Próba wymeldowania syna to nie rażąca niewdzięczność

Robert T. w grudniu 2008 roku podarował swojej matce mieszkanie. Był w nim zameldowany na stałe, jednak mieszkał w innej miejscowości, gdzie pracował. Po czterech latach jego matka Beata T. podjęła kroki w celu wymeldowania syna z darowanego jej mieszkania. Zapadła w tej sprawie decyzja o wymeldowaniu, ale nie była ona prawomocna.

Mężczyzna uznał zachowanie matki jako rażąco niewdzięczne wobec jego osoby, i złożył oświadczenie o odwołaniu darowizny. Jak tłumaczył, nie jest właścicielem innych nieruchomości i nie ma możliwości zameldowania się pod innym adresem. Natomiast prawomocność decyzji o wymeldowaniu spowoduje, że formalnie pozostanie osobą bezdomną, co uniemożliwi mu funkcjonowanie w życiu społecznym.

Z kolei Beata T. stwierdziła, że nie poczuwa się do rażącej niewdzięczności wobec syn, gdyż ten dobrowolnie opuścił mieszkanie i wyjechał do miejscowości T., gdzie znalazł pracę. Dodała, że nie utrzymuje z nią kontaktu.

Z pozwie Robert T. domagał się od sądu, aby nakazał matce złożenia oświadczenia woli, którego treścią będzie przeniesienie własności lokalu z powrotem na niego.

Rozpatrujący powództwo Sąd Rejonowy w Kędzierzynie Koźlu nie dopatrzył się w opisywanej sprawie rażącej niewdzięczności (sygn. akt I C 667/12)

Przypomniał, iż pod pojęcie rażącej niewdzięczności podpada tylko takie zachowanie obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które, oceniając rzecz rozsądnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę.

Wchodzi tutaj w grę przede wszystkim popełnienie przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci albo przeciwko majątkowi darczyńcy oraz o naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych, w tym również rodzinnych, łączących go z darczyńcą, oraz obowiązku wdzięczności (wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 2003 r., sygn. akt IV CKN 115/01).

Sąd podkreślił, że rażącą niewdzięczność musi cechować znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. Jako przykłady takich czynów sąd podał m.in.: odmówienie pomocy w chorobie, odmowa pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicia czy ciężkie znieważenia.

Przechodząc do tej konkretnej sprawy sąd zwrócił uwagę, że zachowanie matki polegające na wymeldowaniu syna z mieszkania będącego przedmiotem darowizny, spowodowało zerwanie kontaktów i osłabienie więzi rodzinnych, jednakże żaden ze świadków w tej sprawie nie wskazał, by byli oni w poważnym konflikcie. Na zachowanie takie nie wskazywał również sam Robert T., który jako podstawę rażącej niewdzięczności wskazywał jedynie fakt podjęcia przez nią kroków w celu wymeldowania go z przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Wobec tego sąd w Kędzierzynie uznał, że zachowania matki jako osoby obdarowanej, nie można zakwalifikować jako zachowania rażąco niewdzięcznego wobec darczyńcy.

Jak odwołać darowiznę

Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie, jednakże do odwołania darowizny upoważnia darczyńcę jedynie rażąca niewdzięczność osoby obdarowanej. Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. O tym, czy doszło do rażącej niewdzięczności, decydują okoliczności konkretnej sprawy.