Prokurator może zabronić adwokatowi wykonywania zawodu

Prawo prokuratora do zawieszania adwokata w wykonywaniu zawodu w związku z postępowaniem karnym przeciw niemu może być niekonstytucyjne

Publikacja: 03.02.2011 04:00

Prokurator może zabronić adwokatowi wykonywania zawodu

Foto: Fotorzepa, Jakub Dobrzyński

Tak uważa Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która zwróciła się do rzecznika praw obywatelskich o skierowanie art. 276 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1995_99/DU1997Nr%2089poz%20555.asp]kodeksu postępowania karnego[/link] do zbadania przez Trybunał Konstytucyjny.

Zgodnie z tym przepisem „tytułem środka zapobiegawczego można zawiesić oskarżonego w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu“. Zastrzeżenia fundacji budzą możliwe do wyobrażenia sytuacje, w których – na jego podstawie – prokurator mógłby zawieszać prawo do wykonywania zawodu adwokatowi z powodu czynności, które ten podejmował jako obrońca, gdy w związku z nimi zostaje potem oskarżony przez prokuraturę o przestępstwo.

Zdaniem obrońców praw człowieka obowiązująca regulacja jest niewłaściwa, bo generalnie w procesie karnym prokurator i obrońca są przeciwnikami, a ten przepis daje pierwszemu władzę nad drugim.

– Nie twierdzimy, że adwokaci to święte krowy, ale warto się zastanowić, czy do zawieszania w wykonywaniu zawodu nie jest bardziej właściwy sąd dyscyplinarny. Najlepiej jednak byłoby, gdyby tak ważną decyzję podejmował sąd – uważa Adam Bodnar z fundacji.

[srodtytul]Precedensowa decyzja[/srodtytul]

Taka sytuacja zresztą się zdarzyła. W 2009 r. Prokuratura Apelacyjna w Łodzi zarzuciła obrońcom Lwa R. (tego od afery Rywina) działania utrudniające w 2005 r. wykonanie wobec niego kary więzienia.

[wyimek] [b] [link=http://blog.rp.pl/goracytemat/2011/02/03/oskarzyciel-jest-zawsze-przeciwnikiem-obroncy/#respond]Skomentuj ten artykuł[/link][/b][/wyimek]

Prokurator zdecydował o zawieszeniu dwóch warszawskich adwokatów w wykonywaniu zawodu, co miało uniemożliwić im próby namawiania różnych osób do podawania nieprawdy. Po dwóch miesiącach sąd uchylił zakaz, uznając go za bezpodstawny. Ostatecznie śledztwo w sprawie tych prawników prokuratura niedawno umorzyła.

[srodtytul]Zakazem w adwokata[/srodtytul]

Przypomniało to obrońcom praw człowieka, że wątpliwy przepis obowiązuje. Według fundacji w zakresie uprawnień prokuratora względem adwokatów może on być sprzeczny z konstytucją stanowiącą, że adwokat jest zawodem zaufania publicznego, który ma zapewniać oskarżonym prawo do

obrony. W tę profesję wpisany jest konflikt z oskarżycielami, których rolą jest ściganie przestępców. Mogą oni mieć pokusę, by sięgać po ten środek zapobiegawczy jako sankcję lub narzędzie nacisku wobec obrońcy, który reprezentuje np. również innego oskarżonego w innej sprawie prowadzonej przez tę prokuraturę. Zdaniem fundacji może to ograniczać prawo do obrony i zasadę równości stron w postępowaniu sądowym.

– Powinno być tak, że prokuratura za pośrednictwem sądu zwraca się do rady o zawieszenie adwokata, a rzecznik dyscyplinarny wyjaśnia sprawę i rekomenduje radzie takie lub inne postanowienie. Organy adwokatury w razie zawieszenia adwokata wyznaczają też jego zastępcę – oświadcza Jakub Jacyna z warszawskiej rady adwokackiej. Jego zdaniem jednak sytuacja, gdy organ państwa, prokuratura, jako strona postępowania karnego, wprost decyduje o pozbawieniu oskarżonego prawa do obrońcy nie da się pogodzić z konstytucją.

[ramka][b]Komentuje

prof. Stanisław Waltoś specjalista prawa karnego z Uniwersytetu Jagiellońskiego[/b]

Na pierwszy rzut oka widać, że w stanowisku Fundacji Helsińskiej jest sporo słuszności. Przepis, który pozwala prokuratorowi zawieszać przeciwnika procesowego w wykonywaniu zawodu, może być niekonstytucyjny. Jeśli chodzi o przedstawicieli profesji prawniczych, a także innych zawodów zaufania publicznego, jak dziennikarze, prawo do zastosowania takiego środka zapobiegawczego powinien mieć wyłącznie sąd. Powiem więcej – może to powinna być generalna reguła: stosowanie art. 276 k.p.k. należałoby zarezerwować dla sądu. Konsekwencje decyzji o zawieszeniu w wykonywaniu zawodu, nie tylko finansowe, ale również prestiżowe, mogą być bowiem bardzo dotkliwe, i w dodatku nieodwracalne.[/ramka]

[b] [link=http://blog.rp.pl/goracytemat/2011/02/03/oskarzyciel-jest-zawsze-przeciwnikiem-obroncy/#respond]Skomentuj ten artykuł[/link][/b]

Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Prawo drogowe
Ważny wyrok ws. płatnego parkowania. Sąd: nie można nakładać kar za spóźnienie
Oświata i nauczyciele
Nauczyciele nie ruszyli masowo po pieniądze za nadgodziny. Dlaczego?
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo