania i 12 mln zł zadośćuczynienia. Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził na jego rzecz odpowiednio 221 tys. zł i 2,5 mln zł. Kowalczyk na tym nie poprzestał. Jak się okazało, słusznie. Sąd Apelacyjny w Gdańsku zwiększył należne mu od Skarbu Państwa odszkodowanie.

Sąd Okręgowy w Opolu rozpoczął w poniedziałek proces o odszkodowanie i zadośćuczynienie dla Tomasza Komendy. Mężczyzna żąda od państwa prawie 19 mln zł – 18 mln zadośćuczynienia za 18 lat spędzonych w zakładzie karnym oraz dodatkowe odszkodowanie w wysokości niespełna 812 tys zł. Druga kwota obliczona została na podstawie średnich zarobków z pracy, jakie Komenda mógłby osiągnąć, gdyby nie został niesłusznie skazany.

Czytaj także: Ćwiąkalski: Te pieniądze nikomu tak jak Komendzie się nie należą

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP