Pożegnania: listopad 2012 – październik 2013

Publikacja: 31.10.2013 01:08

Pożegnania: listopad 2012 – październik 2013

Foto: Archiwum

Kardynał Józef Glemp

23 stycznia 2013

Prymas Polski

Kiedy w lipcu 1981 roku został prymasem Polski po kardynale Stefanie Wyszyńskim, był najmłodszym stażem biskupem w polskim episkopacie (biskupem warmińskim był dopiero dwa lata). Pół roku po jego uroczystym ingresie do katedr w Gnieźnie i Warszawie, władza wyprowadziła na ulice czołgi. Wszyscy oczekiwali, że prymas potępi stan wojenny. A on apelował, by nie przelewano krwi braterskiej. Długo potem zarzucano mu uległość wobec władzy. W 1983 r. został przez Jana Pawła II mianowany kardynałem. A potem była sprawa ks. Jerzego Popiełuszki, którego zamordowano w 1984 r. Do końca życia prymas żałował, że nie udało mu się ochronić tego bohaterskiego kapłana. Największy sprawdzian przeszedł jednak w latach 90., już po odzyskaniu wolności. Wywalczył powrót religii do szkół, z trudem udało się wynegocjować konkordat, walczył o ochronę życia poczętego – zaakceptował ustawę z 1993 r., choć wciąż powtarzał, że nie jest ona doskonała. Na czele polskiego Kościoła stał 23 lata. Do 1992 r. był jednocześnie arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim. Był gospodarzem aż siedmiu wizyt Jana Pawła II w Polsce. Jego następcę Benedykta XVI przyjmował w 2006 r. jako metropolita warszawski. W tym samym roku przeszedł na emeryturę. Tytuł prymasa Polski zachował do skończenia 80 lat. Do końca życia był aktywny. Miał 83 lata.

Sławomir Mrożek

15 sierpnia 2013

dramatopisarz, prozaik

Zaliczany jest do trójki – wraz z Witoldem Gombrowiczem i Tadeuszem Różewiczem – najwybitniejszych polskich dramatopisarzy, tworzących po 1945 r. Poczynając od debiutanckiej „Policji" z 1958 r., stał się najbardziej cenionym i lubianym przez polską widownię autorem teatralnym. Z satyrycznym zacięciem i pisarską precyzją portretował absurdy systemu komunistycznego, ale też polski marazm, kompleksy i uwikłanie w tradycję romantyczną („Indyk", „Śmierć porucznika"). Z czasem jego zainteresowania przesuwały się na zagadnienia cywilizacyjne i pokoleniowe („Tango"), sztuki i mody („Krawiec", „Rzeźnia"), egzystencjalne („Letni dzień", „Garbus"), a także klęski politycznych utopii („Vatzlav", „Ambasador", „Portret"). Jego ostatnia sztuka „Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" (2013) doczekała się wystawień w Warszawie i Krakowie. Mrożek zaczynał jako dziennikarz i rysownik, a pierwszy sukces przyniosły mu opowiadania satyryczne „Półpancerze praktyczne", „Słoń", „Wesele w Atomicach". Był też autorem powieści, felietonów oraz scenariuszy. Od połowy lat 60., z przerwami, przebywał na emigracji. Potępił wejście wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji (1968) i stan wojenny. W 2002 r. przeszedł udar mózgu. Powrócił do pisania autobiografią „Baltazar" (2006). Miał 83 lata.

Tadeusz Mazowiecki

28 października 2013

opozycjonista, premier

Pierwszy niekomunistyczny polski premier po 1989 roku, autor preambuły do Konstytucji RP, w której znalazło się nawiązanie do chrześcijańskich tradycji Polski. W czasach PRL działał w opozycji, m.in. był doradcą „Solidarności". Był też współzałożycielem Klubu Inteligencji Katolickiej oraz redaktorem naczelnym miesięcznika „Więź". Jego rząd został powołany 12 września 1989 roku i działał przez 498 dni. Mazowiecki sprawował władzę w okresie gospodarczego chaosu, galopującej inflacji, błyskawicznie rosnącego bezrobocia i pustej kasy państwowej. Zapoczątkował wielkie przemiany gospodarcze i polityczne, z kanclerzem Helmutem Kohlem podpisał deklarację potwierdzającą naszą zachodnią granicę. W 1990 r. – rywalizując z Lechem Wałęsą – kandydował na urząd prezydenta RP. Nie wszedł jednak do drugiej tury (przegrał ze Stanem Tymińskim), a po wyborach podał się do dymisji. Później uczestniczył w rozmowach o współtworzeniu rządu Jana Olszewskiego, do czego jednak nie doszło. W latach 1992–1995 był obserwatorem z ramienia ONZ konfliktu w byłej Jugosławii. W raportach opisywał czystki etniczne, egzekucje zbiorowe i masakry ludności cywilnej. Podał się do dymisji na znak protestu przeciwko bezsilności społeczności międzynarodowej wobec tych zbrodni. Zmarł w Warszawie. Miał 86 lat.

Erazm Ciołek

13 listopada 2012

artysta fotografik

O tym, że fotografia jest jego powołaniem, przekonał się w połowie lat 60. ub. wieku. Będąc pracownikiem PAP, a potem CAF zyskał uznanie jako fotoreporter, którego zdjęcia znakomicie oddają klimat rozgrywających się wydarzeń. Po latach spędzonych w „Polityce" związał się z „Solidarnością". Stworzył serwis fotograficzny „Nowej" i rozpoczął współpracę z powstającą wówczas prasą niezależną. W latach 80. stał się jednym z czołowych fotoreporterów rejestrujących przemiany polityczne i społeczne w Polsce. Dokumentował m.in. strajk robotników Stoczni Gdańskiej, spotkania działaczy opozycji w stanie wojennym, życie parafii pw. Stanisława Kostki, w której pracował ks. Jerzy Popiełuszko, pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny. Twórca zdjęć kandydatów „Solidarności" z Lechem Wałęsą w wyborach do Sejmu 1989 r. Miał 75 lat.

Norman Schwarzkopf

27 grudnia 2012

amerykański generał

Dowódca sił USA podczas wojny nad Zatoką Perską w 1991 r. Pochodził z rodziny o wojskowych tradycjach, ze strony matki był potomkiem sławnej Indianki Pokahontas. Znany z inteligencji, autor maksymy „nie trzeba bohatera, aby wysyłać ludzi do boju. Trzeba być bohate-rem, aby być jednym z nich". Miał 78 lat.

Stefan Kudelski

26 stycznia 2013

elektronik, wynalazca

Od II wojny pracował w Szwajcarii. Jest zaliczany do 100 najwybitniejszych osób tego kraju. Twórca profesjonalnych magnetofonów Nagra używanych przez reporterów radiowych i studia filmowe. Kudelski otrzymał za nie cztery nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej. Miał 84 lata.

Arcybiskup Ignacy Tokarczuk

29 grudnia 2012

senior archidiecezji przemyskiej

Przez 28 lat był biskupem w Przemyślu. W czasach PRL ostro zwalczany przez bezpiekę. Wspierał między innymi KOR i „Solidarność". Mówiono o nim biskup niezłomny. Bez zezwoleń władz doprowadził do wybudowania w diecezji 430 świątyń. Od 1993 roku na emeryturze. Miał 94 lata.

Rem Wiachiriew

11 lutego 2013

były prezes Gazpromu

W latach 90. był prezesem rosyjskiego koncernu gazowego Gazprom. To dzięki niemu w dużej mierze mógł powstać gazociąg jamalski biegnący z Rosji przez Białoruś i Polskę do Niemiec. Był też szefem Tiumentransgazu i wiceministrem przemysłu gazowego ZSRR. Miał 78 lat.

Jacek Woźniakowski

29 listopada 2012

historyk sztuki, publicysta

Żołnierz Września, później AK. Od 1948 roku związany z „Tygodnikiem Powszechnym". W latach 1957–1958 redaktor naczelny miesięcznika „Znak". Później założył wydawnictwo „Znak", którym kierował do 1990 roku. Wykładał na KUL, był członkiem Klubu Inteligencji Katolickiej. Miał 92 lata.

Andrzej Wilkosz

29 grudnia 2012

znany brydżysta

Autor popularnej konwencji 2 Trefl, zwanej „wilkoszem", którą grają tysiące brydżystów amatorów. Dżentelmen brydża, gracz wszechstronny, ofensywny, potrafiący – jak mawiano – sam wygrać wszystko, byle tylko partner dokładał karty. Pierwszy Arcymistrz Międzynarodowy w Polsce. Miał 77 lat.

Aleksander Gudzowaty

14 lutego 2013

biznesmen

Był m.in. właścicielem i prezesem Bartimpeksu, firmy działającej na rynku gazowym. Fortunę zdobył na handlu barterowym. Za żywność i artykuły przemysłowe kupował w Rosji gaz. Jego majątek był szacowany na 3,7 mld zł. To dawało mu miejsce w pierwszej dziesiątce najbogatszych Polaków. Miał 74 lata.

Maria Fołtyn

2 grudnia 2012

śpiewaczka, reżyserka

Artystka, która lubiła iść pod prąd, nie bała się wielkich wyzwań. Jako śpiewaczka odnosiła sukcesy na scenach polskich i niemieckich. Potem, ku zdumieniu środowiska, została cenioną reżyserką, która potrafiła zaoferować światu opery Moniuszki. Niezastąpiona w promocji muzyki polskiej. Miała 88 lat.

Dave Brubeck

5 grudnia 2012

pianista, kompozytor

Autor popularnych standardów. Był pierwszym amerykańskim  jazzmanem, który występował w komunistycznej Polsce. W marcu 1958 roku zagrał 12 koncertów w siedmiu miastach, a w pociągu do Poznania napisał utwór „Thank You (Dziękuję)" inspirowany muzyką Chopina. Miał 91 lat.

Teresa Torańska

2 stycznia 2013

dziennikarka

Autorką „z nazwiskiem" stała się w latach 70., gdy zaczęła publikować w tygodniku „Kultura". To był czas oficjalnej propagandy, ale już wtedy dała dowód dziennikarskiej uczciwości, która cechowała całą jej twórczość. Międzynarodową sławę przyniósł jej zbiór wywiadów z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami. Książka „Oni" została przetłumaczona na 13 języków, stała się lekturą obowiązkową na wielu uniwersytetach w Europie. Jej bohaterami są ludzie ideowo obcy autorce, ona jednak wyznawała zasadę: „Jeżeli do kogoś idę, to po to, by dowiedzieć się, dlaczego postąpił tak, a nie inaczej. Bywają rozmowy, kiedy się kłócę, ale na krzyku niczego się nie zbuduje, tak samo jak na nienawiści". Była ponadto autorką programów telewizyjnych („Powtórka z PRL" czy „Władza"), ostatnio pracowała w „Newsweeku". Zmagała się z chorobą nowotworową. Miała 69 lat.

Sokrat Janowicz

17 lutego 2013

pisarz, działacz

Tworzył po polsku i białorusku, mistrz prozy poetyckiej, u niego w Krynkach bywali intelektualiści z całej Europy. W 2007 r. przyznał się do współpracy z SB, po jej zerwaniu był represjonowany. Wielki autorytet polskich Białorusinów, jeden z założycieli Białoruskiego Zjednoczenia Demokratycznego. Miał 76 lat.

Wojciech Inglot

23 lutego 2013

twórca marki Inglot

Wciągu 30 lat zbudował jedną z największych polskich firm na rynku kosmetyków do makijażu. Inglot stał się najbardziej znaną na świecie polską marką kosmetyczną. Dziś logo Inglota widnieje już na ponad 420 sklepach w 51 krajach świata. Zmarł nagle w rodzinnym Przemyślu. Miał 58 lat.

Oscar Niemeyer

5 grudnia 2012

architekt

Legenda światowej architektury XX wieku. Zrealizował ponad 600 projektów. Sławę zdobył jako projektant Brasilii – miasta zbudowanego od podstaw. Jedni uważają je za ikonę modernizmu, inni krytykują „największą utopię XX wieku" za bezduszny monumentalizm. Miał 104 lata.

Michał Kulesza

13 stycznia 2013

ekspert ds. samorządów

Współtwórca reform samorządowych – z 1990 roku, gdy wprowadzono gminy, i z 1998 roku, kiedy wprowadzono powiaty i województwa samorządowe. W PRL prowadził badania nad odbudową samorządu w Polsce. Był doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego. Miał 65 lat.

Hugo Chavez

5 marca 2013

prezydent Wenezueli

Charyzmatyczny pułkownik koman-dosów, który ideą swojej „rewolucji boliwariańskiej" zaraził nie tylko Wenezuelę, ale także przewodził lewicowej Ameryce Łacińskiej. Mimo ciągłej kampanii ideologicznej nie zdołał zapewnić dobro- bytu mieszkańcom najzasobniejszego w ropę naftową kraju Ameryki. Miał 59 lat.

Jerzy Bereś

25 grudnia 2012

rzeźbiarz, performer

Wykształcił swój niepowtarzalny styl. Jego manifestacje artystyczne były pokrewne happeningowi i performansowi. Używał do nich własnego ciała, które na oczach widzów pokrywał kolorowymi malunkami. Niektóre jego działania przybierały rodzaj dysputy ze znanymi artystami XX wieku. Miał 82 lata.

Jadwiga Kaczyńska

17 stycznia 2013

matka b. prezydenta i szefa PiS

Polonistka. W czasie wojny sanitariuszka Szarych Szeregów. Po wojnie poślubiła Rajmunda Kaczyńskiego, porucznika AK. Pracowała w Instytucie Badań Literackich PAN. Jarosław i Lech nigdy nie ukrywali, jak wielki wpływ na ich drogę życiową wywarła matka. Miała 87 lat.

Henryk Strzelecki

26 grudnia 2012

założyciel marki Henri Lloyd

Walczył w pułku ciężkiej artylerii w II Korpusie we Włoszech, po wojnie został w Wielkiej Brytanii. W 1963 r. założył ze wspólnikiem markę odzieżową Henri Lloyd, skierowaną głównie do żeglarzy. Zakład produkcyjny działa w Brodnicy – miejscu urodzenia Henryka Strzeleckiego. Miał 87 lat.

Lucyna Winnicka

22 stycznia 2013

aktorka, dziennikarka

Zachwycała urodą i aktorskim kunsztem. Jednak w latach 70. tytułowa „Matka Joanna od Aniołów" i pasażerka z „Pociągu" porzuciła aktorstwo. W swojej Akademii Życia propagowała filozofię i medycynę Wschodu, bestsellerem była jej „Podróż dookoła świętej krowy". Miała 84 lata.

Tragedia na Broad Peak

6 marca 2013 himalaiści

Maciej Berbeka

Tomasz Kowalski

Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski zginęli podczas zejścia ze szczytu Broad Peak w Karakorum, po jego pierwszym zdobyciu zimą. Tragedia stała się przyczyną dyskusji o polskim himalaizmie, a w raporcie Polskiego Związku Alpinizmu poddano krytyce organizację wyprawy. To z kolei spotkało się z krytyką ze strony niektórych himalaistów, w tym uczestników wyprawy.

Maciej Berbeka był jednym z najsłynniejszych alpinistów. Zdobył pięć ośmiotysięczników, w tym Annapurnę nową drogą (ścianą południową) i Mount Everest od strony chińskiej. Jego ciała nie odnaleziono. Symboliczny grób poświęcono na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. Miał 59 lat.

Tomasz Kowalski – uważany za jednego z najlepszych polskich alpinistów młodego pokolenia. Zdobył sześć z dziewięciu szczytów Korony Ziemi. Jego ciało znaleziono w lipcu i pochowano na stoku. Był też podróżnikiem i ultramaratończykiem. Miał 28 lat.

Marek Skwarnicki

12 marca 2013

poeta, pisarz, dziennikarz

Należał do kręgu autorów krakowskiego „Tygodnika Powszechnego". Na jego łamach odnosił sukcesy jako dziennikarz, debiutował jako poeta i opiekował się twórczością Karola Wojtyły. Kontynuował tę współpracę, jako przyjaciel i redaktor, do końca życia Jana Pawła II. Miał 83 lata.

Władysław Stachurski

13 marca 2013

piłkarz, trener

Prawy obrońca legendarnej drużyny Legii z przełomu lat 60. i 70. Reprezentant Polski. Jako trener doprowadził Legię do półfinału europejskich rozgrywek o Puchar Zdobywców Pucharów. Selekcjoner reprezentacji. Zmarł na atak serca, w pobliżu siedziby PZPN. Miał 68 lat.

Pietro Mennea

21 marca 2013

lekkoatleta, polityk

Włoski sprinter. Mistrz olimpijski w biegu na 200 metrów (Moskwa, 1980), trzykrotny mistrz Europy w biegach na 100 i 200 metrów. W swoim kraju nosił przydomek „Strzała południa". Był deputowanym do Parlamentu Europejskiego. Zmarł w Rzymie. Miał 61 lat.

Boris Bierezowski

23 marca 2013

rosyjski oligarcha

Utalentowany matematyk, który uległ pieniądzom i polityce. W burzliwych latach 90. zdobył wielki majątek i wszedł do tzw. rodziny kremlowskiej prezydenta Jelcyna. W epoce Putina stanął po drugiej stronie bariery, co skończyło się dla niego wygnaniem na emigrację, utratą bogactwa i znaczenia. Miał 67 lat.

Krzysztof Kozłowski

26 marca 2013

polityk, filozof, publicysta

Minister spraw wewnętrznych w pierwszym niekomunistycznym rządzie (a wcześniej uczestnik negocjacji Okrągłego Stołu). Twórca Urzędu Ochrony Państwa i jego pierwszy szef. Przewodniczył komisji weryfikującej oficerów Służby Bezpieczeństwa. – Krzysztof był jednym z twórców III RP, jak mało kto wiedział o warunkach, w jakich się ona rodziła. Jak mało kto pojmował, co dla polskich losów znaczy niepodległy byt państwowy i troska o niego – podkreślał na jego pogrzebie Tadeusz Mazowiecki. A bp Grzegorz Ryś mówił, że Kozłowski był jednym z tych, którzy po przełomie 1989 r. chcieli budować Polskę „bez nienawiści i chęci odwetu". Przez ponad 40 lat Kozłowski był związany z „Tygodnikiem Powszechnym". Współzałożyciel Krakowskiej Fundacji Komunikacji Społecznej, fundatora Radia RMF FM. Miał 82 lata.

Jerzy Nowak

26 marca 2013

aktor

Jego charakterystyczna twarz, przenikliwe oczy i wyrazisty głos wbijały się w pamięć, nawet wówczas, gdy na ekranie lub scenie pojawiał się na krótko. A że był aktorem o wielkiej indywidualności, to również z małej roli potrafił stworzyć wspaniałą kreację. Związany był przede wszystkim z Krakowem, gdzie w Starym Teatrze przepracował prawie 40 lat. Lubili angażować go najwybitniejsi reżyserzy (Swinarski, Grzegorzewski, Jarocki). Jego pasją były studia nad dialektami i gwarami. Z tego m.in. zrodziły się wspaniałe role Żydów, w Hirsza Singera w monodramie „Ja jestem Żyd z Wesela" wcielił się ponad 600 razy. Tworzył postacie pogłębione psychologiczne, przejmujące i szczere. W filmie pojawiał się zwykle na drugim planie. Najbardziej znane role ekranowe to przemysłowiec Zucker w „Ziemi obiecanej" Wajdy i inwestor Fischel w „Liście Schindlera" Spielberga. Miał 89 lat.

Barbara Piasecka-Johnson

1 kwietnia 2013

businesswoman, filantropka

Najbogatsza w historii Polka. Fortunę odziedziczyła po zmarłym w 1983 r. amerykańskim przemysłowcu, współwłaścicielu koncernu Johnson & Johnson. Wygrała proces spadkowy mimo protestów dzieci męża uważających, że była pokojówka milionera nadużywa swej pozycji. Z czasem zaczęła inwestować samodzielnie, a jej majątek urósł do 2,9 mld dolarów. Znana była jej pasja kolekcjo- nowania dzieł malarstwa (z wykształcenia była historykiem sztuki). W Polsce zapamiętana została jako emigracyjna patriotka, filantropka i orędowniczka historycznej „Solidarności". W 1989 roku złożyła obietnicę zainwestowania stu milionów dolarów w celu uratowania Stoczni Gdańskiej, ale nigdy tego planu nie wprowadziła w życie. Jej fundacja finansowała stypendia dla polskich naukowców w USA i wspierała akcje dobroczynne w Polsce. Miała 76 lat.

Margaret Thatcher

8 kwietnia 2013

premier Wielkiej Brytanii

Szefowa konserwatywnego gabinetu w latach 1979–1990. Do historii przeszła jako idąca przebojem przez politykę Żelazna Dama. Będąc kobietą, córką sklepikarza, do tego pochodząc z prowincji, nie miała łatwego życia. Pokonała jednak wszelkie trudności, by zostać jedyną – aż do dzisiaj – kobietą stojącą na czele partii rządzącej w Wielkiej Brytanii. Była z tego dumna, mawiając „jeśli chcesz, by coś zostało powiedziane – powierz to mężczyźnie. Jeśli chcesz, by zostało zrobione – powierz to kobiecie". Dla Brytyjczyków do końca pozostała postacią kontrowersyjną. W oczach lewicy była promotorką bezwzględnej prywatyzacji, działającą w interesie wielkiego kapitału. Prawica widziała w niej zbawczynię państwa przeżywającego w latach 70. okres zawirowań politycznych i gospodarczych, zadeklarowaną przeciwniczkę komunizmu. Miała 88 lat.

Hilary Koprowski

11 kwietnia 2013

lekarz, wirusolog, immunolog

Światowej sławy polski uczony pracujący w USA. Stworzył pierwszą szczepionkę przeciw wirusowi polio wywołującemu chorobę Heinego-Medina. W latach 50. przekazał Polsce nieodpłatnie 9 mln dawek szczepionki, dzięki czemu epidemia choroby wygasła. Jego pasją była muzyka. Miał 96 lat.

Andrzej Garlicki

14 kwietnia 2013

historyk, publicysta

Ukończył studia na UW. W czasach PRL należał do PZPR, pracował w tygodnikach „Kultura" i „Polityka". Znawca polskiej historii współczesnej, autor biografii Józefa Piłsudskiego. W 2005 r. tygodnik „Wprost" ujawnił, że w latach 50. i 60. był tajnym współpracownikiem UB i SB, o pseudonimie Pedagog. Miał 78 lat.

Wacław Nycz

17 kwietnia 2013

pilot, mistrz świata

Pilot samolotów sportowych i pasażerskich. Trzykrotny indywidualny mistrz świata i dwukrotny mistrz Europy w lataniu precyzyjnym i wicemistrz świata w lataniu rajdowym. Pracował w PLL LOT. Zginął w wypadku samochodowym niedaleko lotniska na Okęciu. Miał 59 lat.

Karol Jakubowicz

28 kwietnia 2013

politolog, medioznawca

Był międzynarodowym ekspertem ds. ustawodawstwa radiowo- -telewizyjnego. Współpracował z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji, Radą Europy, UNESO. W latach 90. pracował w TVP. Przez wiele lat był też związany z Wydziałem Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. Miał 72 lata.

Giulio Andreotti

6 maja 2013

włoski prawnik, polityk

Był siedmiokrotnym premierem i politykiem Chrześcijańskiej Demokracji, symbolem historii Republiki. Przylgnął do niego przydomek Boski, od tytułu filmu fabularnego o jego życiu. Przeciwnicy wytykali mu cynizm, ale nawet oni cenili go za pragmatyzm. Miał 94 lata.

Marek Jackowski

18 maja 2013

autor przebojów Maanamu

Założyciel i lider Maanamu. Autor jego największych przebojów. Wcześniej był członkiem zespołu Anawa Marka Grechuty oraz Osjanu. Kierował grupą Złotousty i Anioły, nagrał też płyty solowe. W październiku ukazał się jego ostatni album. Zapowiadał się wielki powrót artysty. Miał 67 lat.

Ray Manzarek

20 maja 2013

współzałożyciel The Doors

Razem z Jimem Morrisonem założył The Doors, jeden z najważniejszych rockowych zespołów. Zrewolucjonizował styl gry na organach Hammonda, zastępując nimi partie basu. Po śmierci Morrisona nagrywał solo i pod szyldem The Doors of the XXI st. Century. Miał 74 lata.

kardynał Stanisław Nagy

5 czerwca 2012

wykładowca KUL

Sercanin, wybitny teolog i przyjaciel Jana Pawła II. Był najstarszym polskim kardynałem. Przez całe życie związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, gdzie wykładał teologię fundamentalną. Ponieważ kardynałem został po skończeniu 80. roku życia, nigdy nie brał udziału w konklawe. Miał 92 lata.

Juliusz Rawicz

1 lipca 2013

dziennikarz

Jeden z założycieli „Gazety Wyborczej" i do 2007 r. jej wicenaczelny. W PRL pracował w „Życiu Warszawy", był jednym z twórców „Życia i nowoczesności". Zwolniony z całym zespołem za poglądy. W stanie wojennym odmówił udziału w tzw. weryfikacji dziennikarzy, za co ponownie został zwolniony z pracy. Miał 77 lat.

Artur Hajzer

7 lipca 2013

himalaista, przedsiębiorca

Czołowy alpinista świata, zdobywca siedmiu ośmiotysięczników. Dokonał pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę. Twórca programu „Polski Himalaizm Zimowy 2010–2015". Właściciel marki Alpinus i HiMountain. Zginął na stoku Gaszerbrum I w Karakorum. Miał 51 lat.

Bert Trautmann

19 lipca 2013

bramkarz, trener

Niemiecki spadochroniarz, schwytany i osadzony w obozie jenieckim w Anglii. Spędził 15 sezonów w Manchesterze City, a w roku 1956 zdobył Puchar Anglii, mimo że bronił z połamanymi kręgami szyjnymi. Początkowo znienawidzony, stał się bohaterem kibiców. Miał 89 lat.

Dennis Farina

22 lipca 2013

gwiazda seriali

Był policjantem specjalizującym się w wykrywaniu sprawców włamań, gdy jako konsultant trafił na plan filmu Michaela Manna. W 1981 roku, po zakończeniu służby, zaczął grać w produkowanych przez Manna seriach – „Crime Story", „Policjanci z Miami", zyskując status gwiazdy. Miał 69 lat.

Michał Radgowski

23 lipca 2013

dziennikarz, felietonista

Felietony, które w epoce Gierka pisywał w „Polityce", były lekturą obowiązkową dla ludzi myślących i wrażliwych na absurdy życia w PRL. W stanie wojennym odszedł z tego tygodnika, potem wrócił. W latach 80. był felietonistą „Dialogu", w latach 90. patrzył na świat z dystansem na łamach „Rz". Miał 83 lata.

Virginia Eshelman Johnson

24 lipca 2013

amerykańska psycholog, seksuolog

Razem z mężem Williamem Mastersem w latach 50. XX wieku rozpoczęła pionierskie badania nad seksualnością. Parom proponowali terapię zgodnie z zasadą „nie szydzić, nie oceniać". Książki sygnowane „Masters i Johnson" weszły do klasyki seksuologii i stały się bestsellerami. Miała 88 lat.

George P. Mitchell

26 lipca 2013

pionier gazu łupkowego

Ponad 20 lat próbował znaleźć sposób na przemysłową eksploatację gazu i ropy ze skał łupkowych w USA. Gdy go znalazł, zarobił majątek liczony w miliardach dolarów. Był też filantropem. Około 160 mln dolarów przeznaczył na działalność charytatywną. Miał 94 lata.

J.J. Cale

26 lipca 2013

wokalista, kompozytor

Autor wielu chwytliwych tematów z pogranicza bluesa, rocka i country. Największą sławę przyniosły mu bluesy wykonywane przez Erica Claptona: „After Midnight" i „Cocaine". Nagrał piętnaście albumów, ale udał mu się tylko jeden duży przebój „Crazy Mama" z 1972 r. Miał 74 lata.

Lidia Korsakówna

6 sierpnia 2013

aktorka

Miała urodę, głos i talent, ale te atuty nie zostały w pełni wykorzystane. Po udanym debiucie w pierwszej powojennej komedii „Przygoda na Mariensztacie" w filmie grała na drugim planie. Z teatrów najbardziej doceniła ją estradowa Syrena, choć była też wybitną aktorką dramatyczną. Miała 79 lat.

Ewa Petelska

20 sierpnia 2013

reżyserka, scenarzystka

Jej prywatny związek z Czesławem Petelskim trwał krótko, zawodowy — ponad 30 lat. Stali się specjalistami od kina wojennego i historycznego. „Ogniomistrz Kaleń" czy „Kopernik" gromadziły wielomilionową widownię. Dzisiaj bronią się obrazy kameralne, jak „Drewniany różaniec". Miała 92 lata.

Konstanty Miodowicz

23 sierpnia 2013

polityk

Działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL, po zmianie ustroju poseł na Sejm czterech kadencji (ostatnio w PO). W latach 90. współtwórca służb specjalnych wolnej Polski, był m.in. szefem Kontrwywiadu. Jego politycznej karierze zaszkodziła słynna sprawa Anny Jaruckiej. Miał 62 lata.

Seamus Heaney

30 sierpnia 2013

poeta, noblista

Laureat Nagrody Nobla (1995). W ojczystej Irlandii nazywano go „poetą bagien", bo surowa, irlandzka przyroda ożywała często w jego lirycznych wierszach. Przyjaźnił się z Szymborską, Miłoszem i Zagajewskim. Chętnie odwiedzał Polskę, zwłaszcza Kraków, był doktorem honoris causa UJ. Miał 74 lata.

David Frost

31 sierpnia 2013

sławny angielski dziennikarz

Jak nikt potrafił przekonywać najważniejszych polityków na świecie do szczerych zwierzeń. Przez pół wieku rozmówców niezmiennie ujmowały jego niezwykłe poczucie humoru i życzliwość. Do kanonu dziennikarstwa przeszedł wywiad Frosta z byłym prezydentem USA Richardem Nixonem z 1977 r. Miał 74 lata.

Jarosław Śmietana

2 września 2013

gitarzysta, kompozytor

Wybitny wirtuoz, zwycięzca ankiet magazynu „Jazz Forum" na najlepszego gitarzystę. Twórca zespołów Extra Ball i Sounds. Laureat Fryderyka 1998 za „Songs and Other Ballads". Dwie znakomite płyty dedykował swoim idolom: Jimiemu Hendriksowi i Zbigniewowi Seifertowi. Miał 62 lata.

Ray Milton Dolby

12 września 2013

inżynier, wynalazca

Sławę i pieniądze zdobył, kiedy w założonym przez siebie Dolby Laboratories wynalazł system redukcji szumów w tle nagrań dźwiękowych oraz system dźwięku przestrzennego. Właściciel 50 patentów. Za zasługi dla kinematografii otrzymał dwa razy Oscara, nagrodę Grammy i kilka nagród Emmy. Miał 80 lat.

Zygmunt Januszewski

12 września 2013

grafik, autor ilustracji

Groteska, surrealizm, poczucie humoru, precyzja kreski i celne komentarze do rzeczywistości wyróżniały jego prace, publikowane na łamach polskich pism, m.in. „Rzeczpospolitej", a także, „Die Welt", „The Guardian". Na warszawskiej ASP prowadził Pracownię Ilustracji. Miał 57 lat.

Eiji Toyoda

17 września 2013

szef koncernu Toyota

Urodzony w rodzinie założycieli koncernu, był kolejno dyrektorem wykonawczym, a potem prezesem Toyota Motor Corporation. Pod jego kierownictwem w latach 70. i 80. dokonała się światowa ekspansja tego producenta samochodów. Stał na czele firmy przez ćwierć wieku. Miał 100 lat

Marcel Reich-Ranicki

18 września 2013

niemiecki krytyk literacki

Niemcy nazywali go „papieżem literatury", choć doskonale znali go nie tylko jako genialnego krytyka, ale także z mniej chlubnych wcieleń członka żydowskiej administracji w warszawskim getcie i agenta komunistycznych służb w powojennej Polsce. Pochodził z żydowskiej rodziny z Włocławka. Ocalał z Zagłady dzięki pomocy Polaków, którzy go ukrywali. Do RFN wyjechał w 1958 r. Prezydent Republiki Federalnej Joachim Gauck, żegnając go mówił, że „wielkodusznie po okresie barbarzyństwa otworzył Niemcom nowe drogi do ich własnej kultury". Najdłużej i do końca życia związany był z „Frankfurter Allgemeine Zeitung". Jego następca w dziale literackim Frank Schirrmacher, dziś jeden z redaktorów naczelnych tej gazety, parafrazując poetę, mówił: „Takiego chłopa w swoim życiu nie widzieliśmy i już nigdy nie zobaczymy". Miał 93 lata.

Teresa Szmigielówna

24 września 2013

aktorka

Po „Eroice" Munka nazywano ją zakonnicą z seksapilem. Znana z „Pociągu" Kawalerowicza, „Niewinnych czarodziejów" Wajdy oraz wielu epizodów w kinie. Miała wszystko, co powinna mieć wielka aktorka: zdolności, warsztat. Zabrakło szczęścia, by wejść do panteonu największych. Miała 83 lata.

Stanisław Szozda

23 września 2013

kolarz

Legenda kolarstwa. Dwukrotny wicemistrz olimpijski, dwukrotny mistrz świata w jeździe drużynowej na czas i wicemistrz w jeździe indywidualnej amatorów. W latach 70. obok Ryszarda Szurkowskiego najlepszy kolarz amator na świecie. Cieszył się sympatią kolegów, kibiców i dziennikarzy. Miał 63 lata.

Tom Clancy

1 października 2013

pisarz, mistrz thrillera

Sławę przyniosło mu „Polowanie na Czerwony Październik" (1984), potem były inne udane powieści: „Suma wszystkich strachów", „Czas patriotów" czy „Stan zagrożenia". Z jego fabuł korzystali filmowcy i autorzy gier komputerowych, z którymi współpracował. Miał 66 lat.

Israel Gutman

1 października 2013

izraelski historyk

Ocalały z Zagłady uczestnik powstania w getcie warszawskim, jeniec obozów koncentracyjnych, był świadkiem w procesie Adolfa Eichmanna w Jerozolimie i Sprawiedliwym wśród Narodów Świata. Choć zaraz po wojnie wyjechał, by budować Izrael, utrzymywał ścisłe kontakty z Polską. Miał 90 lat.

Joanna Chmielewska

7 października 2013

autorka kryminałów

Pełna lista jej powieści, poradników, książek dla dzieci i młodzieży liczy około 80 pozycji, ale najważniejsze były kryminały. Dzięki nim zdobyła miliony czytelników nie tylko w Polsce, od debiutanckiego „Klinu" (1964), niemal natychmiast sfilmowanego jako „Lekarstwo na miłość". Dziś to jedna z kultowych polskich komedii. Chmielewską nazywano polską Agatą Christie, bo u obu najpoważniejsza intryga kryminalna podszyta była humorem i ironią. Niezwykła popularność jej powieści wynikała z tego, że pisarka portretowała prawdziwe życie codzienne w PRL, a wymyślone przez nią kradzieże i zabójstwa pozbawione były ideologicznego dydaktyzmu. Po 1989 r. bezproblemowo przeszła do nowej rzeczywistości, a do powieści kryminalnych dołączyła osiem tomów autobiografii i dowcipną literaturę poradnikową. Miała 81 lat.

Patrice Chereau

7 października 2013

reżyser

Był artystą niebanalnym, obserwatorem przemian świata. Reżyserował w teatrze i operze. W kinie zaistniał dzięki „Królowej Margot". W filmach „Intymność", „Jego brat", „Gabrielle" dotykał problemów ważnych dla niego: samotności, homoseksualizmu, inności. I śmierci. Miał 68 lat.

Edmund Niziurski

9 października 2013

pisarz

Opracował „Sposób na Alcybiadesa", powołał „Klub włóczykijów", wśród barwnych dzieci Warszawy wytropił Marka Piegusa i jego niesamowite przygody, wreszcie spisał „Księgę urwisów". Kilka pokoleń wychowywało się na jego książkach. Dowodem uznania był m.in. Order Uśmiechu. Miał 88 lat.

Lou Reed

27 października 2013

muzyk, legenda awangardy

Był dla muzyki alternatywnej tym, kim John Lennon dla rocka. Nazwano go cesarzem punk. Związany z nowojorską awangardą, założył The Velvet Underground. Żył ostro i pisał na tematy tabu. Skomponował „Walk On The Wild Side" i „Perfect Day". Ostatni album nagrał z Metalliką w 2011 r. Miał 71 lat.

Kardynał Józef Glemp

23 stycznia 2013

Pozostało 100% artykułu
Wydarzenia
Bezczeszczono zwłoki w lasach katyńskich
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Materiał Promocyjny
GoWork.pl - praca to nie wszystko, co ma nam do zaoferowania!
Wydarzenia
100 sztafet w Biegu po Nowe Życie ponownie dla donacji i transplantacji! 25. edycja pod patronatem honorowym Ministra Zdrowia Izabeli Leszczyny.
Wydarzenia
Marzyłem, aby nie przegrać
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Materiał Promocyjny
4 letnie festiwale dla fanów elektro i rapu - musisz tam być!