Jak działa limit płatności gotówkowych

Obowiązek regulowania zapłat pomiędzy przedsiębiorcami za pośrednictwem rachunku bankowego, jeśli kwota transakcji przekracza 15 tys. zł, istnieje od początku br. Firmy wciąż jednak miewają wątpliwości, czy i kiedy korygować koszty.

Publikacja: 11.10.2017 02:00

Jak działa limit płatności gotówkowych

Foto: Fotorzepa, Andrzej Bogacz

W art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej określono, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł.

Nowy limit dotyczy również transakcji –zarówno krajowych, jak i zagranicznych – w walutach obcych. Do przeliczenia wartości transakcji na złote należy zastosować średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, w którym wystąpiła. Zmieniły się zatem zasady przeliczania w stosunku do przepisów obowiązujących do końca 2016 roku, kiedy obowiązujący limit transakcji gotówkowych między przedsiębiorcami, 15 tys. euro, przeliczano na złotówki według tego samego kursu dla całego miesiąca.

Wydatki bez korzyści

Modyfikacji uległy również przepisy ustaw o PIT oraz o  CIT. W obydwu ustawach wprowadzono nowe regulacje, określające, że wydatki o wartości powyżej 15 000 zł, opłacone gotówką, nie mogą stanowić kosztu podatkowego.

W nowo dodanym art. 22p ustawy o PIT (odpowiednio art. 15d ustawy o CIT) znajduje się zapis, że firmy nie zaliczają do kosztów podatkowych kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji o wartości powyżej 15 000 zł została zrealizowana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Wartość ta jest kwotą brutto (z naliczonym VAT), gdyż wartością transakcji jest pełna cena uzgodniona przez obie strony do zapłaty.

Gdy wartość transakcji przekracza kwotę 15 000 zł i płatność za nią w całości lub w części nastąpi gotówką, wtedy cała kwota zapłaty w tej formie nie będzie kosztem uzyskania przychodu, a nie jedynie nadwyżka ponad limit 15 000 zł.

Przykład

Przedsiębiorca kupił towar od innego przedsiębiorcy na kwotę 19 000 zł brutto. Płatność za fakturę nastąpiła w dwóch częściach: 13 000 zł zapłacono przelewem, a 6000 zł gotówką. W tej sytuacji kwota 6000 zł, czyli równowartość zapłaty gotówką, nie będzie mogła zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

W art. 22p ust. 2 ustawy o PIT (art. 15d ust. 2 ustawy o CIT) określono jak należy postąpić, gdy wydatek o wartości powyżej 15 000 zł został najpierw ujęty w kosztach podatkowych, a następnie płatność za niego nastąpiła w gotówce. W takiej sytuacji podatnicy:

- zmniejszają koszty uzyskania przychodów o część, która została zapłacona bez pośrednictwa rachunku płatniczego albo

- w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody o tę kwotę

– w miesiącu, w którym płatność ta została zrealizowana.

Powyższe przepisy obowiązują również w przypadku zapłaty już po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej (dotyczy jedynie podmiotów podlegających ustawie o PIT) oraz zmiany formy opodatkowania na zryczałtowaną. W takim przypadku zmniejszenie kosztów (lub zwiększenie przychodów) następuje w roku podatkowym, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności, albo w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.

Przykład

Przedsiębiorca we wrześniu 2017 r. uwzględnił w kosztach uzyskania przychodu fakturę na zakup usługi na kwotę 20 000 zł. W październiku 2017 r. zapłacił gotówką całą kwotę transakcji. Gdy wysokość kosztów w październiku będzie co najmniej równa kwocie koniecznej korekty, czyli 20 000 zł, to będzie musiał zmniejszyć koszty. Jeśli natomiast wartość kosztów jest niższa, np. wynosi 12 000 zł, to przedsiębiorca będzie obowiązany zmniejszyć koszty o kwotę 12 000 zł, a pozostałą część, 8000 zł, wykazać po stronie przychodów.

Inne metody płatności

Obok formy zapłaty przelewem popularne są również płatności kartą lub poprzez serwisy typu Dotpay i PayPal. W tych przypadkach występuje jednak pośrednictwo rachunku płatniczego, dlatego korekta kosztu nie wystąpi.

Wątpliwości może natomiast budzić metoda rozliczeń, jaką jest kompensata. W tym zakresie wypowiedziała się Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 7 października 2016 r. (2461-IBPB-1-2.4510.772.2016.1.AK):

„(...) Spółka może dokonywać kompensaty wzajemnych wierzytelności bez względu na ograniczenia kwotowee wynikające z art. 15d ust. 1 ustawy pdop [ustawy o CIT – red.] i  rozliczone w drodze kompensaty zobowiązania Spółki będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w całości, pod warunkiem spełnienia wszystkich przesłanek wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy pdop. (...) Kompensata wzajemnych zobowiązań to rozliczenie bezgotówkowe, które nie jest barterem, ani formą zapłaty, dlatego nie można jej umieszczać na fakturach jako metody płatności. (...) Potrącenie kompensacyjne nie narusza ustawy o działalności gospodarczej, do której odwołanie znaleźć można w art. 15d ust. 1 ustawy pdop, gdyż jest jedną z form rozliczeń pomiędzy wierzycielami. Tym samym art. 15d ust. 1 ustawy pdop nie będzie miał w przypadku kompensaty zastosowania".

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą dość często korzystają z prywatnych rachunków bankowych w celach firmowych. Może to budzić wątpliwość, czy mimo że taki rachunek został zgłoszony w CEIDG jako używany w działalności, to płatności dokonywane za jego pośrednictwem niosą negatywne konsekwencje w zakresie zaliczenia danych wydatków do kosztów podatkowych. Odpowiedź jest przecząca, bowiem warunek pośrednictwa rachunku płatniczego został spełniony. ?

Beata Kostrzycka, wfirma.pl

Dokument w księdze

W rozporządzeniu z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 728 ; dalej: rozporządzenie) wskazano elementy, jakie powinien zawierać dokument zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów, ujmowany na podstawie art. 22p ustawy o PIT. Są to:

- data wystawienia dokumentu oraz miesiąc, w którym dokonuje się zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów;

- wskazanie faktury, a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury, wskazanie umowy albo innego dokumentu, stanowiących podstawę do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów związanych z płatnościami dotyczącymi transakcji o wartości powyżej 15 000 zł dokonanych bez pośrednictwa rachunku płatniczego;

- kwota, o którą podatnik zmniejsza koszty uzyskania przychodów lub zwiększa przychody;

- podpis osoby sporządzającej dokument.

Korekta ze względu na płatność z pominięciem rachunku płatniczego dotyczy kosztów w ujęciu podatkowym. Dlatego podatnicy, którzy prowadzą pkpir, wykazują korekty bezpośrednio w księdze. Pomniejszenia te nie dotyczą natomiast kosztów w ujęciu rachunkowym, dlatego jednostki prowadzące księgi rachunkowe nie dokonują równolegle do korekty podatkowej wyksięgowania kosztu na kontach bilansowych.

W art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej określono, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów