NIK krytykuje promocję polskiej kultury za granicą

Brak programu z zakresu promocji kultury polskiej za granicą, brak koordynacji działań, niewyodrębnienie środków finansowych oraz brak monitorowania - to główne zarzuty dotyczące promocji polskiej kultury za granicą, jakie wysuwa Najwyższa Izba Kontroli.

Aktualizacja: 04.09.2019 10:25 Publikacja: 04.09.2019 09:59

NIK krytykuje promocję polskiej kultury za granicą

Foto: adobestock

"Już w 2011 roku NIK zwracała uwagę na to, że brakuje strategicznego dokumentu dotyczącego promocji polskiej kultury za granicą, który bardzo precyzyjnie określałby jej cele, kierunki, narzędzia oraz system pomiaru skuteczności i efektywności. Z najnowszej kontroli Izby wynika, że mimo podejmowanych prób taki szczegółowy dokument wciąż nie powstał, nie ma też organu, który byłby w stanie skutecznie zaplanować, skoordynować i monitorować spójne działania" - informuje NIK.

Izba kontrolowała m.in. czy istnieją dokumenty strategiczne dotyczące promocji polskiej kultury za granicą i czy są one ze sobą spójne; czy podejmowane działania były zgodne z dokumentami strategicznymi i wzajemnie spójne; czy właściwe organy monitorowały efekty działań na rzecz promocji polskiej kultury za granicą, w tym adekwatność ponoszonych wydatków i skutecznie współpracowały ze sobą w tym zakresie oraz czy gospodarka finansowa instytutów polskich była prowadzona w sposób prawidłowy.

W czasie kontroli, która obejmowała lata 2013-2018, pod lupę NIK trafiły takie instytucje jak Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Instytut Adama Mickiewicza, Międzynarodowe Centrum Kultury, Polski Instytut Sztuki Filmowej, Instytut Książki oraz sześć instytutów polskich w: Londynie, Tel Awiwie, Pekinie, Nowym Jorku, Berlinie, Kijowie.

NIK w swoim raporcie stwierdził brak programu z zakresu promocji kultury polskiej za granicą, brak koordynacji działań, ograniczoną współpracę międzyresortową, rozproszenie zadań, niewyodrębnienie środków finansowych, brak monitorowania i  oceny efektów oraz brak mierzenia skuteczności realizowanych przedsięwzięć promocyjnych.

W raporcie pokontrolnym Izba stwierdza, że w latach 2013–2018 działania organów państwa na rzecz promocji kultury polskiej za granicą nie były właściwie zaplanowane i monitorowane. "Dodatkowo, działania te były rozproszone, ponieważ prowadziło je, bez  odpowiedniej koordynacji, ponad 120 jednostek – instytuty polskie podległe Ministrowi Spraw Zagranicznych oraz instytucje kultury nadzorowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mimo realizacji wielu przedsięwzięć kulturalnych za granicą nie można ocenić ich skuteczności rozumianej jako jeden z elementów budowania marki narodowej" - czytamy w dokumencie.

"Obowiązujące w latach 2013–2018 strategie („Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego”, „Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”) odnosiły się jedynie ogólnie do tej kwestii, wskazując na konieczność stworzenia zintegrowanego systemu promocji kultury polskiej. Ostatecznie system taki nie powstał, ze względu na brak właściwej współpracy międzyresortowej. Nie podjęto również skutecznych działań w celu opracowania programu z zakresu promocji kultury polskiej za granicą stanowiącego rozwinięcie i konkretyzację dotychczasowych strategii" - krytykuje NIK.

"Funkcjonujący model współpracy i koordynacji działań na rzecz promocji kultury polskiej za granicą, którego trzonem była Rada Promocji Polski, a następnie Międzyresortowy Zespół do spraw Promocji Polski, ograniczał możliwość podjęcia przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego skutecznych działań koordynacyjnych i powodował rozproszenie zadań i środków. Uchwały podejmowane przez te gremia nie zawierały rekomendacji dla Rady Ministrów w zakresie promocji kultury polskiej za granicą. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Minister Spraw Zagranicznych nie stworzyli systemu mierzenia skuteczności realizowanych przedsięwzięć oraz ich wpływu na efekty promocji kultury polskiej za granicą" - zauważają autorzy raportu, dodając, że "monitorowanie tych działań było nierzetelne, gdyż w latach 2013–2018 nie wyodrębniono działań i środków finansowych w tym zakresie, co utrudniało ocenę efektów działań na rzecz promocji kultury polskiej za granicą oraz adekwatności ponoszonych wydatków".

NIK zastrzega, że "pomimo braku właściwego planowania, koordynowania i monitorowania promocji kultury polskiej za granicą pozytywnie ocenia poszczególne realizacje przedsięwzięć kulturalnych. Instytuty polskie na ogół prawidłowo prowadziły gospodarkę finansową".

We wnioskach pokontrolnych NIK apeluje do premiera od "podjęcie  działań w celu zbudowania spójnego systemu promocji Polski, w tym promocji kultury polskiej za granicą w oparciu o jeden wyznaczony i odpowiednio umocowany organ, którego zadaniem będzie – we współpracy z administracją samorządową – kreowanie wiodących przedsięwzięć promocyjnych". Podobne wnioski zostały skierowane także do ministra kultury oraz szefa MSZ.

"Już w 2011 roku NIK zwracała uwagę na to, że brakuje strategicznego dokumentu dotyczącego promocji polskiej kultury za granicą, który bardzo precyzyjnie określałby jej cele, kierunki, narzędzia oraz system pomiaru skuteczności i efektywności. Z najnowszej kontroli Izby wynika, że mimo podejmowanych prób taki szczegółowy dokument wciąż nie powstał, nie ma też organu, który byłby w stanie skutecznie zaplanować, skoordynować i monitorować spójne działania" - informuje NIK.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Muzeum Narodowe w Krakowie otwiera jutro wystawę „Złote runo – sztuka Gruzji”
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Kultura
Muzeum Historii Polski: Pokaz skarbów z Villa Regia - rezydencji Władysława IV
Architektura
W Krakowie rozpoczęło się 8. Międzynarodowe Biennale Architektury Wnętrz
radio
Lech Janerka zaśpiewa w odzyskanej Trójce na 62-lecie programu
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Kultura
Zmarł Leszek Długosz