- Wójt planuje wprowadzenie zmian w podatku od nieruchomości w trakcie roku (w kwietniu). Chodzi zapis dotyczący zwolnień budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności sportowej „z wyłączeniem budynków związanych z działalnością gospodarczą". Z kolei w innym przypadku zwolnienie ma zostać rozszerzone na budynki gdzie będzie prowadzony remont elewacji. Czy będzie to zgodne z prawem?
Konieczne jest odniesienie się do regulacji ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) oraz ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej u.op.l.). W tej pierwszej ustawie, na szczególną uwagę zasługują regulacje art. 18 ust. 2 pkt 8 oraz art. 40 ust. 1. Z pierwszego z nich wynika, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. Zaś w art. 40 ust. 1 u.s.g. postanowiono, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Istotność ww. regulacji podkreśla się również w orzecznictwie sądowo-administracyjnym. Przykładowo, w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 12 czerwca 2014 r. (sygn. akt I SA/Kr 858/14) m.in. wskazano: Z art. 168 Konstytucji RP wynika prawo jednostek samorządu terytorialnego do uchwalania wysokości podatków i opłat lokalnych, w zakresie ustalonym w ustawie. Konkretyzację tego prawa – poza uregulowaniami szczególnymi - zawiera, w odniesieniu do gminy art. 40 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego, obowiązującego na obszarze gminy, przy czym w myśl art. 18 ust. 2 pkt 8 tej ustawy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat należy do wyłącznej właściwości rady gminy, w granicach określonych w odrębnych ustawach.
Istotne znaczenie w kontekście podanej problematyki ma również regulacja z art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Tam ustawodawca postanowił, że rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ustawy z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw. W tym miejscu warto przypomnieć, że podatek od nieruchomości jest podatkiem corocznym (por. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 listopada 2003 r. sygn. akt FPK 5/03). Podobne stanowiska wynikają z orzecznictwa nadzorczego regionalnych izb obrachunkowych. Przykładowo, w uchwale Kolegium RIO w Zielonej Górze z 30 grudnia 2015 r. (znak 277/2015) zaakcentowano: Zapis zawarty w art. 5 ust. 1 powyższej ustawy wskazuje, że podatek od nieruchomości jest podatkiem rocznym. Konsekwencją „roczności" tego podatku jest to, że zwolnienia z tego podatku, wynikające z ww. art. 7 muszą odnosić się z założenia do znoszenia tego obowiązku, w tym wyłączeń z tego zwolnienia – ale w całym roku podatkowym. Oznacza to, że przyznane zwolnienie podatkowe rada gminy winna wprowadzać i uchylać z uwzględnieniem art. 2 Konstytucji RP.
Z orzecznictwa regionalnych izb obrachunkowych wynika zaś, że rada gminy – w trakcie roku podatkowego – może wprowadzić zwolnienie w podatku, pod warunkiem, że jest to z korzyścią dla podatnika (por. np. uchwała Kolegium RIO w Gdańsku z 18 lipca 2013 r. znak Nr 170/g281/P/13). W takiej sytuacji, zwolnienie prowadzi do zmniejszenia wysokości obciążenia podatkowego.
Przy takim założeniu, koncepcja gminy o wprowadzeniu zwolnienia przedmiotowego w trakcie roku, dotycząca budynków z remontem elewacji, może być prawnie zasadna. Jednak zmiana przepisów – w trakcie roku podatkowego – na niekorzyść podatników, biorąc pod uwagę zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez niego prawa, może być dokonywana pod warunkiem zachowania zasady ochrony praw nabytych. Taka koncepcja wynika m.in. z wyroku TK z 24 października 2000 r. (sygn. akt SK 7/00) czy wyroku z 10 kwietnia 2006 r. (sygn. akt SK 30/04). Jednak ta przesłanka nie zostanie spełniona, skoro gmina zamierza wprowadzić w trakcie roku wyłom - wyjątek, od ustalonego wcześniej zwolnienia - tzn. że ma ono nie dotyczyć budynków związanych z działalnością gospodarczą.
