Chodzi o wywołujące kontrowersje projekty nowych rozporządzeń w sprawie stawek za czynności adwokackie oraz w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Naczelna Rada Adwokacka w opublikowanej dzisiaj opinii wskazuje, iż oba projekty nie proponują zmian systemowych, a jedynie powielają błędy poprzednich rozwiązań. Nie uzależniają wysokości wynagrodzenia od skomplikowania sprawy. - Jedynie obniża się, i tak bardzo niskie, kwoty zwrotu kosztów lub wynagrodzenia pełnomocnika tłumacząc to niskimi zarobkami społeczeństwa. Tymczasem przeciętne stawki adwokackie w Polsce należały już w 2007 roku do najniższych w Europie, zaś po reformie naboru na aplikacje prawnicze oraz gwałtownym, skokowym wzroście liczby adwokatów i radców prawnych jeszcze znacząco spadły ze względu na skokowo zwiększoną podaż – czytamy w opinii.
NRA zwraca uwagę, że problem związany z proponowanymi zmianami, wbrew uzasadnieniu projektu, nie dotyczy wysokich wynagrodzeń adwokackich, a jest problemem prawa każdego człowieka do sądu i do fachowej pomocy prawnej. Adwokaci przypominają, że w przypadku pomocy prawnej udzielanej z wyboru to strona ponosi koszty zatrudnienia wybranego adwokata. W sytuacji gdy wygra spór, niezależnie od stopnia jego długotrwałości i skomplikowania, uzyska wyłącznie zwrot kosztów według stawki określonej przez ministra sprawiedliwości. Zdaniem NRA w sprawach z wyboru powinna być odpowiedzialność strony za wynik postępowania nie tylko w zakresie opłat sądowych, ale również w zakresie wynagrodzenia adwokackiego.
Adwokaci przypominają też, że zmiana stawek dokonana w 2015 roku była pozorna. Mimo dokonania podwyżki o 100%, rozporządzenie wskazywało, że sądy mają zasądzać 50% podwyższonej stawki. Wskazują też, że w 2015 roku na sądową pomoc prawną została wydatkowana kwota 106.626.876,04 zł (mimo zapreliminowania na rok 2015 206 milionów złotych). W związku z czym problemem nie jest brak środków na pomoc prawną, a ich niewłaściwe wydatkowanie.
NRA proponuje przyjęcie jednej, kompleksowej ustawy regulującej w sposób przejrzysty zasady wynagradzania adwokatów, zarówno na etapie nieodpłatnej pomocy przedsądowej, jak i sądowej w sprawach z wyboru i z urzędu.
