Samotność niszczy gospodarkę po cichu. Pracownicy dotknięci poczuciem izolacji

Samotność to zjawisko, o którym rzadko mówi się w kontekście ekonomii i gospodarki. Tymczasem z badań płyną zatrważające wnioski. Im wyższy odsetek osób odczuwających samotność i mających niski poziom kontaktów społecznych, tym niższa dynamika PKB regionów. Aż 82 procent pracowników umysłowych w Polsce doświadcza poczucia izolacji. Najsilniej skutki tego zjawiska odczuwają osoby poniżej 35. roku życia, czyli grupa kluczowa dla sektora startupów i technologii.

Czytaj więcej

Rynek pracy

Firmowy prezent dla pracowników: dwie godziny na poprawę relacji

Ponad 3 tys. pracodawców włączyło się w tegoroczną 14. edycję kampanii Dwie Godziny dla Rodziny,...

– Samotność to cichy hamulec rozwoju. Pracuję ze startupami. Kiedy w zespołach brakuje zaufania i współpracy, nie rodzą się pomysły, a ludzie tracą energię do działania. Widać to dobrze, gdy porównujemy startupową kulturę pracy w różnych częściach świata. Lepiej zacznijmy myśleć o inwestycji w kapitał społeczny jako o warunku trwałej przewagi gospodarczej, a nie o dodatku do polityki personalnej – mówi Zofia Dzik, strateżka biznesu i prezeska Instytutu Humanites, inicjatorka projektu HumanBE.

Co to jest projekt HumanBE

Pojawia się coraz więcej badań wskazujących na to, że samotność przestaje być wyłącznie problemem społecznym, a staje się jednym z kluczowych ryzyk gospodarczych. Ogranicza kreatywność, współpracę i zdolność firm do wdrażania innowacji. Aż 90 proc. pilotaży AI kończy się niepowodzeniem, także ze względu na czynnik ludzki.

Instytut Humanites oferuje narzędzia, które włączają pracodawców w działania przeciw samotności i erozji więzi społecznych. Do akcji przystąpiło już 3500 firm z ponad 50 krajów, a w Polsce objęła ona co czwartego pracownika. Program oferuje narzędzia, takie jak gra integracyjna, badanie relacji społecznych oraz zestaw dobrych praktyk zachęcających do kontaktów międzyludzkich i wspierających współpracę między działami oraz różnymi pokoleniami.

– Firmy, które dołączają do akcji, uczą się patrzeć na pracownika nie tylko jako na zasób do realizacji celów biznesowych, ale przede wszystkim jako na człowieka z potrzebą relacji i poczucia sensu. Paradoks polega na tym, że takie podejście, choć pozornie nierynkowe, właśnie dlatego tworzy zdrowsze i bardziej trwałe organizacje. Biznes zbudowany na zaufaniu i więziach lepiej przechodzi przez kryzysy i łatwiej się rozwija – podkreśla szefowa Instytutu.

Jakie są koszty samotności

Dane Instytutu Humanites i World Economic Forum pokazują, że 6 na 10 młodych osób regularnie doświadcza samotności, a średnio 1 na 5 pracowników nie ma w pracy nawet jednej bliskiej osoby. Co więcej, dane te mogą być zaniżone. Wskazują na to tegoroczne badania Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, z których wynika, że Polacy wstydzą się przyznać do samotności z powodu lęku przed negatywną oceną społeczną.

Problemowi samotności towarzyszy także niski poziom zaufania w biznesie. Według badań koszt tzw. „podatku od nieufności” sięga aż biliona złotych rocznie. To nie tylko stracone kontrakty, lecz także niewykorzystane możliwości inwestycyjne i innowacyjne. Firmy rezygnują z potencjalnie korzystnych projektów, obawiając się ryzyka i braku lojalności partnerów. Dane Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazują, że tylko 24 proc. przedsiębiorstw w Polsce kiedykolwiek podjęło wspólne przedsięwzięcie biznesowe, a 57 proc. uważa je za ryzykowne. Brak zaufania i więzi ogranicza przepływ wiedzy, zasobów i innowacji, co przekłada się na niższą konkurencyjność gospodarki.

Według wyliczeń Instytutu Zdrowia Człowieka w samym 2022 r. poczucie samotności kosztowało polską gospodarkę minimum 19 mld zł. To więcej niż jedna piąta ówczesnego budżetu NFZ i równowartość zakupu kilkudziesięciu samolotów F-16. Można śmiało postawić hipotezę, że koszty te z roku na rok są coraz wyższe i już znacznie przewyższają wspomniane 19 mld zł.

Poczucie samotności i społecznej marginalizacji wpływa nie tylko na rynek pracy i gospodarkę. Pogłębia też podziały społeczne i polityczne, powodując wzrost sympatii dla ruchów ekstremistycznych i populistycznych.