Zmiany w KPC mają zablokować przedawnione pozwy

Co roku tysiące nieaktualnych roszczeń trafia do sądów i egzekucji. „Rz” dotarła do projektu ich zablokowania.

Aktualizacja: 06.07.2016 08:57 Publikacja: 06.07.2016 06:45

Zmiany w KPC mają zablokować przedawnione pozwy

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak

Do kodeksu postępowania cywilnego ma być wprowadzony przepis mówiący, że składający pozew ma w nim wykazać, iż dochodzone roszczenie nie uległo przedawnieniu lub że dłużnik zrzekł się zarzutu przedawnienia.

Podobne oświadczenie powinno być też zawarte we wniosku o przeprowadzenia egzekucji. Z kolei pozwany występujący w sądzie bez adwokata lub radcy będzie mógł w każdym czasie, także poza rozprawą, zgłosić zarzut przedawnienia. Np. roszczenia z umowy sprzedaży przedawniają się po dwóch latach, o alimenty i ubezpieczenia po trzech.

Podobny model, a nawet dalej idący, gdyż sąd z własnej inicjatywy badał, czy roszczenie jest przedawnione, obowiązywał do 1990 r., ale w aurze wolności gospodarczej, swobody kontraktowej ten obowiązek z sądów zdjęto.

Stare do kosza

Od tego czasu sąd bada i uwzględnia przedawnienie tylko po zarzucie pozwanego, a ponieważ wiele osób nie zna tych przepisów, a ustalenie przedawnienia bywa nieraz trudne, z tego obronnego argumentu nie korzysta.

– Stąd nasza propozycja – powiedział „Rzeczpospolitej" poseł Arkadiusz Mularczyk pracujący przy tym projekcie. – W swojej pracy poselskiej spotykam osoby ścigane przez komorników za długi przedawnione.

Podobnie napisano w uzasadnieniu projektu: przyświeca mu idea wyeliminowania roszczeń przedawnionych i udzielenia ochrony prawnej osobom, które mogą skorzystać z przedawnienia, tym bardziej że dochodzenie roszczeń przedawnionych jest nagminne.

A może by pójść dalej

Prawnicy praktycy raczej przychylnie patrzą na projekt.

– Część wierzycieli pewnie zrezygnuje z występowania do sądu z przedawnionym roszczeniem, ale ważniejsze jest to, że od początku procesu jasno stanie ta kwestia, co uświadomi pozwanemu znaczenie przedawnienia i to, jak z niego korzystać – ocenia dr Jarosław Świeczkowski, adiunkt na Uniwersytecie Gdańskim.

– Taka zmiana pomoże stronom nieporadnym, a nadto uprości wiele spraw, gdyż pozwany występujący bez adwokata orientuje się nieraz dopiero po kilku latach, że ma takie prawo, i wtedy proces zmienia bieg, a jako sędzia nie mogę go o przedawnieniu pouczyć – wskazuje Małgorzata Kuracka, sędzia warszawskiego Sądu Apelacyjnego.

Sędzia Marcin Łochowski z Sądu Okręgowego Warszawa-Praga uważa, że już teraz sędzia może pouczyć nieporadnego podsądnego o przedawnieniu, ale może się w ten sposób narazić na zarzut stronniczości i na wniosek o wyłączenie z procesu. Zapewne prostszy byłby powrót do badania przedawnienia z inicjatywy sądu (z urzędu), ale byłby to kolejny ukłon w stronę dłużników, w sytuacji kiedy skuteczność egzekucji w Polsce jest niska.

Skracanie okresu przedawnienia jest trendem europejskim, tak się stało na przykład w Niemczech i we Francji.

Opinia dla „Rz"

prof. Jerzy Pisuliński, ?Uniwersytet Jagielloński, zastępca przewodniczącego b. Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego

W trakcie prac Komisji Kodyfikacyjnej zaproponowaliśmy powrót do stanu sprzed 1990 r., tj. aby sąd uwzględniał przedawnienie z urzędu. Nasze propozycje szły nawet dalej: chcieliśmy w ogóle uprościć przedawnienie, aby kończyło się na koniec danego roku, co by ułatwiło jego ustalenie, wykazanie. Takie zmiany chroniłyby słabszych uczestników procesu, którzy nie potrafią zadbać o swoje prawa. Nie ingerują one przy tym w wolność dłużnika, gdyż może on przecież z przedawnienia zrezygnować. Zaproponowane zmiany są tylko jakimś surogatem reformy, którą należałoby przeprowadzić i która powinna objąć także uproszczenie terminów przedawnienia.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów