Wchodząca właśnie w życie nowelizacja z 6 lipca 2016 r. ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece ma jeden cel: poprawić błędy popełnione w trakcie prac nad poprzednimi zmianami do ustawy rolnej, obowiązującymi zaledwie od 30 kwietnia.

Szansa na kredyt

– Nowelizacja z 6 lipca odblokowuje kredytowanie nieruchomości rolnych – uważa Tadeusz Białek ze Związku Banków Polskich. Tłumaczy, że po 30 kwietnia banki przestały finansować ich nabycie. Dotyczy to także domów, które stoją na nieruchomościach, które tylko oficjalnie mają status rolny, a w rzeczywistości nie mają z rolnictwem nic wspólnego.

Poprzednia nowela ustawy rolnej zmieniła brzmienie art. 68 ust. 2a ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zgodnie z tym przepisem suma hipotek na nieruchomości rolnej nie może przewyższać jej wartości rynkowej ustalonej na dzień ustanowienia hipoteki.

14,7 mln ha  gruntów rolnych znajduje się na obszarze Polski, większość należy do osób prywatnych

– Tymczasem na całym świecie zasadą jest, że hipoteka ustanawiana na nieruchomości zabezpiecza co najmniej 150 proc. wartości kredytu – wyjaśnia Tadeusz Białek.

Nowela z 6 lipca przywraca stare brzmienie art. 68a ust. 2a ustawy o księgach wieczystych i hipotece, tj. sprzed 30 kwietnia. Oznacza to, że to sam bank i kredytobiorca będą ustalać wysokość hipoteki. Będzie mogła więc być wyższa od wartości działki.

Drogi i akcje

Nowela odblokowuje też sprzedaż udziału we współwłasności drogi wewnętrznej. Wyłącza je bowiem spod działania ustawy.

– To bardzo dobre rozwiązanie – uważa Konrad Płochocki, dyrektor biura Polskiego Związku Firm Deweloperskich. – Nowela obowiązująca od 30 kwietnia wyłączyła spod działania ustawy rolnej inwestycje znajdujące się na gruntach rolnych, jeżeli miały przed tą datą co najmniej ostateczne warunki zabudowy. Zapomniano jednak w niej o drogach. Wchodzące w życie przepisy to naprawiają. Teraz razem z domem czy mieszkaniem deweloper będzie mógł sprzedać udział w drodze.

900 tys. ha  gruntów rolnych w kraju leży w granicach administracyjnych miast

Nowela ogranicza też uprawnienia prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w odniesieniu do akcji i udziałów w spółkach, które posiadają grunty rolne. Nie będzie już przysługiwało mu prawo pierwokupu, gdy nabywcami będą bliscy zbywcy lub nabycie będzie następowało w wyniku dziedziczenia ustawowego lub zapisu windykacyjnego. Zgoda ANR na nabycie akcji lub udziałów w takich spółkach nie będzie już potrzebna.

Prawnicy, banki i deweloperzy nie mają jednak złudzeń: wchodzące w życie zmiany są niewystarczające.

Egzekucja bez zmian

– Mimo wcześniejszych zapowiedzi i naszego apelu minister rolnictwa nie zdecydował się zmienić przepisów o egzekucji i upadłości – mówi Rafał Fronczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej.

Po 30 kwietnia prowadzenie egzekucji jest utrudnione. Nieruchomość rolną może nabyć na licytacji rolnik indywidualny, a to ogranicza krąg potencjalnych nabywców. Powoduje też spadek wartości licytowanej ziemi. Nie ma też przepisów mówiących, co się dzieje z egzekucją rozpoczętą przed 30 kwietnia, czy można ją dokończyć na starych zasadach czy nie.

Dyrektor Płochocki dodaje, że spod działania ustawy trzeba by też wyłączyć grunty rolne położone w granicach administracyjnych miast.

podstawa prawna: nowelizacja z 6 lipca 2016 r. ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, DzU z 1 sierpnia 2016., poz. 1159