Raport: dzieci długo muszą czekać na opiekę w Polsce

Instytut Wymiaru Sprawiedliwości opublikował raport nt. wykonywania w Polsce orzeczeń sądów zagranicznych dotyczących umieszczenia w pieczy zastępczej na terenie Polski. Autorem opracowania jest dr Filip Manikowski.

Jak przebiega postępowanie sądowe, ile trwa oraz jakie zapadają rozstrzygnięcia

Chodzi o analizę postępowań w sprawie o udzielenie zgody na umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub innego organu państwa obcego. Przeanalizowano akta ok. 100 spraw prawomocnie zakończonych, nadesłanych z 33 sądów rejonowych wylosowanych z całej Polski.

Na tej podstawie oceniono, jak przebiega postępowanie sądowe, ile trwa oraz jakie zapadają rozstrzygnięcia. Mankamentów jest sporo.

– Po pierwsze – jak zauważa autor – zdecydowana większość wniosków pochodzi od niemieckich organów i dotyczy małoletnich obywateli niemieckich, którzy mają być umieszczeni w specjalnym programie wychowawczym/edukacyjnym prowadzonym w Polsce. Przypadki te budzą poważne wątpliwości.

– Związane są one przede wszystkim z brakiem spełnienia przesłanki obywatelstwa polskiego czy istotnych związków z Polską – wyjaśnia dr Manikowski. Wskazywani kandydaci „do opieki” we wszystkich zbadanych przypadkach byli osobami obcymi dla dzieci.

Po drugie – w większości postępowań do wydawanych przez starostów opinii (to wymóg w przypadku tego rodzaju postępowania) nie jest dołączana pisemna zgoda kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej albo prowadzenia rodzinnego domu dziecka. A taka zgoda powinna zostać wyrażona na piśmie. Tymczasem mimo jej braku sądy wyrażają zgodę na umieszczenie w pieczy zastępczej.

Po trzecie – nie we wszystkich sprawach sądy opiekuńcze zwracały się do starostów o wydanie opinii, mimo że taki obowiązek istnieje.

Po czwarte – w większości postępowań dochodzi do przekraczania miesięcznego terminu na wydanie postanowienia w przedmiocie zgody. W części przypadków jest to związane z niczym nieuzasadnionym opóźnieniem sądów opiekuńczych. W innych – dłuższe postępowanie, wynika z konieczności zwracania się polskich sądów do zagranicznych organów o dodatkowe informacje czy wyjaśnienia.

Czytaj więcej

W sądzie i w urzędzie

"Orzeczenia o pieczy zastępczej dla dzieci nie są wykonywane miesiącami"

Bolączką sędziów rodzinnych i powodem frustracji są sprawy, w których miesiącami nie są wykonywan...

Czas uzyskiwania zgody na umieszczenie w pieczy zastępczej nie jest tylko polskim problemem

Pocieszające może być to, że długi czas uzyskiwania zgody na umieszczenie w pieczy zastępczej nie jest tylko polskim problemem.

Wiele państw regularnie zgłasza, że ustalenie, czy w danym przypadku wymagana jest zgoda, zajmuje czasem kilka miesięcy. Jeżeli jest, musi po niej nastąpić procedura konsultacji, która jako taka nie ma sztywnych terminów. W efekcie dzieci jeszcze przed wyrażeniem przez sąd zgody są umieszczane poza rodziną, a to stwarza poczucie niepewności.