Radców nie można karać za unikanie szkoleń

Nie ma podstaw prawnych do karania radcy prawnego za niedopełnienie obowiązku dokształcenia się – uznał Sąd Najwyższy.

Publikacja: 07.11.2014 08:34

Nikt nie kwestionuje wartości dokształcania, ale jeśli korporacja chce je egzekwować w postępowaniu dyscyplinarnym, to musi wszcząć starania o nowelizację ustawy – wyjaśnił Sąd Najwyższy

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki MZub Marian Zubrzycki

Marek Domagalski

Ograniczenie wolności musi mieć wyraźną podstawę ustawową, której obecnie nie ma – stwierdził Sąd Najwyższy w sprawie dyscyplinarnej jednej z warszawskich radców prawnych. Wyrok może zrewolucjonizować szkolenia w korporacjach prawniczych.

Uciążliwe dokształcanie

SN rozpatrywał sprawę Marii Księżak-Wójcik, radcy prawnego z Warszawy, którą sądy dyscyplinarne ukarały naganą za niedopełnienie obowiązku dokształcania się. Wprowadziła go przed sześciu laty uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych, wydana na podstawie art. 60 pkt 7 ustawy o radcach prawnych. Radca ma uzyskać co najmniej 30 punktów szkoleniowych w ciągu każdych kolejnych trzech lat, zwanych cyklem szkoleń zawodowych (np. za każdą godzinę szkolenia otrzymuje się dwa punkty).

Radca Księżak-Wójcik przed SN zarzuciła korporacyjnym sądom dyscyplinarnym, że ukarały ją bez podstawy prawnej. Tłumaczyła też, że nie wiedziała o szkoleniu, gdyż jej formalnie o tym obowiązku nie poinformowano.

Anna Kończyk, zastępca rzecznika dyscyplinarnego radców, argumentowała z kolei, że kilka przepisów wskazuje na obowiązek dokształcania się przez radcę. – Zresztą nikt rozsądny nie kwestionuje tej powinności. Dokształcania nie zastąpi nawet intensywna praktyka – podkreślała. Powołała się też na statystykę z pierwszego cyklu szkoleniowego, który trwał od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. Wtedy ok. 1,5 tys. radców nie dopełniło obowiązku dokształcania, ale dano im szansę na uzupełnienie szkoleń. W efekcie tylko 30 wytoczono dyscyplinarki.

Bezpodstawne karanie

Ta argumentacja nie przekonała SN.

– Ani art. 41 ust. 4 ustawy o radcach, który mówi, że do zadań samorządu należy doskonalenie zawodowe, ani art. 52 ust. 3 pkt 2, który zadanie to nakłada na okręgowe izby korporacji, ani wreszcie art. 60 pkt 7 nie są dostateczną podstawą do egzekwowania tego obowiązku, zwłaszcza pod tak ostrym rygorem jak odpowiedzialność dyscyplinarna – mówił w uzasadnieniu Rafał Malarski, sędzia SN. – Nawet stosując szeroką wykładnię, nie można np. z prawa do koordynacji szkoleń (art. 60 pkt 7) wysnuć uprawnienia do ich egzekwowania o charakterze represyjnym. Nikt nie kwestionuje wartości dokształcania, ale jeśli korporacja chce je egzekwować w postępowaniu dyscyplinarnym, to musi wszcząć starania o nowelizację ustawy – wyjaśnił.

W konsekwencji SN uchylił wyroki niższych instancji i uniewinnił Marię Księżak-Wójcik.

Podobne szkolenia mają też adwokaci. – Zapoznamy się z tym orzeczeniem i przejrzymy nasze zasady – mówi Jerzy Zięba, który w prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej zajmuje się szkoleniami.

Sygn. akt SDI 32/14

Opinia dla "Rz"

Dariusz Sałajewski, prezes Krajowej ?Rady Radców Prawnych

Wyrok oraz stanowisko Sądu Najwyższego jest dla nas nowym faktem, którego nie zamierzamy kontestować, chociaż uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie obowiązkowych szkoleń zawodowych jest już stosowana od sześciu lat. Po zapoznaniu się z pisemnym uzasadnieniem wyroku Sądu Najwyższego przemyślimy nasze możliwości prawne i ewentualne zmiany zasad postępowania w tej dziedzinie. ?Celem naszego samorządu nigdy nie było penalizowanie naruszenia obowiązku dokształcania się przez naszych kolegów, jedynie jakaś forma dyscyplinowania do jego wykonania. Wszyscy się przecież zgadzają, że prawnicy powinni się dokształcać.