Jeśli spadkobierca jest obywatelem polskim albo w Polsce ma miejsce stałego pobytu, rozlicza się z podatku od spadków i darowizn z polskim fiskusem i wedle polskich przepisów.
Matka czytelniczki zmarła we Francji. Zostawiła testament, w którym zapisała jej stosunkowo skromną kwotę pieniężną, a resztę spadku przeznaczyła dla dwojga dzieci z drugiego małżeństwa z obywatelem francuskim. Czytelniczka pyta, czy należy się jej w takim wypadku zachowek. Czy może podważyć ten testament? Matka była obywatelką francuską.
Zasadą jest, że w sprawach spadkowych obowiązuje prawo ojczyste spadkodawcy, tj. prawo kraju, którego obywatelstwo zmarła osoba posiadała. Także o ważności testamentu, o jego formie, decyduje prawo ojczyste osoby, która przekazuje swą ostatnią wolę. Te zasady zapisano w art. 34 i 35 ustawy z 15 listopada 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (DzU nr 46, poz. 290 ze zm.). Podobne reguły obowiązują w innych państwach europejskich, także na podstawie konwencji dotyczącej kolizji praw w zakresie rozporządzeń testamentowych, sporządzonej w Hadze 5 października 1961 r. (DzU z 1969 r. nr 34, poz. 285).
Dlatego odpowiedź na pytanie o prawo do zachowku i ewentualną jego wysokość znaleźć można wyłącznie w prawie francuskim, jako prawie ojczystym matki. Także zakwestionowanie testamentu możliwe byłoby tylko w wypadkach wskazanych w tym prawie i przed francuskim sądem. Niewykluczone, że także w tamtym prawie istnieje taka instytucja jak nasz zachowek.
Czytelniczka natomiast musi się rozliczyć ze spadku z polskim fiskusem i według zasad unormowanych w ustawie z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (DzU z 2004 r. nr 142, poz. 1514 ze zmian.). Dziedziczący spadki z zagranicy mogą korzystać z wszystkich ulg i zwolnień na warunkach przewidzianych w tej ustawie. Oznacza to m.in., że jeśli matka czytelniczki zmarła po 1 stycznia 2007 r., to czytelniczka może skorzystać z przewidzianego dla najbliższych całkowitego zwolnienia z tego podatku. Warunkiem jest zawiadomienie urzędu skarbowego o spadku w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się wyroku sądu francuskiego o stwierdzeniu nabycia praw do spadku.
