Blisko 300 spraw pozakarnych (cywilnych i administracyjnych) na rzecz osób, które przez lichwiarzy straciły mieszkanie, dom czy grunt prowadziły w ostatnich latach prokuratury w całym kraju. W ich efekcie, dotąd udało się odzyskać sądowo nieruchomości o wartości niemal 20 mln zł - wynika z najnowszych danych Prokuratury Krajowej, które poznała „Rzeczpospolita”.
W toku wciąż są kolejne sprawy o odzyskanie nieruchomości o łącznej wartości 78 mln zł nieuczciwie zajętych przez lichwiarzy.
„Lichwa mieszkaniowa”
Chodzi o sprawy dotyczące najczęściej ludzi w trudnej sytuacji życiowej oraz niezamożnych, czy wręcz ubogich, dla których odebranie prawa do mieszkania oznacza ruinę życiową, a czasem wręcz bezdomność. Lichwiarze działają wobec nich podstępnie i bezwzględnie – tak jak chociażby w sprawie, którą rozpracowała Prokuratura Regionalna w Gdańsku, dotyczącej zorganizowanej grupy przestępczej, która trudniła się tzw. lichwą mieszkaniową.
Łączna wartość mienia we wszystkich 121 sprawach wynosi ponad 34,3 mln zł.
Na czym polegał proceder?
Lichwiarze działający w ramach zorganizowanej szajki wyszukiwali osoby nieporadne, w trudnym położeniu, które miały zadłużone mieszkania. Obiecując im spłatę długów i pomoc w zakupie innej nieruchomości, sprawcy nakłaniali ofiary do zawarcia umowy sprzedaży tych mieszkań. W efekcie ich oszukańczych zabiegów, właściciele tracili mieszkania, nie otrzymując żadnych pieniędzy z ich sprzedaży.
W jednej ze spraw pięciu członków grupy przestępczej oszukało w taki sposób 31 właścicieli mieszkań, wyłudzając od nich nieruchomości wartości ponad 3,3 mln zł – niedawno do sądu trafił przeciwko nim akt oskarżenia – kolejny w obszernym śledztwie Prokuratury Regionalnej w Gdańsku.
W ubiegłym roku oskarżono z kolei siedem osób, w tym trzech notariuszy - zarzucono im 81 przestępstw na szkodę 50 pokrzywdzonych, którzy przez oszustów stracili nieruchomości warte około 10 mln zł.
Znacznie więcej o biznesie, finansach oraz prawie
Do sądu trafiły jeszcze kolejne akty oskarżenia – dotąd objęły łącznie 21 osób.
Gdańska Prokuratura Regionalna w 2016 r. poddała analizie rozproszone sprawy – w rezultacie podjęła i połączyła ponad 150 postępowań prowadzonych w całym kraju. Zbadano 1400 aktów notarialnych dotyczących tysiąca nieruchomości. W śledztwie liczącym tysiąc tomów akt wyodrębniono ponad tysiąc wątków.
Śledztwa i sprawy cywilne
Ze względu na rosnący problem procederu udzielania pożyczek o charakterze lichwiarskim oraz oszustw, przez które pokrzywdzeni tracili prawa własności mieszkań czy gruntów, 22 sierpnia 2016 r. Prokurator Generalny wydał wytyczne w sprawie zasad prowadzenia takich śledztw.
- Działania te doprowadziły do zdecydowanej poprawy jakości i efektywności prowadzonych postępowań dotyczących tej kategorii przestępstw – wskazuje prok. Łukasz Łapczyński, rzecznik Prokuratury Krajowej.
Ustalenia ze śledztw pozwoliły także w wielu przypadkach na podjęcie spraw cywilnych na rzecz poszkodowanych przez „lichwiarzy”, którzy utracili własność nieruchomości. Od stycznia 2017 r. do czerwca obecnego roku prokuratorzy w całym kraju wystąpili do sądów ze 172 środkami prawnymi – wynika z danych Prokuratury Krajowej. Dotąd sądy uwzględniły 49 z nich, a 96 jest w toku.
„W sprawach, w których sądy uwzględniły żądania prokuratora poszkodowani odzyskali mienie o łącznej wartości ponad 14,1 mln złotych. Wartość spornego mienia we wszystkich sprawach zainicjowanych dotychczas przez prokuratorów wyniosła ponad 43,5 mln złotych”.
Aktywny prokurator
Prokuratorzy przyłączali się również do postępowań cywilnych, zainicjowanych przez inne podmioty - łącznie zgłosili udział do 121 tego rodzaju spraw, z czego sądy pozytywnie rozpatrzyły 27, a kolejne 73 sprawy, do których przystąpili śledczy nadal się toczą.
W wyniku uwzględnionych powództw ofiary lichwiarzy odzyskały mienie w wysokości ponad 5,2 mln zł. Z kolei łączna wartość mienia we wszystkich 121 sprawach wynosi ponad 34,3 mln zł.
W sumie prokuratorzy doprowadzili bądź przyczynili się do odzyskania przez poszkodowanych nieruchomości, w tym mieszkań, wartych niemal 20 mln zł. Łączna wartość nieruchomości we wszystkich sprawach – w tym pozostających w toku - sięga blisko 78 mln.
