Jadwiga Kaczyńska. Po niej Lech i Jarosław odziedziczyli charyzmę

Urodziła się 31 grudnia 1926 roku w Starachowicach jako córka inżyniera budownictwa Aleksandra Jasiewicza i Stefanii z Szydłowskich. W 1941 r. 14-letnia Jadwiga wstąpiła w szeregi konspiracyjnego harcerstwa, gdzie dostała pseudonim Bratek. Przeszła kurs medyczny i została skierowana do pracy w szpitalu, do którego trafiali żołnierze ranni w akcji „Burza”. – Zajmowałyśmy się chorymi. Czasami musiałyśmy wynosić ciała zmarłych – wspominała po latach.

Po wojnie wyjechała do Warszawy, by studiować na polonistyce. Wtedy poznała też swojego przyszłego męża Rajmunda. Pobrali się 1948 r. Rok po ślubie – 18 czerwca 1949 r. – na świat przyszli Jarosław i Lech. Od tej chwili ich wychowanie stało się dla niej najważniejsze. – Poród był ciężki. Nie przeraziłam się jakoś, że to od razu dwójka. Od razu bardzo te dzieci pokochałam. To przecież część mnie samej. Zawsze starałam się być blisko moich dzieci – wspominała.

Od 1953 r. pracowała w Instytucie Badań Literackich PAN i uczyła języka polskiego. Po latach napisała obszerną monografię poświęconą Janowi Józefowi Lipskiemu, zmarłemu w 1991 r. opozycjoniście, krytykowi i historykowi literatury; znała go dobrze, bo przez wiele lat pracowała z nim w IBL PAN.

Jarosław i Lech nigdy nie ukrywali, jak wielki wpływ na ich drogę życiową wywarła matka. „Mama wpływała na nasze decyzje, ale tak, że sądziliśmy, że inicjatywa należy do nas” – wspominał Lech Kaczyński. Tak było np. z przekonaniem, że trzeba robić karierę naukową, pisać doktorat. „Nam to wszczepiono, ale ja to uważałem za własny pomysł. Z wieloma innymi wyborami życiowymi też tak było”.

– Była niezwykle ciepłą, życzliwą osobą – wspomina poseł PiS Wojciech Jasiński, który poznał ją w latach 70. – Kiedy przychodziło się do domu państwa Kaczyńskich, pani Jadwiga zawsze wykazywała zainteresowanie naszymi sprawami. Pytała o wiele rzeczy. Nie było w tym nic nachalnego, ale olbrzymia życzliwość – dodaje.

W wolnej Polsce kibicowała karierom politycznym synów, lecz sama nie angażowała się w politykę. Pojawiała się jednak na wieczorach wyborczych w latach 2005 i 2007 oraz na zaprzysiężeniu Lecha Kaczyńskiego. – Zawsze przestrzegaliśmy zasady, by trzymać rodzinę pana prezesa z dala od polityki. To była strefa całkowicie prywatna. Jego azyl – mówi poseł PiS Adam Lipiński, od wielu lat bliski współpracownik Jarosława Kaczyńskiego. – Pani Jadwiga miała jednak swoje zdanie, którego nigdy nie ukrywała.

Sama wspominała w jednym z wywiadów, że synowie często się jej radzili: „Zależy im na moim zdaniu. Jeśli coś mi się nie podoba, mówię to bez ogródek. Jarek zawsze mi wtedy dziękuje i powiada: »Cieszę się, jesteś moim pierwszym krytykiem«”.

– Miałem zaszczyt poznać panią Jadwigę, to była osoba w takim przedwojennym stylu, dystyngowana, kulturalna, każdy, kto ją poznał, rozumiał przywiązanie, jakim darzyli matkę bracia Kaczyńscy – mówi europoseł Adam Bielan, były rzecznik PiS.

Z racji pełnionej funkcji nie raz zdarzało mu się dzwonić do domu Jarosława Kaczyńskiego o najdziwniejszych porach, również w nocy. – Telefon zawsze odbierała pani Jadwiga, nigdy nie miała pretensji, że dzwonię po nocy, mówiła, że rozumie, a czasami, gdy prezes nie mógł od razu podejść do telefonu, rozmawiała ze mną o polityce i innych sprawach – opowiada europoseł. – Była ogromnie oczytana i świetnie zorientowana w bieżących wydarzeniach.

Elżbieta Jakubiak z PJN poznała Jadwigę Kaczyńską podczas budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. – Władcza, stanowcza, charyzmatyczna, potrafiła sobie podporządkować ludzi, ale i zjednywać ich – wspomina. – Sądzę, że Lech i Jarosław właśnie po niej odziedziczyli charyzmę. Ale to, co rzuciło mi się w oczy przy pierwszym spotkaniu, to to, że mimo ponad 70 lat była piękną kobietą.

Także Jakubiak wspomina, że Jadwiga Kaczyńska była zanurzona w książkach, ale i świetnie obeznana w bieżącej polityce. – Potrafiła dowcipnie i niezwykle celnie charakteryzować polityków – opowiada Jakubiak. – I nigdy nie patrzyła przez palce na tych z naszego obozu, a krytycznie na przeciwników. Wszystkich oceniała sprawiedliwie.

– Zawsze bardzo przeżywała ataki na Lecha i Jarosława, ale i tak wolała wiedzieć, co piszą gazety, i nigdy nie reagowała agresją na negatywne informacje – opowiada Bielan.

– Nie mogła zwłaszcza przeboleć, że ludzie są tak małostkowi, aby się czepiać wyglądu fizycznego czy cech charakteru – dodaje Jakubiak.

Kiedy 10 kwietnia 2010 r. pod Smoleńskiem rozbił się prezydencki samolot, Jadwiga Kaczyńska leżała w szpitalu. Trafiła tam w marcu z powodu zaostrzenia przewlekłych chorób serca i płuc. Jarosław tak bał się o jej stan zdrowia, że dopiero po miesiącu powiedział o katastrofie.

„Przeżyłam wstrząs, nad którym nigdy nie przejdę do porządku dziennego. Chociaż powinnam być zahartowana, bo przeżyłam tyle śmierci: śmierć ojca, mamy, brata, męża, jedynej siostry” – wspominała.

Rok po katastrofie pierwszy raz zabrała publicznie głos na ten temat. – Zginęli ludzie, którzy byli na czele państwa, i państwo się o nich nie upomina. To znaczy, że tego państwa właściwie nie ma, to znaczy nie ma rządu – powiedziała „Gazecie Polskiej”.