Kredyty, spadki i ubezpieczenia - najważniejsze wyroki cywilne 2022 roku

Sąd Najwyższy trawi podział na starych i nowych sędziów, ale wydaje setki orzeczeń ważnych dla ludzi i biznesu.

Publikacja: 27.12.2022 20:13

Kredyty, spadki i ubezpieczenia - najważniejsze wyroki cywilne 2022 roku

Foto: Adobe Stock

Szczególną rolę pełnią uchwały Sądu Najwyższego, które praktycznie wyznaczają późniejsze orzecznictwo sądów powszechnych i usuwają rozbieżności w praktyce sądowej.

Wypadki i OC

Zadośćuczynienie za wypadek przy pracy może być zmniejszone o już wypłacone poszkodowanemu odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu przez ZUS. To sedno wyroku Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN z 11 maja 2022 r. Kwestia ta wynikła w sprawie po wypadku na budowie, jakiemu uległ powód, spawacz, w trakcie pracy na rusztowaniu. Sygn. akt I NSNc 246/21 r.

Czytaj więcej

Ubezpieczenia i odszkodowania

Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. zadośćuczynienia za wypadek przy pracy

Zadośćuczynienie za wypadek przy pracy może być zmniejszone o już wypłacone przez ZUS odszkodowan...

Pojazdy wielofunkcyjne: Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wynikająca z umowy obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje szkody wyrządzone w wyniku pracy urządzenia zamontowanego w pojeździe także wtedy, gdy w chwili wyrządzenia szkody pojazd nie pełnił funkcji komunikacyjnej – uchwała siedmiu sędziów Izby Cywilnej SN z 14 stycznia 2022 r. Sygn. akt III CZP 7/2022

Wypadki komunikacyjne: Sprawca wypadku komunikacyjnego oraz zakład ubezpieczeń, w którym ma polisę OC, odpowiadają za zanieczyszczeniami drogi płynami silnikowymi. Sprawca (TU) ponosi szeroką odpowiedzialność za skutki zdarzenia, nie tylko wobec innych użytkowników pojazdów: ich zniszczone mienie czy utratę zdrowia, ale również za usunięcie innych skutków kolizji, m.in. w zakresie infrastruktury drogowej. Uchwała SN z 20 stycznia 2022 r.. Sygn. akt III CZP 9/22

Czytaj więcej:

Prawo pracy

Prawo pracy - najważniejsze wyroki mijającego roku. Jak wpłyną na rynek w 2023 roku?

Prezentujemy rozstrzygnięcia szczegól...

Pro

Dzieci: kontakty i spadki

Ugoda rodziców: Z zawartej przed sądem ugody w przedmiocie kontaktów z dzieckiem wynika obowiązek takiego zachowania osoby sprawującej pieczę nad dzieckiem, które jest niezbędne do wykonywania albo właściwego wykonywania określonego w tej ugodzie sposobu utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez osobę uprawnioną: uchwała SN III CZP 87/22 z 28 kwietnia 2022 r.

Czytaj więcej

Prawo rodzinne

Sąd Najwyższy: Luki w porozumieniu rodziców nie mają znaczenia

Z zawartej przed sądem ugody w sprawie kontaktów z dzieckiem wynika obowiązek właściwego ich utrz...

Odrzucenie spadku: Złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku wymaga bezwzględnie uprzedniej zgody sądu opiekuńczego – orzekł SN. Była to kolejna sprawa na tle zadłużonych spadków tak mało wartych, że spadkobiercy ich nie chcą nawet z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości czynnej odziedziczonego spadku. Wyrok SN z 2 czerwca 2022 r. Sygn. akt I CSK 219/22

Windykacja i hałas

Firmy windykacyjne: Za wytaczanie nieskutecznych egzekucji mają płacić komornikowi po 150 zł. Taka opłata, swego rodzaju kara, została wprowadzona cztery lata temu, by zastopować masowy rozrost egzekucji tego samego długu, mnożony zwłaszcza przez spółki windykacyjne, często tylko po to, by uzyskiwać dodatkowe koszty sądowe i testować wypłacalność dłużnika rękami komornika. Aż dłużnik uzyska jakieś pieniądze. Sygn. uchwała SN z 28 stycznia 2022 r. Sygn. III CZP 35/22

Przy lotnisku: Wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania przy lotnisku nie jest samodzielną podstawą żądania rekompensaty za obniżenie wartości nieruchomości. To była druga w ciągu miesiąca identyczna uchwała Sądu Najwyższego (z 29 kwietnia 2022 r.), która chyba na trwałe ustaliła granice odpowiedzialności za hałas wywołany ruchem lotniczym. Sygn. akt III CZP 81/22.

Franki i Wibor

Jednym z głównych tematów w sądach cywilnych były sprawy frankowe. SN wydał też kilka wyroków, ale specjalna akcja Izby Cywilnej, w czasie której rozpatrzono kilkadziesiąt skarg kasacyjnych frankowych, w większości jednak została oddalona na tzw. przedsądzie, gdyż dotyczyły już wyjaśnionych kwestii.

Natura sprawy frankowej: Na szczególną uwagę zasługuje jednak uchwała z 28 kwietnia 2022 r., która stanowi, że sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 385 1 k.c. Sygn. akt III CZP 40/22

Franki przed TSUE: Sprawami frankowymi naturalnie zajmował się też TSUE, m.in. 12 października 2022 r. kwestią, czy frankowicze winni są bankom wynagrodzenie za korzystanie z kredytu, a banki klientom za spłacone raty w razie unieważnionej umowy. To najbardziej kluczowa obecnie kwestia dla procesów frankowych. TSUE zarządził sporządzenie opinii rzecznika generalnego do 16 lutego 2023 r., co oznacza, że wyroku należy się spodziewać kilka miesięcy później. Pytanie to zadał Sąd Rejonowy z Warszawy, nie czekając na uchwałę całej Izby Cywilnej SN, której długo frankowicze i sędziowie od spraw frankowych nie mogą się doczekać.

WIBOR: prócz SN i TSUE są też sądy powszechnie, których orzeczenia wywołują ogromne poruszenie. Tak było z precedensowym postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z 3 listopada 2022 r., który w ramach zabezpieczenia na czas procesu o ustalenie dotyczące umowy o złotówkowy kredyt mieszkaniowy zawiesił pobieranie przez bank odsetek opartych na wskaźniku WIBOR, dzięki czemu rata spadła z 6,7 do 1,7 tys. zł. Sygn. akt: I Co 556/22.

Czytaj więcej