Ankieta "Rzeczpospolitej": Krzysztof Iszkowski (Europa + Twój Ruch, miejsce 3, okręg nr 4, Warszawa)

1. Przyszłość integracji. Czy Unia Europejska powinna pozostać dalej związkiem państw, zmierzać w kierunku federalizacji, czy też stawać się w dłuższej perspektywie superpaństwem?

Wobec wzrostu potęgi Chin i Indii, nieprzewidywalności Rosji oraz możliwych rozbieżności europejskich i amerykańskich interesów, zacieśnienie integracji w ramach UE jest konieczne. Tylko zjednoczona Europa będzie w stanie skutecznie konkurować w globalnej gospodarce oraz prowadzić asertywną politykę wobec innych globalnych graczy. Osiągnięcie tego stanu musi iść w parze z ograniczeniem kompetencji rządów narodowych, włącznie z – w perspektywie 15-20 lat –formalnym odejściem od paradygmatu suwerenności państw członkowskich. Obecne rozwiązania instytucjonalne, wymagające wypracowania kompromisu między 28 członkami Unii, są nieefektywne i powinny zostać zastąpione klasyczną strukturą federalną: zrozumiałą dla obywateli i jasno określającą (poprzez rozgraniczenie) kompetencje szczebli unijnego, narodowego, regionalnego i lokalnego.

2. Euro. Kiedy i na jakich warunkach Polska powinna przystąpić do Unii Walutowej i przyjąć Euro?

Kryzys finansowy lat 2008-2011 udowodnił, że wspólna polityka fiskalna musi uzupełniać wspólną politykę monetarną prowadzoną w ramach Unii Gospodarczej i Walutowej. Zręby takiej wspólnej polityki fiskalnej zostały już stworzone (tzw. europejski semestr), a postulowana przez koalicję E+TR federalizacja Unii uczyni ją łatwiejszą w realizacji.

Stwarza to dogodne dla Polski warunki, by przyjąć euro – co powinno stać się tak szybko, jak tylko to możliwe, bo krok ten nie tylko dopełni integrację gospodarczą z resztą kontynentu, lecz także będzie mieć kluczowe znaczenie strategiczne zwiększając nasze bezpieczeństwo.

3. Unia Bankowa. Czy, kiedy i na jakich warunkach Polska powinna wejść do Unii Bankowej?

W momencie przyjęcia euro, na tych samych warunkach, co pozostałe państwa członkowskie.

4. Polityka energetyczna i klimatyczna. Co ważniejsze: środowisko czy gospodarka. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie bezpieczeństwa energetycznego i wspólnej polityki energetycznej UE. Czy Europa powinna być bardziej niezależna energetycznie – jak to osiągnąć. Czy Unia Europejska powinna iść w kierunku dalszego zaostrzenia prawa ochrony środowiska, bez względu na koszty jakie poniosą państwa/ przedsiębiorcy?

Alternatywa postawiona w pytaniu jest fałszywa: prace nad efektywnymi metodami wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych są korzystnie nie tylko dla środowiska naturalnego, lecz także dla gospodarki, ponieważ stanowią silny bodziec pobudzający innowacyjność. Dlatego Polska powinna jak najszybciej z hamulcowego zmiany energetycznej stać się jej promotorem – udział w pracach badawczo-rozwojowych to szansa dla polskich uczelni i przedsiębiorstw.

Polskim priorytetem w obszarze polityki energetycznej powinno być uzyskanie niezależności od rosyjskich dostaw. Chodzi tu nie tylko o niezależność samej Polski, lecz także pozostałych krajów UE – utrzymywanie się obecnej struktury źródeł energii osłabiać będzie zdolność i chęć naszych partnerów do prowadzenia twardej polityki wobec Moskwy.

Podobnie jak w przypadku wcześniejszych innowacji, należy spodziewać się szybkiego spadku cen technologii pozwalających na pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych. Równocześnie, ceny kopalnych surowców energetycznych będą rosnąć ze względu na wyczerpywanie się złóż i rosnący popyt globalny (ropa) lub konieczność dokonania gigantycznych inwestycji w infrastrukturę wydobywczo-przesyłową (gaz ziemny). W konsekwencji, zmiana energetyczna okaże się dla gospodarki neutralna pod względem kosztów.

5. Unia gospodarcza. Jak daleko powinna sięgać współpraca gospodarcza. Czy powinno dojść do harmonizacji podatkowej i budżetowej w ramach państw członkowskich UE?

Musimy dokończyć proces tworzenia wspólnego rynku. Oznacza to m.in. ujednolicenie zasad naliczania i rozliczania podatków (choć niekoniecznie wprowadzenie jednakowych stawek na terenie całej UE).

6. Wspólny rynek i swoboda przepływu osób. Jakie wysiłki należy podjąć na rzecz wzmocnienia wspólnego rynku w UE? Jak przeciwdziałać coraz silniej pojawiającym się w UE tendencjom do ograniczenia jednej z fundamentalnych zasad UE – swobodnego przepływu osób?

Trzeba pilnować, by postanowienia traktatów i wyroki ETS były respektowane przez rządy państw członkowskich (a jeśli nie będą, to jako poseł do Parlamentu Europejskiego będę wywierać nacisk na Komisję, by skorzystała z uprawnień do nakładania kar finansowych). Zasada swobodnego przepływu osób i siły roboczej nie może podlegać renegocjacji.

7. Polityka rolna. Czy należy utrzymać na obecnym poziomie pomoc dla rolnictwa w krajach UE? Czy UE powinna rozważyć inną alokację tych środków np. na rozwój  innowacyjnej gospodarki.

Wydatki na Wspólną Politykę Rolną powinny być stopniowo ograniczane oraz w większej mierze kierowane na rozwój obszarów wiejskich, a w mniejszej na dopłaty bezpośrednie. Jako poseł do Parlamentu Europejskiego będę zabiegać, by wysokość dopłat dla wszystkich rolników w UE była taka sama.

8. Budżet UE. Jak duży budżet powinna mieć Unia Europejska. Jeśli większy niż dziś, to proszę wskazać źródła dochodów (podatek europejski, podatek od transakcji finansowych, większy udział w dochodach podatkowych państw UE?). Czy powinien powstać osobny budżet strefy Euro.

Federalizacja Unii (m.in. stworzenie wspólnej europejskiej armii oraz instrumentów europejskiej polityki fiskalnej) musi oznaczać zwiększenie wspólnego budżetu. W perspektywie 10 lat jego wielkość powinna osiągnąć ok. 5 procent unijnego PKB (wobec ok. 1 proc. PKB w ostatniej dekadzie i ok. 38 proc. amerykańskiego PKB pozostającego w dyspozycji administracji federalnej w USA).

Należy skończyć z dotychczasową praktyką finansowania Unii poprzez wpłaty państw członkowskich, których wysokość staje się przedmiotem targów za każdym razem, kiedy ustalane są wieloletnie ramy finansowe. Determinacja rządów narodowych, by przy tej okazji uzyskać ze wspólnej kasy co najmniej tyle samo, ile do niej wpłacają, może doprowadzić do paraliżu UE. Dlatego należy wprowadzić unijny podatek od transakcji finansowych (zgodnie z przedstawioną już propozycją Komisji), oraz (odpowiednio redukując stawki narodowe) europejski VAT w wysokości 2-3 procent.

Strefa euro nie powinna mieć osobnego budżetu, ale kraje, które nie przyjmą wspólnej waluty w ciągu najbliższej dekady powinny liczyć się z ograniczeniem wysokości środków przyznawanych z budżetu UE.

9. Rozszerzenie UE. Czy opowiada się Pan/Pani za rozszerzeniem UE na nowe kraje (jeśli tak to jakie? np. Ukrainę, Mołdowę, Gruzję, Turcję), nawet kosztem zmniejszenia funduszy strukturalnych dla  Polski w przyszłości.

Warunkiem dalszego rozszerzenia Unii jest przebudowa jej struktury instytucjonalnej i stworzenie efektywnych federalnych mechanizmów rządzenia. Potrwa to co najmniej dekadę, podobnie jak osiągnięcie przez Ukrainę, Mołdawię, Serbię czy Albanię stanu kwalifikującego je do członkostwa.

Wobec federalizacji Unii, bardzo wątpliwe jest by Turcja pozostała zainteresowana pełnym członkostwem.

10. Polityka wschodnia i polityka obronna. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie wspólnej polityki wschodniej Unii Europejskiej. Jakimi instrumentami powinno się posługiwać państwa i/lub Unia Europejska w celu wzmocnienia możliwości obronnych Polski i Unii.

Unia musi mieć wspólną politykę zagraniczną, wspartą przez europejską armię. Suma narodowych wydatków obronnych ponoszonych obecnie przez państwa UE sięga 40 proc. wydatków amerykańskich – co nie znajduje odzwierciedlenia w naszych zdolnościach bojowych. Stworzenie wspólnego wojska zapewni Europie mocną pozycję w globalnej polityce na następne kilkadziesiąt lat.

11. Polityka demograficzna. Jaka powinna być odpowiedź państwa i instytucji UE na pogarszającą się sytuację demograficzną Polski? Obecnie UE nie ma kompetencji w tej dziedzinie. Czy powinno się to zmienić czy pozostawić na poziomie krajowym?