Złożenie oświadczenia ma znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy w skład dziedziczonego majątku poza aktywami, wchodzą również pasywa (czyli długi). Spadkobierca ma trzy możliwości.
Może przyjąć spadek wprost (wtedy odpowiada za długi spadkowe bez ograniczenia czyli nie tylko z majątku spadkowego, ale również z całego majątku osobistego) albo z dobrodziejstwem inwentarza (wtedy za długi odpowiada jedynie do wartości stanu czynnego spadku). Może spadek również odrzucić (wtedy z oczywistych względów nie odpowiada za długi, bo nic nie dziedziczy).
Wszystkie trzy oświadczenia (a więc o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku) można złożyć przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku.
Wspomniane oświadczenia mogą być również składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
O przyjęciu lub odrzuceniu spadku zawiadamia się wszystkie osoby, które według oświadczenia i przedstawionych dokumentów są powołane do dziedziczenia, choćby w dalszej kolejności. Jeżeli złożono oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a nie był on przedtem sporządzony, to sąd wyda postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza.
