Dając dziecku gospodarstwo, obdarowywali też jego małżonka. Ważna uchwała SN

Gospodarstwo rolne przekazane następcy wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. To sedno najnowszej uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego pod przewodnictwem pierwszej prezes SN Małgorzaty Manowskiej.

Publikacja: 23.06.2023 19:32

Dając dziecku gospodarstwo, obdarowywali też jego małżonka. Ważna uchwała SN

Foto: Adobe Stock

O rozstrzygnięcie tej doniosłej społecznie kwestii wystąpił do Sądu Najwyższego rzecznik praw obywatelskich prof. Marcin Wiącek.

Wskazał on w uzasadnieniu pytania, że SN w swych wyrokach raz traktuje umowę o przekazania gospodarstwa rolnego następcy zawartą na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, jak umowę darowizny, a innym razem jako odmienną od niej.

A ma to później poważne skutki przy dziedziczeniu czy podziale majątku, np. po rozwodzie. RPO stoi na stanowisku, że taka umowa nie powinna być traktowana jak darowizna, a przekazane gospodarstwo należy do majątku wspólnego małżonków.

Kwestia ta była badana już przez SN, w 2005 r. uznał on, że przekazane następcy gospodarstwo rolne należy do majątku wspólnego, jednak tamta uchwała (III CZP 59/05) dotyczy wyłącznie umów zawartych na podstawie poprzedniej ustawy z 1977 r. Pytanie RPO dotyczy zaś ustawy z 1982 r., pod rządami której pojawiały się rozbieżne linie orzecznicze. W niektórych orzeczeniach SN przyjmuje, że do umowy przekazania gospodarstwa rolnego następcy należy w drodze analogii stosować przepisy Kodeksu cywilnego, a wiec gospodarstwo, którego własność przeszła na następcę rolnika, pozostającego w związku małżeńskim (i ustroju wspólności majątkowej), weszło do jego majątku odrębnego. Za tym stanowiskiem ma przemawiać, że obie umowy są nieodpłatne, z tym, że pod rządami ustawy z 1977 r. istniała ścisła zależność między umową przekazania gospodarstwa następcy a otrzymaniem emerytury lub renty, podczas gdy zależność ta nie występowała przy umowie darowizny, która w ogóle nie dawała prawa do tych świadczeń,

Czytaj więcej

Podstawy dziedziczenia - jak można zostać powołanym do spadku

Z kolei pod rządami ustawy z 1982 r. rolnik miał wybór zarówno co do formy przekazania gospodarstwa, jak i osób, którym je przekaże, a każde przekazanie wywoływało taki sam skutek gospodarczy w postaci otrzymania renty lub emerytury.

RPO opowiedział się za uznaniem odrębności tych umów, że gospodarstwo rolne przekazane następcy pozostającemu w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Umowa o przekazanie gospodarstwa rolnego następcy stanowi bowiem integralny składnik systemu emerytalnego i rentowego rolników, a celem jej zawarcia jest przede wszystkim, zarówno na gruncie ustawy z 1977 r., jak i ustawy z 1982 r. - uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz zapewnienie kontynuacji prowadzenia gospodarstwa rolnego, a nie dokonanie przysporzenia w majątku następcy. O jej odrębności od umowy darowizny świadczy też istnienie odrębnej ochrony rolnika w przypadku niewdzięczności następcy.

SN podzielił to stanowisko. Uzasadnienie uchwały będzie nieco później na piśmie. Sygn. akt III CZP 106/22

O rozstrzygnięcie tej doniosłej społecznie kwestii wystąpił do Sądu Najwyższego rzecznik praw obywatelskich prof. Marcin Wiącek.

Wskazał on w uzasadnieniu pytania, że SN w swych wyrokach raz traktuje umowę o przekazania gospodarstwa rolnego następcy zawartą na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, jak umowę darowizny, a innym razem jako odmienną od niej.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
PiS zaostrza przepisy - dożywocie i kary dla 14-latków. Kontrowersji jest więcej
Materiał Promocyjny
Podróżuj ekologicznie! Program Fundusze Europejskie dla zrównoważonej mobilności
Prawo karne
Porzucił w lesie kota z cewnikiem i wenflonem. Jest wyrok
Prawo drogowe
Nowe fakty ws. wypadku na A1. Będą zarzuty dla kierowcy BMW
Prawo drogowe
Egzaminacyjna turystyka ma się dobrze. Gdzie najłatwiej zdać na prawo jazdy
Materiał Promocyjny
„Skoro wiemy, że damy radę, to zróbmy to”. Oto ludzie, którzy tworzą Izerę
Prawo dla Ciebie
Jak oddać głos w wyborach do Sejmu i Senatu oraz w referendum. Objaśniamy
Konsumenci
Wyłom czy eksces Sądu Najwyższego? Korzystny dla banku wyrok ws. frankowej