Bezpieczna praca za granicą: Wielka Brytania

Polacy mogą pracować w Wielkiej Brytanii bez pozwoleń i ograniczeń czasowych. Aby wjechać na teren kraju, podjąć w nim pracę i zamieszkać, wystarczy dowód osobisty lub paszport.

Publikacja: 24.05.2013 03:00

Od 2011 r. nie ma obowiązku rejestracji w urzędzie do spraw imigracji (Home Office). Po pięciu latach pobytu można natomiast wystąpić o świadectwo stałego pobytu. Dokument ten jest przydatny, jeśli np. posiadamy rodzinę w kraju nienależącym do Unii Europejskiej i chcemy legalnie zaprosić ją do Anglii.

Polacy mogą bez ograniczeń prowadzić w Wielkiej Brytanii własną działalność gospodarczą. Podatki są wtedy niższe, niż przy zatrudnieniu na umowę o pracę.

Po półrocznej pracy konieczne jest rozliczanie się z brytyjskim fiskusem, przy czym nie trzeba już płacić podatków w Polsce. Pracując krócej niż pół roku nie płacimy podatków, dzięki czemu po zakończeniu pracy możemy ubiegać się o zwrot podatku.

Polaków przebywających w Anglii obowiązują te same prawa co Brytyjczyków. Mają więc prawo do zasiłków, odliczeń podatkowych i ulg, obowiązują ich też prawa pracownicze.

Podejmując pracę w Anglii warto znać angielski w stopniu co najmniej komunikatywnym. W Anglii przebywa wielu emigrantów spoza Europy, na tle których często wypadamy korzystnie pod względem językowym. Niemniej konkurencja na rynku pracy jest duża i nie warto ryzykować, wyjeżdżając z bardzo złą znajomością języka.

Gdzie szukać pracy?

Brytyjskie urzędy pracy (Jobcentre Plus) znajdują się w niemal każdej dzielnicy i miejscowości. Informacje o najbliższym oddziale najłatwiej znaleźć poprzez stronę: www.gov.uk/contact-jobcentre-plus.

W Anglii – podobnie jak w Polsce – działa wiele prywatnych agencji pracy. Warto wiedzieć, że nie mogą one pobierać opłat za rekrutację. Najpopularniejsze to Adecco, Morgan Hunt czy Keystone. Wyszukiwarka agencji znajduje się pod adresem www.agencycentral.co.uk.

Ważne

Większość agencji zamieszcza swoje ogłoszenia na portalach dla osób poszukujących pracy. Najwięcej ogłoszeń jest na stronach takich jak:

- www.jobsite.co.uk,

- www.jobsearch.co.uk,

- www.totaljobs.com,

- www.jobs.co.uk,

- www.monster.co.uk, www.reed.co.uk,

- www.gumtree.com.

Ogłoszenia znajdują się też w prasie: „Guardian", „Daily Telegraph", „The Sun" czy „Metro". W każdym mieście można też dostać bezpłatne, regionalne dzienniki i tygodniki z ogłoszeniami.

W Anglii prężnie działa Polonia, dlatego informacji można szukać również w polonijnych gazetach („Goniec Polski", „Dziennik Polski", „Polskie Echo") czy na portalach i forach (www.mojawyspa.co.uk, www.londynek.net, www.mojabrytania.pl, www.thepolishobserver.co.uk).

Będąc jeszcze w Polsce warto rozważyć szukanie poprzez sieć EURES, skupiającą oferty zagranicznego zatrudnienia dostępne we wszystkich polskich urzędach pracy. Często wymagane jest stawienie się na rozmowę kwalifikacyjną w Polsce.

Zdarza się, że wynagrodzenie jest niższe, niż gdy pracę znajdujemy bezpośrednio w brytyjskiej firmie, ale za to częste jest zapewnienie transportu na miejsce czy zakwaterowania. W Anglii stosunkowo łatwo jest znaleźć pracę na własną rękę. Mniejsze firmy, lokale i sklepy wywieszają informacje o wakatach w lokalu, większe mają działy rekrutacji na swoich stronach internetowych. Ale trzeba uważać.

Wielu Polaków zaczęło swoją przygodę w Anglii od pracy na czarno, właśnie poprzez ogłoszenie wywieszone na sklepowej szybie czy zamieszczone na forum internetowym. Historii oszukanych osób, które mają problemy z wyegzekwowaniem należności za pracę, a w efekcie – z mieszkaniem, jedzeniem i powrotem do domu, jest bardzo dużo.

Praca sezonowa

Ważne

Aby podjąć pracę sezonową w Anglii, nie potrzebujemy żadnych zezwoleń. Jedynym ograniczeniem jest jednorazowa długość pobytu – 6 miesięcy. Pracownik sezonowy nie może pracować dłużej niż 48 godzin tygodniowo, chyba że wyrazi na to pisemną zgodę. Przeciętny czas tygodniowej pracy wynosi 35–40 godzin.

Pracownicy dostają wynagrodzenie za przepracowane godziny (nie mniejsze, niż płaca minimalna), lub na tzw. akord (np. od każdego posprzątanego pokoju, każdego kilograma zebranych owoców itp.). Niektóre firmy stosują też wynagrodzenie łączone – stawkę godzinową i premię zależną od wydajności.

Pracodawca nie ma obowiązku zapewniania wyżywienia, zakwaterowania czy transportu przy pracy sezonowej, a jeśli je zapewnia, może żądać za nie zapłaty. Jej wysokość musi być ustalona z pracownikiem na piśmie.

Pracodawca nie ma prawa przetrzymywać paszportu (dowodu) pracownika dłużej niż jeden dzień. Jeśli te zasady są łamane, warto zgłosić się do Pay & Work Rights. Ponieważ Anglia jest jednym z najczęściej wybieranych kierunków wyjazdów, szczególnie silnie widoczna jest działalność nieuczciwych pośredników. Każdy pośrednik musi być wpisany do rejestru agencji zatrudnienia (www.kraz.praca.gov.pl).

Konieczne jest podpisanie umowy przed wyjazdem. Należy omijać oferty o zbyt niskich wymaganiach i szczególnie wysokiej stawce. Brak konieczności znajomości języka i posiadania doświadczenia przy zaskakująco wysokim wynagrodzeniu może być sygnałem ostrzegawczym.

Czas pracy

Tydzień pracy wynosi przeciętnie 35–40 godzin. Może trwać dłużej niż 48 godzin, tylko jeśli pracownik zgodzi się na to na piśmie. Pracownik musi w razie potrzeby pracować dłużej niż 48 godzin w tygodniu w zawodach takich jak policjant, strażak, pracownik pogotowia, służący w prywatnym domu czy obsługa stanowiska, wymagającego obsługi 24 godziny na dobę.

Na każde 6 godzin pracy przypada prawo do 20-minutowej przerwy. Młodzież ma prawo do przerwy raz na 4,5 godziny. Pracownik ma prawo do odpoczynku minimum 11 godzin na dobę (w przypadku młodzieży – 12 godzin)

Wynagrodzenie za pracę

Ważne

Minimalne wynagrodzenie (National Minimum Wage) w Anglii obecnie wynosi

- 6,19 funta za godzinę pracy dla osób powyżej 21. roku życia,

- 4,98 funta dla osób w wieku 18–20 lat. Miesięcznie jest to więc 990 funtów, a po potrąceniu podatku i składki zdrowotnej – 908 funtów,

- Co roku 1 października stawka jest podwyższana – w tym roku będzie to kwota 6,31 funta. W Wielkiej Brytanii częste jest rozliczanie się z pracownikiem w systemie tygodniowym.

Pracodawca może odliczać od wynagrodzenia np. koszty wyżywienia, transportu czy odzieży roboczej, ale po odliczeniu wynagrodzenie nadal nie może być mniejsze niż płaca minimalna. Wyjątkiem jest opłata za zakwaterowanie zapewnione przez pracodawcę.

Dla osób zarabiających poniżej 34 370 funtów rocznie stawka podatku odprowadzanego od wynagrodzenia to 20 proc. Osoby zarabiające rocznie mniej niż 8104 funty nie muszą płacić podatku; stawka ta zmienia się, jeśli np. rozliczamy się z małżonkiem lub mamy powyżej 65 lat. Podatki odprowadza najczęściej pracodawca przy każdym wynagrodzeniu – stąd możliwość odebrania zwrotu podatku przy pracy sezonowej.

Ważne

Osoby zwolnione z pracy z powodu cięcia etatów mają prawo do odprawy (redundance pay). Jeśli pracowały poniżej dwóch lat u tego samego pracodawcy, muszą dostać co najmniej tydzień na znalezienie innej pracy i pożegnanie się z obecną.

Za każdy dodatkowy rok przepracowany u tego pracodawcy przysługuje dodatkowy tydzień.

Za każdy rok przepracowany u danego pracodawcy należy się odprawa w wysokości: połowy tygodniowej płacy dla pracowników poniżej 22. roku życia, pełnej tygodniowej płacy dla osób do 41. roku życia i płacy za 1,5 tygodnia dla osób powyżej 41. roku życia.

Urlop wypoczynkowy

Przy pracy na pełen etat przysługuje minimum 28 dni w roku urlopu płatnego. O zamiarze wzięcia urlopu należy powiadomić pracodawcę w terminie dwa razy dłuższym, niż ma wynieść cały urlop (np. przy tygodniowym urlopie – dwa tygodnie wcześniej). Pracodawca ma prawo odmówić, ale musi powiadomić o tym minimum tydzień przed planowanym urlopem. Pracodawca ma prawo udzielać urlopu w wyznaczonym terminie – np. pomiędzy dwoma świętami. Prawo do urlopu uzyskujemy w momencie zatrudnienia.

Urlop macierzyński

Płatny urlop macierzyński (maternity leave) trwa 52 tygodnie, z czego 26 tygodni to zwykły urlop macierzyński, a pozostały czas to dodatkowy urlop na życzenie. Minimalna długość urlopu to 2 tygodnie po urodzeniu dziecka (4 przy pracy w fabryce). Najwcześniej urlop można zacząć 11 tygodni przed planowaną datą porodu.

Jeśli kobieta w ciągu 4 tygodni przed planowaną datą porodu bierze wolne z powodu choroby związanej z ciążą, urlop zaczyna się automatycznie. Pracodawca musi być poinformowany o dacie powrotu do pracy co najmniej 8 tygodni wcześniej.

Urlop rodzicielski ojcowski

Mężczyzna, którego partnerka urodziła lub adoptowała dziecko, ma prawo do 1 lub 2 tygodni płatnego urlopu ojcowskiego. Jeśli kobieta wraca do pracy, ojciec może wykorzystać do 26 tygodni płatnego urlopu ojcowskiego. Tydzień urlopu liczy się na podstawie tygodnia pracy – jeśli np. mężczyzna pracuje tylko w poniedziałki i wtorki, jego tydzień wolny będzie trwał 2 dni.

Zasiłek chorobowy

Jeśli pracownik przez co najmniej 4 dni jest zbyt chory, by przyjść do pracy, po wizycie u lekarza będzie mu przysługiwał zasiłek chorobowy (Statutory Sick Pay).

Ważne

Zasiłek wynosi 86,70 funtów tygodniowo i może być wypłacany przez maksymalnie 28 tygodni.

Niektóre firmy mają wykupione własne ubezpieczenie chorobowe; w takim wypadku kwota zasiłku może być większa.

Mieszkanie

Ogłoszenia dotyczące wynajmu mieszkań najłatwiej znaleźć poprzez gazety codzienne i portale internetowe, również te polonijne. Agencje pośredniczące w wynajmie to dobre rozwiązanie dla osób, które mają więcej pieniędzy i konkretne wymagania. Dzielone mieszkania pracownicze czy kawalerki łatwo znaleźć na własną rękę.

Ceny wynajęcia pokoju w dzielonym mieszkaniu zaczynają się od 150 funtów miesięcznie, a ceny mieszkań – od 300 funtów. W Londynie i centrach dużych miast trzeba doliczyć zwykle 20–50 proc. ceny. Standardem jest kaucja w wysokości 1–3 miesięcznego czynszu.

Usługi medyczne

Polacy przebywający w Anglii mają prawo do pomocy medycznej w nagłych wypadkach na podstawie EKUZ. Osoby zatrudnione, pobierające zasiłek lub uczące się mają taki sam dostęp do usług medycznych, jak rodowici mieszkańcy Anglii.

W większych miastach działają prywatne przychodnie z obsługą porozumiewającą się w języku polskim.

Płace netto (miesięcznie) w najbardziej poszukiwanych zawodach:

- Pracownik wykwalifikowany w budownictwie – 1400–2000 funtów

- Pracownik na farmie – od 850 funtów

- Pracownik niewykwalifikowany w budownictwie – 1000–1300 funtów

- Elektryk – od 1100 funtów

- Kelnerka – od 900 funtów + napiwki

- Niania – 850–1600 funtów (zależy od miasta i od tego, czy niania mieszka z rodziną)

- Fryzjer – od 1000 funtów

- Kasjer w sklepie – od 1000 funtów

- Przy pracy na czarno zarobki sprzątaczki, pracownika farmy czy kelnerki zaczynają się od 500 funtów.

Uwaga!

W ogłoszeniach o pracę często podawane są stawki tygodniowe lub roczne, a nie miesięczne.

Od 2011 r. nie ma obowiązku rejestracji w urzędzie do spraw imigracji (Home Office). Po pięciu latach pobytu można natomiast wystąpić o świadectwo stałego pobytu. Dokument ten jest przydatny, jeśli np. posiadamy rodzinę w kraju nienależącym do Unii Europejskiej i chcemy legalnie zaprosić ją do Anglii.

Polacy mogą bez ograniczeń prowadzić w Wielkiej Brytanii własną działalność gospodarczą. Podatki są wtedy niższe, niż przy zatrudnieniu na umowę o pracę.

Pozostało jeszcze 96% artykułu
Sądy i trybunały
Ważna opinia z TSUE ws. neosędziów. Nie spodoba się wielu polskim prawnikom
Sądy i trybunały
Będzie nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Ujawniamy plany reformy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
ZUS
Kolejny pomysł zespołu Brzoski: ZUS rozliczy składki za przedsiębiorców
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Prawo w Polsce
Od 1 maja rusza nowy program bezpłatnych badań. Jak z niego skorzystać?
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne