10 lat TVP Kultura

TVP Kultura ma dziesięć lat. W ciągu dekady zmagała się z biedą i kłopotami, ale jednak sporo osiągnęła.

Aktualizacja: 20.04.2015 23:08 Publikacja: 20.04.2015 21:00

Publicystyczny show „Hala odlotów”. Katarzyna Janowska w środku między socjolog Joanną Erbel i pisar

Publicystyczny show „Hala odlotów”. Katarzyna Janowska w środku między socjolog Joanną Erbel i pisarką Dorotą Masłowską

Foto: PAT

Kulturalny kanał telewizji publicznej znalazł swoje miejsce nie tylko na rynku medialnym, ale i w realnym życiu.

– W ciągu dziesięciu lat staliśmy się partnerem dla wielu instytucji – mówi „Rzeczpospolitej" Katarzyna Janowska, dyrektor TVP Kultura. – Nie tylko relacjonujemy wydarzenia kulturalne, lecz także je współtworzymy, na przykład „Literacki Sopot", który od czterech lat realizujemy wspólnie z władzami miasta i Instytutem Książki, czy galę nagród im. Zbigniewa Herberta.

Wpuszczona w kanał


Pionierskie czasy stacji tak natomiast wspomina Jacek Weksler, twórca i jej pierwszy szef: – Fakt, że TVP Kultura powstała, to zasługa ówczesnego prezesa zarządu TVP Jana Dworaka, który dał nam duże jak na ówczesne możliwości pieniądze oraz wolną rękę, także, a może przede wszystkim, w doborze ludzi. Drugim człowiekiem, o którym koniecznie muszę wspomnieć, to współpracujący ze mną Jerzy Kapuściński. Wywarł ważny, autorski wpływ na kształt programowo-artystyczny TVP Kultura. Niektóre elementy jego koncepcji funkcjonują nadal.

Kiedy program powstawał, nie brakowało jednak stwierdzeń, że oto kultura została wpuszczona w kanał. Potwierdza to Jacek Weksler: – Dziesięć lat temu zgłaszano obawy, że konsekwencją powstania kanału będzie wyrugowanie kultury z podstawowych programów telewizyjnych.

Obecność kultury w stacjach publicznych i komercyjnych to temat odrębnej, niekończącej się dyskusji. Nie dotyczy ona TVP Kultura, która coraz mocniej zaznacza swą odrębnośćod telewizyjnej masówki . Dokonywało się to jednak z kłopotami.

Najgorszy był koniec poprzedniej dekady, gdy w nękanej kryzysem finansowym TVP dyrektor Krzysztof Koehler walczył, by TVP Kultura nie została zlikwidowana, a program bazował na telewizyjnych archiwaliach. Przez pierwsze lata kanał miał też do dyspozycji maleńkie studio, dawną salę prób. Gdy brałem udział w nagraniach „Tygodnika kulturalnego", czułem się jak w ciasnym pokoju, w którym trzeba się przeciskać między ścianą a stołem. Dziś program jest rejestrowany w pełni profesjonalnym studiu.

Być w awangardzie

– Do TVP Kultura wróciłam z przekonaniem, że jej programy pod względem realizacji, światła, scenografii nie mogą ustępować nowoczesnym programom publicystycznym czy telewizyjnym widowiskom. Przeciwnie, to my powinniśmy starać się wyznaczać standardy estetyczne służące podkreśleniu ambitnej treści, które dzięki tej nowoczesnej formie przebiją się do widzów – uważa Katarzyna Janowska. – Powinniśmy umieć korzystać z najnowszych środków technicznych, ale wykorzystywać je inaczej niż stacje komercyjne. Bo kto jak nie my może sobie pozwolić na bycie w awangardzie?

Niełatwo to osiągnąć przy niedużym budżecie wynoszącym ok. 20 mln zł. Jedna trzecia – ok. 5 mln zł – przeznaczona jest na produkcję. – Jeśli mamy więcej niż kilka lat temu własnych programów, transmisji i rejestracji wydarzeń, to dlatego, że ponad drugie tyle budżetu produkcyjnego udaje się pozyskać z zewnątrz – od różnych partnerów, od miast, instytucji kulturalnych, z ministerstwa – mówi dyr. Janowska. – Wielkie przedsięwzięcie, jakim jest w tym roku festiwal z okazji 250-lecia teatru publicznego, prezentujący sceny teatralne z całego kraju, doszedł do skutku, dzięki współpracy z samorządami i urzędami marszałkowskimi.

Jeden procent

Nie wszystko jednak udało się zrealizować. Oglądalność TVP Kultura wciąż nie przekroczyła jednego procentu telewizyjnej widowni. – Gdy przed czterema laty zaczynałam tu pracę, wydawało mi się, że to tylko kwestia spowodowana brakiem dostępu do programu w całej Polsce – przyznaje dyr. Janowska. – Obserwujemy stały wzrost, zbliżamy się do tej granicy, chwilami ją przekraczamy, ale na razie tylko chwilami.

– O kształcie każdej telewizji decydują badania, możliwości finansowe oraz ludzie ją tworzący. Ci ostatni w TVP Kultura są szczególnie ważni – ocenia Jacek Weksler. – Przy stosunkowo małych środkach ten kanał jest ekspansywny, ciągle się rozwija i ma dobre relacje ze środowiskiem. Stał się partnerem cenionym przez instytucje i twórców. A artyści nie tylko są obecni w programach, ale sami je kreują. Na tym nam zależało, gdy zaczynaliśmy tworzyć TVP Kultura, dziś jest to dowodem profesjonalizmu redaktorów.

– W przeciwieństwie do wielkich stacji nie korzystamy z gotowych formatów, sami je tworzymy, bo kultury nie powinno się formatować – mówi Katarzyna Janowska. – Mam ogromny szacunek dla wspaniałych fachowców z TVP, którzy pracują dla nas czasami za mniejsze stawki, ale z pełnym zaangażowaniem.

TVP Kultura ma swoje hity. To „Tygodnik kulturalny", obecny na antenie od pierwszych dni i niezmiennie prowadzony przez Michała Chacińskiego, publicystyczny show „Hala odlotów" – program Katarzyny Janowskiej prowadzony wspólnie z Maksem Cegielskim czy „Niedziela z...". Coraz większą widownię zyskują emitowane trzy razy w tygodniu „Informacje kulturalne" przygotowywane przez ekipę Marka Zająca. Popularny jest „Przewodnik po sztuce XX wieku" Zdzisława Libery, a dzięki ofercie kinowej TVP Kultura plasuje się w czołówce kanałów filmowych.

Czego natomiast brakuje? – Chciałabym, żebyśmy mogli współprodukować więcej filmów dokumentalnych – mówi Katarzyna Janowska. – Mamy potencjał twórczy, a jest tyle zjawisk nieopisanych: obyczajowych, społecznych, również w dziedzinie sztuki. Ale i tym się zajmiemy.

Jubileusz z gwarancjami

TVP Kultura rozpoczęła działalność 24 kwietnia 2005 r., gala z okazji dziesięciolecia odbędzie się w sobotę, 25 kwietnia. Początek o godz. 20. Będzie połączona z wręczeniem corocznych nagród TVP Kultura Gwarancje Kultury. Tegoroczni nominowani to: Danuta Stenka, Komuna Warszawa i zespół aktorski Teatru Polskiego we Wrocławiu (teatr), Olga Tokarczuk, Ignacy Karpowicz, Jakub Żulczyk (literatura), Agata Zubel, Mariusz Treliński i Boris Kudlička, Artur Ruciński (muzyka poważna), Stanisław Ruksza, Aleksandra Wasilkowska, Magdalena Moskwa (sztuki wizualne), Fisz i Emade, Natalia Przybysz, Artur Rojek (jazz, rock), Jan Komasa, Małgorzata Szumowska oraz Łukasz Palkowski, Tomasz Kot, Krzysztof Rak (film), Szwarcman.blog.polityka.pl, Polona.pl, Culture.pl (kultura w sieci), Joanna Wnuk-Nazarowa, Agnieszka Odorowicz, rodzina Pawłowskich i Agnieszka Smorawińska (menedżer kultury). Supergwarancje otrzymają Peter Gelb i Krystian Lupa. Podczas gali wystąpią m.in.: Wojciech Waglewski, Kasia Nosowska, Włodek Pawlik, Gaba Kulka, Motion Trio, Royal String Quartet.

—j.m.

Kulturalny kanał telewizji publicznej znalazł swoje miejsce nie tylko na rynku medialnym, ale i w realnym życiu.

– W ciągu dziesięciu lat staliśmy się partnerem dla wielu instytucji – mówi „Rzeczpospolitej" Katarzyna Janowska, dyrektor TVP Kultura. – Nie tylko relacjonujemy wydarzenia kulturalne, lecz także je współtworzymy, na przykład „Literacki Sopot", który od czterech lat realizujemy wspólnie z władzami miasta i Instytutem Książki, czy galę nagród im. Zbigniewa Herberta.

Wpuszczona w kanał


Pionierskie czasy stacji tak natomiast wspomina Jacek Weksler, twórca i jej pierwszy szef: – Fakt, że TVP Kultura powstała, to zasługa ówczesnego prezesa zarządu TVP Jana Dworaka, który dał nam duże jak na ówczesne możliwości pieniądze oraz wolną rękę, także, a może przede wszystkim, w doborze ludzi. Drugim człowiekiem, o którym koniecznie muszę wspomnieć, to współpracujący ze mną Jerzy Kapuściński. Wywarł ważny, autorski wpływ na kształt programowo-artystyczny TVP Kultura. Niektóre elementy jego koncepcji funkcjonują nadal.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Telewizja
Luna odpadła w półfinale Eurowizji decyzją głosujących telewidzów
Telewizja
Apple kręci w Warszawie serial. Zamknięto Świątynię Opatrzności Bożej
Telewizja
Herstory: Portrety ponad 20 wybitnych Polek w projekcie HISTORY Channel
Serial
„Władcy przestworzy” na Apple TV+. Straceńcy latali w dzień
Telewizja
Magdalena Piekorz zajmie się serialami i filmami w TVP