Długi macierzyński może być szansą

Wydłużenie do roku urlopów macierzyńskich będzie kosztować w 2014 r. dodatkowo około dwóch miliardów złotych – policzył resort finansów. To niemal o połowę więcej w stosunku do tego, co ZUS wydaje rocznie na zasiłki dla matek nowo narodzonych dzieci. To dużo, ale może być impulsem do poprawy sytuacji demograficznej w Polsce.

– Ta propozycja jest w porządku, ale pod warunkiem, że polityka prorodzinna w Polsce nie zakończy się na tym jednym elemencie. Jeśli tak by było, dzietność by nie wzrosła – mówi „Rz" prof. Krystyna Iglicka, demograf i rektor Uczelni im. Łazarskiego.

Wydłużenie urlopów podoba się też Łukaszowi Hardtowi, ekonomiście z Uniwersytetu Warszawskiego, zajmującego się polityką rodzinną.  – Nie spodziewałem się, że rząd będzie chciał iść w tym kierunku – mówi. Ekspert podaje też przykład Estonii – jedynego kraju bloku wschodniego, który postawił na rodzinę i zdecydował się kilka lat temu na wprowadzenie obok urlopów macierzyńskich tzw. urlopów rodzicielskich, które trwają aż 435 dni.  – Skutek był błyskawiczny – współczynnik dzietności w tym kraju wzrósł z 1,3 w 2004 do 1,6 obecnie – mówi Hardt.

Jednak mimo zachwytów większość ekspertów podkreśla, że propozycja ta może uderzyć w młode kobiety, którym będzie jeszcze trudniej znaleźć pracę.

W Estonii podobne rozwiązania spowodowały wzrost dzietności

– Roczny urlop macierzyński to dla przedsiębiorców, zwłaszcza tych mniejszych, spore utrudnienie. Istnieje ryzyko, że niektóre firmy, obawiając się tego typu komplikacji, będą wolały zatrudniać mężczyzn – mówi Jeremi Mordasewicz, ekspert PKPP Lewiatan.

Dodaje jednak, że pracodawcy zdają sobie sprawę z tego, iż o dobrze wykwalifikowaną kadrę obecnie trudno i nie będą mogli zrezygnować z zatrudnienia kobiet. Zwłaszcza jeśli mają wysokie kwalifikacje.

Zdaniem Agnieszki Chłoń-Domińczak, byłej wiceminister pracy, aby nie doszło do pogorszenia sytuacji kobiet na rynku pracy, należy z rozwagą podejść do konstruowania przepisów.

– Jeśli taki urlop będzie można łączyć z pracą na część etatu, co najmniej miesiąc czy nawet dwa takiego urlopu będzie mógł wziąć ojciec, a pracodawca będzie zobligowany do utrzymywania kontaktu z pracownicą poprzez np. przysyłanie jej firmowego biuletynu, kobieta po urodzeniu dziecka nie „wypadnie z obiegu" – wyjaśnia Chłoń-Domińczak.

Premier w exposé zapowiedział, że decydując się na ten sposób wspierania rodzicielstwa, wzorował się na rozwiązanich szwedzkich. W tym kraju urlop rodzicielski trwa rok i cztery miesiące i można go wykorzystywać w całości lub w częściach aż do ósmego roku życia dziecka. Mogą z niego korzystać oboje rodzice – każdy z nich bierze obowiązkowo po 60 dni urlopu, resztę dzielą między sobą tak, jak chcą.

Urlop jest płatny: przez pierwsze 390 dni w wysokości 80 proc. wynagrodzenia, nie mniej niż 20 euro dziennie. Przez ostatnie 90 dni jest to zryczałtowana kwota – 20 euro dziennie.