– 1 stycznia
Wielki Piątek
– święto ruchome, w tym roku wypada 22 kwietnia
Poniedziałek Wielkanocny
– święto ruchome, w tym roku wypada 25 kwietnia
Święto Pracy
– 1 maja
Boże Ciało
– święto ruchome, w tym roku wypada 23 czerwca, wolne w niektórych landach, np. w Bawarii
Święto Zjednoczenia Niemiec
– 3 października
Święto Reformacji
– 31 października, wolne w Brandenburgii
Święto Kościoła Ewangelickiego
– 17 listopada, wolne w Saksonii i Bawarii
25 grudnia – Boże Narodzenie
26 grudnia – Boże Narodzenie
Za dzień świąteczny, wolny od pracy, przypadający w dzień roboczy (zazwyczaj od poniedziałku do piątku, w pięciodniowym tygodniu pracy), pracownik ma prawo do średniego wynagrodzenia dziennego.
Urlop wypoczynkowy
Powszechnie obowiązujące przepisy niemieckiego prawa pracy przewidują, że każdy pracownik ma prawo do 24 dni urlopu. Mówią przy tym o dniach powszednich, do których zaliczają także sobotę.
Tak wyliczony urlop daje cztery tygodnie kalendarzowe wolnego w trakcie roku. Często poszczególne branże wynegocjowały wyższy wymiar urlopu wypoczynkowego, który nie przekracza jednak 30 dni w ciągu roku.
Wynagrodzenie wypłacane pracownikowi w czasie urlopu jest obliczane na podstawie średniej z ostatnich z 13 tygodni pracy, z wyłączeniem dodatkowego wynagrodzenia z tytułu nadgodzin.
Prawo do wypoczynku pracownik nabywa dopiero po pół roku pracy. Jeśli dana osoba będzie kontynuowała zatrudnienie w jednej firmie także w następnych latach, prawo do wypoczynku będzie nabywała już od pierwszego dnia każdego kolejnego roku kalendarzowego.
Jeśli zatrudnienie pracownika zakończy się przed upływem pierwszych sześciu miesięcy, pracownik nabywa prawo do urlopu w sposób proporcjonalny, czyli 1/12 jego wymiaru za każdy przepracowany miesiąc.
W takim wypadku ma prawo żądać ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Dotychczasowy pracodawca wystawi mu także zaświadczenie o liczbie dni urlopu, do których wypracował on prawo. Pracownik może je wtedy wykorzystać do określenia należnego mu urlopu u nowego pracodawcy.
Podobnie jak w Polsce pracownik powinien uzgodnić z szefem termin urlopu wypoczynkowego. Pracodawca ma także prawo odmówić udzielenia urlopu w określonym terminie, jeśli przemawia za tym jego ważny interes, np. zwiększone zapotrzebowanie na pracę w związku z zamówieniami etc.
Jeśli pracownik zachoruje w trakcie urlopu i przedstawi zwolnienie lekarskie przypadające w okresie wypoczynku, wówczas, tak jak w Polsce, okres choroby odlicza się od urlopu.
Uwaga! Jeśli urlop nie zostanie wykorzystany przez pracownika do końca marca następnego roku, wówczas przepada bezpowrotnie.
Wyjątek to sytuacja gdy zatrudniony nie mógł go wykorzystać w tym terminie z powodów osobistych, np. choroby, lub z ważnych przyczyn leżących po stronie zakładu pracy.
Rozstanie z pracodawcą...
Umowa o pracę może zakończyć się:
- za porozumieniem stron,
- przez wypowiedzenie,
- w trybie dyscyplinarnym.
W przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron nie wchodzą w rachubę ustawowe okresy wypowiedzenia, a także inne okresy ochronne przysługujące pracownikom. Zatrudnienie może wówczas zostać zakończone z dnia na dzień.
Takie rozwiązanie jest korzystne dla pracownika, który chce dzięki temu zmienić miejsce zatrudnienia. Inaczej jest z osobą, która po rozstaniu z firmą zamierza zarejestrować się jako bezrobotna. Po rozwiązaniu umowy w ten sposób traci część przywilejów, np. ma krótszy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
...za wypowiedzeniem...
Gdy na zakończenie współpracy zdecyduje się pracodawca i wręczy pracownikowi wypowiedzenie, wówczas zgodnie z § 622 niemieckiego kodeksu cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch, BGB) okres wypowiedzenia umowy o pracę nie może być krótszy niż cztery tygodnie.
Wyjątek to umowa na okres próbny, którą pracodawca może rozwiązać z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.
W pozostałych przypadkach okres wypowiedzenia wydłuża się wraz ze stażem pracy i wynosi:
- miesiąc, po 2 latach zatrudnienia,
- dwa miesiące, po 5 latach zatrudnienia,
- trzy miesiące, po 8 latach zatrudnienia,
- cztery miesiące, po 10 latach zatrudnienia,
- pięć miesięcy, po 12 latach zatrudnienia,
- sześć miesięcy, po 15 latach zatrudnienia i
- siedem miesięcy, po 20 latach zatrudnienia.
Wypowiedzenie umowy musi mieć zawsze formę pisemną. Przesłanie takiej wiadomości mejlem czy esemesem nie jest skuteczne. Przepisy wymagają, by wypowiedzenie umowy było usprawiedliwione socjalnie.
Niemiecka ustawa o ochronie przed niesprawiedliwym zwolnieniem (Kündigungsschutzgesetz, KSchG) przewiduje trzy przesłanki uzasadniające wcześniejsze zwolnienie pracownika. Warto jednak zaznaczyć, że z tej ochrony korzystają jedynie osoby pracujące w danej firmie dłużej niż pół roku oraz gdy ta firma zatrudnia ponad dziesięciu pracowników.
Jeśli oba te warunki są spełnione, pracownik może zostać zwolniony:
- z powodów leżących po stronie pracownika, np. długotrwała choroba, utrata uprawnień do wykonywania zawodu etc.,
- w razie naruszenia obowiązków pracowniczych (przed zwolnieniem pracodawca powinien jednak najpierw pouczyć zatrudnionego o konsekwencjach, dopiero ponowne naruszenie tego samego obowiązku daje prawo do zwolnienia), nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy, zorganizowania nielegalnego strajku, pracy na rzecz konkurencji,
- z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, np. w razie likwidacji jego miejsca pracy, ze względu na malejące obroty, mniejszą liczbę zamówień etc., przez co nie ma już zapotrzebowania na pracę konkretnej osoby. Nawet wtedy pracodawca, dokonując wyboru osoby do zwolnienia, musi wziąć pod uwagę jej sytuację życiową, tak by wybrać tę, która najmniej na tym ucierpi.
Przed wypowiedzeniem pracodawca musi sprawdzić, czy nie może np. przenieść pracownika na inne stanowisko.
Jeśli wypowie umowę ze złamaniem przepisów, sądy najczęściej przywracają zwolnionego do pracy, przyznając mu jednocześnie wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy.
Ta zasada dotyczy wszystkich pracowników, a nie tylko szczególnie chronionych, jak w Polsce.
...lub w trybie dyscyplinarnym
W razie oszustwa, kradzieży, ujawnienia tajemnic firmy, odmowy świadczenia pracy, powtarzających się spóźnień powodujących komplikacje w organizacji pracy czy nieusprawiedliwionej nieobecności pracownik może zostać zwolniony dyscyplinarnie.
Musi to nastąpić w ciągu dwóch tygodni od momentu popełnienia przez niego wykroczenia lub chwili gdy pracodawca dowiedział się o jego popełnieniu.
Chronieni przed zwolnieniem
W myśl niemieckich przepisów prawa pracy szczególnie przed zwolnieniem chronieni są pracownicy:
- niepełnosprawni,
- kobiety w ciąży i cztery miesiące po porodzie,
- rodzic w trakcie urlopu macierzyńskiego czy ojcowskiego,
- członkowie rady zakładowej (odpowiednik polskiego związku zawodowego czy rady pracowników),
- powołani do służby wojskowej czy gwardii narodowej.
W przypadku takich osób do ich zwolnienia potrzebna jest zgoda rady zakładowej.
Uwaga! W razie bezprawnego zwolnienia z pracy, zarówno w trybie dyscyplinarnym jak i za wypowiedzeniem, pracownik ma tylko trzy tygodnie na złożenie pozwu do sądu pracy.
Warunki płacowe
Ogólne przepisy niemieckiego prawa pracy nie przewidują minimalnego wynagrodzenia ani specjalnych dodatków za pracę w nadgodzinach. Za pracę ponad tygodniowy limit 40 godzin pracownikowi przysługuje zwykła stawka wynagrodzenia godzinowego.
Pracownik dostanie dodatkowe pieniądze tylko wtedy, gdy jego średni czas pracy w ciągu np. półrocznego okresu rozliczeniowego przekroczy ustawowy limit. Szczególne dodatki nie przysługują także zwykłym pracownikom za pracę w niedzielę i święta, a także w nocy.
W Niemczech obowiązują jednak branżowe układy zbiorowe pracy, wynegocjowane przez związki zawodowe pracowników zatrudnionych w danej gałęzi gospodarki. Każdy z tych układów przewiduje specyficzne zasady dotyczące uprawnień pracowników, a w szczególności zawierają one zapisy dotyczące minimalnego wynagrodzenia.
W odróżnieniu od polskich przepisów przewidujących miesięczne minimalne wynagrodzenie (w 2011 r. 1386 zł miesięcznie brutto) niemieckie przepisy przewidują minimalne stawki godzinowe.
Najczęściej one się różnią, w zależności od tego czy dotyczą pracowników zatrudnionych w części zachodniej, wschodniej czy w Berlinie (zobacz ramka).
Uznawanie kwalifikacji
W Niemczech działa kilkaset instytucji: izb przemysłowych, handlowych czy rzemieślniczych oraz ministerstw odpowiedzialnych za edukację, lecznictwo etc., które zajmują się potwierdzaniem kwalifikacji zawodowych.
W tym rozproszonym systemie przygotowano ostatnio rozwiązanie, które ma przyspieszyć uznawanie kwalifikacji zagranicznych pracowników. Proponowane przepisy nakazują, aby postępowanie w tej sprawie zostało zakończone maksymalnie przed upływem trzech miesięcy.
Pracownicy z wyższym wykształceniem a także pracownicy naukowi powinni też zwrócić uwagę na polsko-niemiecką umowę o uznaniu ekwiwalencji w szkolnictwie wyższym (DzU z 1998 r. nr 92, poz. 584).
Na jej podstawie mogą nostryfikować swoje dyplomy, potrzebne w określonych zawodach. Najlepiej jednak, aby zainteresowani tym pracownicy najpierw przetłumaczyli swoje dyplomy i certyfikaty na niemiecki.
Szansa dla młodych
Wiele niemieckich landów jest gotowych zapłacić młodym Polakom za podjęcie nauki w określonych zawodach. Przykładowo w Turyngii poszukiwani są mechanicy samochodowi i kucharze.
Mogą oni liczyć na staż organizowany w tzw. trybie dualnym, podczas którego kilka dni spędzają na nauce w szkole, a resztę tygodnia na praktycznej nauce zawodu bezpośrednio u przedsiębiorcy. Podczas stażu, maks. trzyipółrocznego, mogą oni liczyć także na wypłatę wynagrodzenia w wysokości kilkuset euro miesięcznie, na pokrycie kosztów utrzymania.
Oferta jest skierowana do osób w wieku od 16 do 25 lat z ukończonym gimnazjum. Najważniejszy wymóg, jaki muszą spełnić, dotyczy znajomości języka niemieckiego na poziomie B1, który świadczy o solidnym opanowaniu podstaw niemieckiego języka potocznego, co umożliwia porozumiewanie się we wszystkich ważnych sytuacjach życia codziennego (po ok. 400 – 600 godzinach intensywnej nauki).
Ten warunek spełniają osoby, które zdały niemiecką maturę na poziomie podstawowym lub przystąpią do egzaminu organizowanego np. przez Instytut Goethego przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Jak znaleźć zajęcie
Osoby zainteresowane wyjazdem do pracy w Niemczech mają wiele możliwości znalezienia tam zatrudnienia. Przede wszystkim mogą skorzystać z europejskiej sieci ofert pracy EURES (www.eures.europa.eu). Już w tej chwili można znaleźć w niej ponad 300 tysięcy ofert pracy na terenie Niemiec, skierowanych np. do budowlańców, pielęgniarek, kierowców i in.
Za pośrednictwem tego serwisu można znaleźć ofertę w konkretnym mieście i na określonych w ogłoszeniu warunkach.
Takie samodzielne poszukiwanie pracy wymaga jednak znajomości języka niemieckiego lub skontaktowania się z jednym z dwóch doradców EURES działających na niemieckim rynku pracy, którzy deklarują znajomość języka polskiego.
Jeśli język nie stanowi problemu, do dyspozycji pracowników wybierających się za naszą zachodnią granicę jest także internetowa strona niemieckiego urzędu pracy www.arbeitsagentur.de.
Osoby, które szukają pracy w RFN, mogą zgłosić się także do wojewódzkich lub powiatowych urzędów pracy w Polsce, które powinny pomóc im w znalezieniu zatrudnienia za granicą.
Zatrudnienie przez pośrednika
Ostatecznie pracownicy z Polski mogą zdecydować się na zatrudnienie w polskiej, niemieckiej a nawet holenderskiej agencji pracy tymczasowej, która zorganizuje wyjazd od początku do końca. Weźmie jednak za to prowizję potrącaną z wynagrodzenia pracownika.
W takiej sytuacji należy też pamiętać, że pracownik będzie zatrudniony przez agencję, a nie niemiecką firmę, w której faktycznie będzie wykonywał swoje obowiązki. W tym wypadku, nawet jeśli docelowo będą zatrudnieni na budowie czy jako elektrycy, nie mają co liczyć na stawki minimalnego wynagrodzenia należnego zatrudnionym bezpośrednio w tych branżach.
Osobę zatrudnioną przez agencję pracy tymczasowej, bez względu na to czy umowę podpisała w Niemczech czy jeszcze w Polsce, po 1 maja będzie obowiązywała inna stawka minimalnego wynagrodzenia, która wyniesie 6,89 euro za godzinę pracy we wschodnich Niemczech i 7,79 euro za godzinę w zachodnich.
Stawki minimalnego wynagrodzenia
W poszczególnych branżach minimalna stawka płacy różni się wysokością i obszarem obowiązywania.
1. Gospodarka odpadami, w tym czyszczenie i utrzymanie ulic zimą
Całe Niemcy: 8,24 euro
2. Budownictwo
- dla pracowników niewykwalifikowanych bez doświadczenia zawodowego
Zachód: 10,90 euro
Berlin: 10,90 euro
Wschód: 9,50 euro
- niewykwalifikowani lub średnio wykwalifikowani pracownicy z doświadczeniem
Zachód: 12,95 euro
Berlin: 12,75 euro
Wschód: 9,50 euro
3. Dekarze
Całe Niemcy: 10,80 euro
4. Elektrycy
Zachód: 9,80 euro
Berlin 8,65 euro
Wschód: 8,65 euro
5. Sprzątanie
- utrzymanie budynków
Zachód: 8,55 euro
Berlin 8,55 euro
Wschód: 7,00 euro
- mycie okien i fasad budynków
Zachód: 11,33 euro
Berlin: 11,33 euro
Wschód: 8,88 euro
6. Malarze i lakiernicy
- bez kwalifikacji
Zachód: 9,50 euro
Berlin: 9,50 euro
Wschód: 9,50 euro
- wykwalifikowani
Zachód: 11,50 euro
Berlin: 11,50 euro
Wschód: 9,50 euro
7. Opieka nad osobami starszymi
Zachód: 8,50 euro
Berlin: 8,50 euro
Wschód: 7,50 euro
8. Usługi pralnicze
Zachód: 7,80 euro
Berlin: 6,50 euro
Wschód: 6,50 euro
LEGENDA
„Zachód”
obejmuje kraje związkowe: Badenia-Wirtembergia, Bawaria, Brema, Hamburg, Hesja, Dolna Saksonia, Nadrenia Północna-Westfalia, Nadrenia-Palatynat, Kraj Saary, Szlezwik-Holsztyn (wcześniej RFN).
„Berlin”
dotyczy wyłącznie obszaru stolicy Niemiec.
„Wschód”
obejmuje kraje związkowe: Meklemburgię-Pomorze Przednie, Saksonię, Saksonię-Anhalt, Brandenburgię i Turyngię (wcześniej NRD).
Polskie placówki dyplomatyczne w Republice Federalnej Niemiec
Wydział Konsularny Ambasady RP w Berlinie
Richard Strauss Str. 11, 14193 Berlin-Grunewald
tel. (+49 30) 223130
faks (+49 30) 22313212
e-mail (zapytania ogólne): konsulat.berlin@botschaft-polen.de
e-mail (sprawy paszportowe): paszporty.berlin@botschaft-polen.de
telefon komórkowy konsula dyżurnego (po godzinach pracy, tylko w sprawach losowych, wymagających niezwłocznej interwencji) 00-49 163 7887 676
kompetencja terytorialna: Berlin, Brandenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Sachsen, Sachsen-Anhalt, Thüringen
Konsulat Generalny RP w Kolonii
Lindenallee 7, 50968 Köln
tel. (+49 221) 937300
faks (+49 221) 385074
e-mail: kolonia.kg.sekretariat@msz.gov.pl
telefon komórkowy konsula dyżurnego (po godzinach pracy, tylko w sprawach losowych, wymagających niezwłocznej interwencji) 00-177 3727164
kompetencja terytorialna: Hessen, Nordrhein-Westfalen, Rheinland-Pfalz, Saarland
Konsulat Generalny RP w Hamburgu
Gründgensstr. 20, 22309 Hamburg
tel. (+49 40) 611870
faks (+49 40) 6325030
e-mail: hamburg.kg.sekretariat@msz.gov.pl
telefon komórkowy konsula dyżurnego (po godzinach pracy, tylko w sprawach losowych, wymagających niezwłocznej interwencji) 00-49 178 800 0327
kompetencja terytorialna: Bremen, Niedersachsen, Hamburg, Schleswig-Holstein
Konsulat Generalny RP w Monachium
RöntgenStr. 5,81679 München
tel. (+49 89) 4186080
faks (+49 89) 471318
e-mail: monachium.kg@msz.gov.pl
telefon komórkowy konsula dyżurnego (po godzinach pracy, tylko w sprawach losowych, wymagającychniezwłocznej interwencji) 00-49 173 370 5828 kompetencja terytorialna: Baden-Württemberg, Bayern
Więcej w poradniku » Praca w Niemczech od 1 maja 2011:
Czytaj też:
Zobacz serwis
»
Prawo dla Ciebie
»
Polak za granicą
»
Praca za granicą
»
Niemcy
Przy opracowywaniu poradnika Praca w Niemczech od 1 maja 2011 autor korzystał z:
- informacji przedstawionych przez międzynarodową kancelarię CMS Cameron McKenna,
- danych zawartych w poradniku "Zatrudnienie Polaków w Niemczech po 1 maja 2011" opracowanym przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie,
- materiałów EURES
