Największy skandal w historii szwedzkiego sądownictwa

To, że Bergwall - wcześniej występujący pod nazwiskiem Thomas Quick -  został skazany za popełnienie ośmiu morderstw a następnie został uniewinniony, stanowi bezprecedensowy przypadek w historii szwedzkiego wymiaru sprawiedliwości. - To wielkie fiasko sądownictwa - stwierdził prokurator generalny Anders Perklev.

Okazuje się bowiem, że mężczyzna przedstawiony jako najgorszy seryjny morderca w historii szwedzkiego sądownictwa nie zabił nikogo.

W sześciu procesach, w których Sture Bergwall wystąpił jako oskarżony o pozbawienie życia  m.in. 15-letniego chłopca w Piteå na północy kraju, zadźganie nożem holenderskiego małżeństwa, zabicie dziewięcioletniej Norweżki i izraelskiego turysty, Szwed przyznał się do wszystkich zbrodni. Wcześniej, podczas przesłuchań przez policję, przypisał sobie ponadto zabicie ponad 20 osób w Szwecji, Norwegii, Danii i Finlandii.

W 2008 r. Bergwall przyznał się jednak do konfabulacji i wycofał wcześniejsze zeznania. Stało się to, kiedy obejrzał w szwedzkiej telewizji dwa filmy dokumentalne dotyczące siebie i kulisów dochodzeń w sprawie rzekomo popełnionych przez niego zbrodni.

W filmie Thomas Quick wyznaje, że przyznawał się do winy pod wpływem silnych leków, jakie zostały mu zaordynowane w czasie terapii w klinice psychiatrycznej w Säter.

Rok później złożył też pierwszy wniosek o rewizję wyroku dotyczącą morderstwa na zaginionym podczas zwiedzania Dalarna Izraelczyku Yenonie Levim. Został za to skazany w 1997 r. Następnie wystąpił o rewizję w sprawie pozostałych orzeczeń sądowych.

Także rodziny kilku ofiar Bergwalla zgłosiły się do kanclerza ds. praworządności, apelując aby ten unieważnił wyroki skazujące mężczyznę. Meldunek złożyły po odkryciu, że dochodzenia w sprawie ośmiu zbrodni wykazały manipulowanie materiałem dowodowym oraz ukrywanie faktów, przemawiających za niewinnością oskarżonego.

Zrewidowany został również wyrok w sprawie morderstwa 15-letniego Charlesa Zelmanowitsa, który zaginął w Piteå w 1976 roku. Chłopiec nie wrócił do domu ze szkolnej dyskoteki, a jego zwłoki odnaleziono 17 lat później. Prokurator Håkan Nyman uznał, że chłopiec nie padł ofiarą przestępstwa, tylko prawdopodobnie zamarzł. Jak orzekł prokurator, wyrok sądu opierał się na przyznaniu się Bergwalla do czynu i na tym, że chciał on zostać uznany za sprawcę zbrodni.

W wyniku oczyszczenia z win Bergwalla, prokuratura poinformowała, że stworzy komisję do zbadania, jakie błędy popełniono w jego wypadku. Także minister sprawiedliwości Beatrice Ask zapowiedziała, że rząd rozpocznie dogłębne badanie procesu sądzenia Bergwalla.

Krytycy wskazują, że w procedury zaangażowany był zbyt wąski krąg prokuratorów i pracowników z policji. Eksperci podkreślają też, że w pracach śledczych zamiatano pod dywan wątpliwości i krytykę wobec prac zespołu zajmującego się przypadkiem Bergwalla.

Ze skandalu prawnego wnioski wyciąga także Zrzeszenie Adwokatów, które powołało specjalną grupę ekspertów. Ma ona za zadanie ułatwić działania adwokatów zajmujących się psychicznie chorymi pacjentami. Pierwszy obrońca Bergvalla znalazł się bowiem pod ostrzałem krytyki, za zbytnie zaangażowanie się w spełnianie woli swojego klienta, któremu zależało, by zostać uznanym za sprawcę zbrodni.