Służebność przesyłu: kiedy rury i kable można umieścić pod ulicą i drogą

Nie można ustanowić służebności przesyłu na czy pod drogą publiczną, ale właściciel drogi może się zgodzić na posadowienie takich instalacji.

Publikacja: 25.04.2019 16:47

Służebność przesyłu: kiedy rury i kable można umieścić pod ulicą i drogą

Foto: www.sxc.hu

Odbywa się to według zasad administracyjnych, a nie kodeksu cywilnego. To sedno najnowszego postanowienia Sądu Najwyższego, które jest korzystne dla sieci i ma znaczenie dla właścicieli dróg publicznych, a są ich tysiące.

Czytaj także: Zasiedzenie: kable i rury na działce kupionej od państwa nie dadzą profitów - uchwała SN

Drogi krajowe to własność Skarbu Państwa, a wojewódzkie, powiatowe i gminne należą do właściwego samorządu, najczęściej gminy i powiatu. Na każdym kroku widzimy zaś, że pod drogą czy ulicą biegnie jakaś instalacja przesyłowa. Może też biec nad chodnikami czy nawet przydrożnym rowem, które są nierozłącznym elementem pasa drogi.

Na czym zatem polega problem? Na tym mianowicie, jak te posadowienia regulować. Czy według wprowadzonych w 2008 r. przepisów o służebności przesyłu art. 305 (2) kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi właściciel nieruchomości bądź firma przesyłowa może się domagać sądowego ustanowienia służebności na posadowienie instalacji (lub jego zalegalizowania)? Mogą to uczynić w umowie, ale umowa wymaga porozumienia, więc gdy jej nie ma, mogą iść do sądu.

Co ważne, w takich przypadkach właściciel gruntu ma prawo do odpowiedniego wynagrodzenia.

Tak było w tej sprawie. Powiat słupecki (Wielkopolska) wystąpił do sądu o ustanowienie takiej służebności (za wynagrodzeniem 44 tys. zł) na kilku jego działkach, a dokładniej na drogach powiatowych, pod którymi biegnie gazociąg średniego ciśnienia – własność pozwanej spółki gazowniczej. Chodzi o to, że przed kilku laty starostwo wydało decyzją administracyjną zgodę owej spółce na bezterminowe korzystanie z pasa drogowego w zakresie niezbędnym do eksploatacji i napraw gazociągu za odpowiednią opłatą.

Miejscowy Sąd Rejonowy zasądził jednak żądaną kwotę, uznając, że z owych decyzji wynika tylko prawo (administracyjne) do posadowienia instalacji, natomiast służebność przesyłu daje większe uprawnienia, stąd możliwe jest dodatkowe wynagrodzenie, tym bardziej że tamto jest daniną publiczną. Sąd Okręgowy w Koninie był innego zdania i wniosek powiatu oddalił. SO odwołał się do zasady, że drogi publiczne nie podlegają obrotowi prawnemu (podobnie jak np. kościół czy cmentarz), w szczególności sprzedaży, a więc także nie podlegają obciążeniu.

Sąd Najwyższy werdykt ten utrzymał.

– SO trafnie wskazał, że charakter nieruchomości obejmujący pas drogowy nie pozwala obciążyć jej służebnością – wskazał w uzasadnieniu sędzia SN Władysław Pawlak. – Ustawa o drogach publicznych przewiduje natomiast posadowienie tam instalacji za zgodą zarządcy drogi, jeśli nie kolidują z wymogami bezpieczeństwa, takimi jak infrastruktura telekomunikacyjna, sieci przesyłowe, gazownicze czy energetyczne. Zarządca drogi może wydać zgodę na ich posadowienie, nawet na czas nieokreślony i pobierać opłatę, a ewentualne spory winny być rozstrzygane na drodze administracyjnej.

– To te przepisy, jako szczególne, mają zastosowanie, a nie ogólne regulacje dotyczące służebności przesyłu, która na drodze nie może być ustanowiona – podkreślił sędzia Pawlak i dodał, że opłaty, jakie starostwo uzyskało, a właściwie wyznaczyło dla siebie w decyzji zezwalającej na posadowienie gazociągu na jego gruncie, w zasadzie nie odbiegały od tych, które by uzyskało w sądzie cywilnym za ustanowienie służebności. Samorząd chciał i jednego, i drugiego wynagrodzenia, ale to zbyt wiele – uznał SN. Postanowienie SN jest ostateczne.

Sygnatura akt: II CSK 291/18

Odbywa się to według zasad administracyjnych, a nie kodeksu cywilnego. To sedno najnowszego postanowienia Sądu Najwyższego, które jest korzystne dla sieci i ma znaczenie dla właścicieli dróg publicznych, a są ich tysiące.

Czytaj także: Zasiedzenie: kable i rury na działce kupionej od państwa nie dadzą profitów - uchwała SN

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe