Spadek - jak załatwić formalności związane z dziedziczeniem

Spadkobiercom niejednokrotnie wcale nie zależy na dopełnieniu spraw spadkowych. Przeraża ich sama procedura, konieczność dzielenia majątku itp. Tymczasem w ich interesie jest jak najszybsze załatwianie wszystkich formalności.

Powinni je rozpocząć od uzyskania: postanowienia potwierdzającego nabycie spadku (w sądzie) lub aktu poświadczenia dziedziczenia (u rejenta). Kolejnym etapem jest dział spadku. Można to załatwić w drodze umowy u notariusza – bez konieczności wizyty w sądzie.

Pytanie tylko, co bardziej się opłaca.

W sądzie pobierany jest wpis stały. Tymczasem notariusz ustala swoje wynagrodzenie jako procent wartości dzielonego majątku. Gdy w grę wchodzi np. mieszkanie położone w atrakcyjnej części miasta, może wyjść spora suma.

Nierzadko spadkodawca zostawia swój majątek kilku osobom. Przykładowo: po zmarłym dziadku mieszkanie odziedziczyli: jego żyjąca córka i syn oraz wnuczka (czyli trzy osoby). Ponieważ regulowanie opłat za nie i pilnowanie innych spraw przez trzy osoby byłoby kłopotliwe, spadkobiercy postanowili, że majątek trzeba podzielić, znieść współwłasność i przyznać mieszkanie tylko jednemu z nich.

Ponieważ są zgodni co do sposobu podziału, nie muszą iść do sądu. Mogą załatwić wszystko u notariusza. Mimo to przygotowali wniosek o podział spadku ze zniesieniem współwłasności i chcą złożyć go w sądzie. Wiedzą, że na ostateczne załatwienie sprawy przyjdzie im poczekać nawet kilka miesięcy i że u notariusza byłoby szybciej. Niestety, również dużo drożej.

W sądzie najwyższa opłata, jakiej mogą się spodziewać, to 600 zł – przy zgodnym podziale połączonym ze zniesieniem współwłasności (wynika tak z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). U notariusza – nawet kilka tysięcy. To dlatego, że opłata za umowę o dział spadku zależy od wartości dzielonego majątku. Przy mieszkaniu wartym np. 500 tys. zł, zgodnie z rozporządzeniem określającym maksymalne stawki za czynności notarialne (DzU z 2004 r. nr 148, poz. 1564 ze zm.), za podział trzeba by zapłacić 2770 zł. Do tego dochodzi jeszcze opłata za potwierdzenie dziedziczenia (50 zł).

Pewnym pocieszeniem jest to, że przepisy określają maksymalne stawki wynagrodzenia, jakiego może zażądać notariusz. Dlatego warto zadzwonić do kilku różnych kancelarii i zapytać o cenę. Może się okazać, że znajdziemy rejenta, który policzy sobie taniej. Rynek pokazuje, że ceny mogą znacznie się różnić.

Niestety, nie są na tyle niskie, by udało się podzielić spadek u notariusza taniej niż w sądzie. Możliwe to będzie tylko wówczas, gdy przedstawia on znikomą wartość (do 10 tys. zł), co w praktyce się nie zdarza. W takiej sytuacji maksymalna opłata to 310 zł.

Maksymalna opłata, jakiej może żądać notariusz, wynosi od wartości:

- do 3000 zł – 100 zł;

- powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3 proc. od nadwyżki powyżej 3000 zł;

- powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2 proc. od nadwyżki powyżej 10 000 zł;

- powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1 proc. od nadwyżki powyżej 30 000 zł;

- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4 proc. od nadwyżki powyżej 60 000 zł;

- powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2 proc. od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;

- powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25 proc. od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w wypadku czynności dokonywanych między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.