Policja: objęcie innego stanowiska nie tylko przez mianowanie

Policjantowi można powierzyć pełnienie obowiązków służbowych na innym stanowisku w tej samej miejscowości na czas nieprzekraczający 12 miesięcy. W takim przypadku uposażenie policjanta nie może być obniżone. Tak stanowi art. 37 ustawy o Policji (dalej uop). Regulacja ta, jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 14 stycznia 2015 r. (I OSK 1652/13), umożliwia przełożonemu czasowe powierzenie policjantowi zadań innych niż dotychczas wykonywane, w sytuacji zaistnienia określonych potrzeb kadrowych dla realizacji zadań ustawowych Policji, np. w przypadku zmian kadrowych pociągających za sobą likwidację stanowiska zajmowanego przez policjanta (por. też wyrok NSA z 7 stycznia 2010 r. I OSK 818/09).

Celem powierzenia obowiązków służbowych może być również sprawdzenie przydatności funkcjonariusza do wykonywania określonego rodzaju zadań przypisanych do tego konkretnego stanowiska. Stanowisko, na którym powierzane są obowiązki, może stać się zatem, po zakończeniu okresu powierzenia, stanowiskiem docelowym. Może poprzedzać więc mianowanie funkcjonariusza na to stanowisko. Może, ale nie musi.

Przykład

Policjant wystąpił do przełożonego z wnioskiem o zwolnienie go z zajmowanego stanowiska i mianowania na inne (wyższe), które de facto zajmuje już prawie od dwóch lat, kiedy to na podstawie art. 37 uop powierzono mu pełnienie obowiązków na tym stanowisku. Jego zdaniem po upływie 12 miesięcy, czyli maksymalnego okresu, na jaki można powierzyć policjantowi pełnienie obowiązków na innym stanowisku, powinien on być zwolniony z powierzonych obowiązków i wrócić na poprzednio zajmowane stanowisko albo powinien być mianowany na stanowisko, zgodnie z powierzonymi obowiązkami. Przełożony odmówił. Jego stanowisko poparł też sąd administracyjny, do którego sprawa trafiła. Są uznał bowiem, że chociaż mianowanie policjanta na określone stanowisko służbowe zależy od spełnienia przez niego wskazanych w przepisach warunków, to ich spełnienie nie zobowiązuje organu do jego awansowania. Są to bowiem warunki dopuszczające mianowanie na określone stanowisko, a nie przesłanki powstania po stronie policjanta roszczenia o jego mianowanie (por. wyrok NSA z 25 października 1999 r., II SA 1575/99).

Żądania mianowania na określone stanowisko nie można też wyprowadzać z art. 37 uop. Po upływie wskazanego w tym przepisie okresu policjant nie nabywa automatycznie uprawnienia do mianowania na wyższe stanowisko, nawet jeżeli nie zostanie zwolniony z dotychczasowo powierzonych mu obowiązków (wyrok WSA w Kielcach z 7 października 2010 r. II SAB/Ke 37/10).

Akt o charakterze wewnętrznym

Rozkaz personalny o czasowym powierzeniu pełnienia obowiązków na innym stanowisku wydany na podstawie art. 37 ustawy o Policji nie jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 104 k.p.a. To ugruntowany już w orzecznictwie sądów administracyjnych pogląd ( por. np. wyrok NSA z 27 kwietnia 2001 r., II SAB 251/00, oraz wyroki WSA w Kielcach z 27 września 2012 r., II SA/KE 583/12; WSA w Gliwicach z 12 kwietnia 2013 r., IV SA/GL 841/12 czy WSA w Warszawie z 25 kwietnia 2013 r., II SA/WA 2315/12). A zatem powierzenie obowiązków na danym stanowisku i zwolnienie z tych obowiązków jest jedynie aktem władczym o charakterze wewnętrznym, wynikającym z podległości służbowej, do którego nie znajdują zastosowania przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (por. wyrok NSA z 29 września 2010 r., I OSK 498/10).

Wszystko w rękach przełożonych

Podkreślić należy, iż „decyzja" o powierzeniu funkcjonariuszowi innych obowiązków jest „decyzją" całkowicie uznaniową. Tak uznał m.in. WSA w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 25 kwietnia 2008 r. (II SA/Wa 71/08). Właściwy przełożony ma bowiem prawo kształtowania polityki kadrowej zapewniającej w jego ocenie najskuteczniejszą realizację ustawowych zadań służbowych. Posiada też uprawnienie do decydowania o obsadzie stanowisk służbowych w podległych mu jednostkach organizacyjnych, a w tym o powierzaniu obowiązków służbowych podległym funkcjonariuszom.

Z powyższego wynika m.in., że od wydanego na podstawie art. 37 ustawy o Policji rozkazu personalnego policjant nie może się odwołać. Taki wniosek potwierdza też analiza przepisów prawnych dotyczących tej służby mundurowej, w tym ustawy o Policji, w której w sposób wyraźny wskazano rodzaje rozstrzygnięć, od których policjantowi przysługują środki zaskarżenia. W art. 32 ust. 1 i 2 uop ustawodawca nakazał wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach mianowania funkcjonariusza na stanowisko służbowe, przenoszenia oraz zwalniania ze stanowiska. Natomiast w odniesieniu do pozostałych aspektów służby rozstrzyganych przez właściwych przełożonych funkcjonariusza, w tym uregulowanej w art. 37 uop instytucji czasowego powierzenia pełnienia obowiązków na innym stanowisku, nie przewidziano możliwości odwołania do organu wyższej instancji.

Zgodnie natomiast z § 19 ust. rozporządzenia z 14 maja 2013 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów – nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku służbowego następuje przez wydanie rozkazu personalnego odpowiednio o mianowaniu, wyznaczeniu lub powołaniu na stanowisko służbowe, przeniesieniu, zwolnieniu lub odwołaniu z tego stanowiska albo o zwolnieniu ze służby.

Do postępowania w sprawach osobowych dotyczących nawiązania, zmiany i rozwiązania stosunku służbowego w zakresie nieuregulowanym rozporządzeniem stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.

Warto podkreślić, że czasowe powierzenie innych obowiązków policjantowi nie mieści się w kategorii zmiany stosunku służbowego. Nie zmienia bowiem jego treści.